Αναζήτηση
Ο Αλμπέρ Καμύ ήταν ανέκαθεν ένας από τους αγαπημένους της συγγραφείς. Η σκηνοθέτρια Σοφία Δερμιτζάκη θαύμαζε τον τρόπο που προσέγγιζε πολιτικές καταστάσεις, μέσα από την αγάπη του για τον άνθρωπο και τη δικαιοσύνη, με μια βαθιά και συναισθηματική υφή. Το έργο του Γάλλου συγγραφέα «Γράμματα σ’ ένα φίλο Γερμανό» έπεσε στα χέρια της πριν δύο χρόνια και από τις πρώτες κιόλας σελίδες άρχισε να το φαντάζεται ως ένα θεατρικό μονόλογο, τον οποίο και παρουσιάζει στις 21,22, και 23 Απριλίου στο Θέατρο Επί Κολωνώ.
«Οταν το διάβασα, ένιωσα ότι διάβαζα ένα έργο που γράφτηκε για την εποχή που διανύουμε. Με συγκίνησε η αξιοπρέπεια και η ευγένεια, που διαχέεται, μέσα σε αυτό το βαρύ και ουσιαστικό κατηγορώ στη ναζιστική Γερμανία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου» λέει η σκηνοθέτρια. «Το έργο είναι γραμμένο σε Α’ πρόσωπο, κάτι που το καθιστά άμεσο και ζωντανό. Μέσα από αυτή τη γενναιοδωρία μιας ευγενούς γλώσσας που πάντα τον διακρίνει, το έργο του είναι πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Η σκέψη αυτή του τόσου μεγάλου διανοητή, όπως υπήρξε ο Καμύ, μοιάζει να είναι προφητική και ταυτόχρονα διαχρονική, καθώς διαβάζοντας αυτό το κείμενο ο σημερινός αναγνώστης δεν βλέπει μόνο μπροστά του τη γερμανική αντίληψη της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βλέπει παράλληλα και τη σημερινή. Το αιματοκυλισμένο μέλλον που οραματίστηκε ο Καμύ δεν είναι αυτό που βίωσε ο άνθρωπος στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά η δραματική κατάσταση στην οποία έχει επέλθει η Ευρώπη κι όλος ο κόσμος σήμερα. Αυτό ήταν που με παρακίνησε να ανεβάσω αυτό το έργο. Ν’ ακουστεί αυτός ο λόγος, μέσα από μια θεατρική παράσταση, απέναντι στον παραλογισμό που βιώνουμε καθημερινά».
Η παράσταση στηρίζεται σε τέσσερις επιστολές του Αλμπέρ Καμύ σ’ έναν φανταστικό φίλο του Γερμανό, γραμμένες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι επιστολές αυτές εκδόθηκαν εκτός Γαλλίας, που βρισκόταν τότε υπό γερμανική κατοχή, σε λίγα αντίτυπα. Ο Καμύ, μετά την απελευθέρωση, αρνήθηκε να τις επανεκδώσει.
Το έργο στο σήμερα. «Ο Καμύ γράφει τις τέσσερις αυτές επιστολές την εποχή που η Γαλλία βρίσκεται υπό γερμανική κατοχή, από τον Ιούλιο του 1943 έως και τον Ιούλιο του 1944» συνεχίζει η Δερμιτζάκη. «Μιλάει απευθυνόμενος στους Γερμανούς εννοώντας τους Ναζί και μιλάει ο ίδιος εκ μέρους όλων των Ευρωπαίων και όχι μόνο των Γάλλων. Τα “Γράμματα σ ’ένα φίλο Γερμανό” είναι ένα βαθύ κατηγορώ στη ναζιστική Γερμανία και στον τρόπο που αντιμετώπιζαν οι Γερμανοί την Ευρώπη, αλλά και όλο τον κόσμο. Ακόμα και στο έργο του αυτό, ο Καμύ έχει δώσει πανανθρώπινες και παγκόσμιες διαστάσεις. Στην εισαγωγή του βιβλίου του γράφει ότι «κάθε αναγνώστης που θελήσει να τα διαβάσει, πρέπει να τα διαβάσει ως ντοκουμέντο του αγώνα ενάντια στη βία». Μιλάει για μια Ευρώπη που έχει χάσει τις πνευματικές και ηθικές της αξίες, και η οποία είναι βουτηγμένη στην απελπισία και τη βαρβαρότητα του πολέμου. Οι αξίες, όπως η δικαιοσύνη, η ελευθερία, η αλληλεγγύη, η αγάπη για την χώρα του και τον άνθρωπο, είναι αδιαπραγμάτευτες στο έργο του Καμύ. Κατορθώνει να καταδείξει ότι η ελευθερία συγκρούεται πάντα με την εξουσία και ότι ο παραλογισμός, θα ηττηθεί τελικά από τη δύναμη του πνεύματος. Ορθώνει έναν ισχυρό λόγο απέναντι στο “αιματοκυλισμένο μέλλον”. Με την Ευρώπη, σήμερα, να πρέπει να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητα, το ρόλο και την ποιότητά της στον παγκόσμιο χάρτη, το έργο του Καμύ είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Η Ευρώπη, αλλά και ιδιαίτερα η Ελλάδα, φαίνεται να καταπιέζεται από μια ολοκληρωτική και συντηρητική Γερμανία. Αυτό είναι το συναίσθημα, που νιώθει ο μέσος έλληνας. Το μερίδιο ευθύνης στην κακή διαχείριση όλων αυτών των χρόνων, αλλά και της αποδοχής της υπάρχουσας κατάστασης, είναι σαφώς μεγάλο. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι, ο Καμύ, θα απευθύνονταν στον ίδιο παραλήπτη και σήμερα. Θα ήταν όμως μια άποψη κενή και επιφανειακή, κατά τη γνώμη μου. Το κύμα του φασισμού βλέπουμε να ίπταται πάνω από ολόκληρο τον κόσμο και να υπερκαλύπτεται από δημοκρατίες, που ολοένα και περισσότερο αποτελούν κακέκτυπα δημοκρατίας».
Για τη σκηνοθεσία. «Εγινε σε συνεργασία με τη Στέλλα Κουφάκη. Η αλήθεια είναι ότι επειδή δεν είναι ένα θεατρικό κείμενο, παιδευτήκαμε αρκετά. Έπρεπε να βρούμε μια σύμβαση, μέσω της οποίας, θα καταφέρναμε, να μεταδώσουμε στο κοινό, το συμπυκνωμένο λόγο του Καμύ, χωρίς να είναι διδακτικός, μονότονος και κυρηγματικός θεατρικά. Έτσι στην παράστασή μας μια γυναίκα, φυλακίζεται για τα πιστεύω της, αλλά δεν χάνει το κουράγιο της και παλεύει να μιλήσει για όλο αυτόν τον παραλογισμό του πολέμου, μέχρι το τέλος, με όσες δυνάμεις της έχουν απομείνει. Μέσα από ένα πολύ λιτό, αλλά λειτουργικό σκηνικό, προσπαθήσαμε, να μεταδώσουμε όλη αυτή τη φρίκη, αλλά συνάμα και την ελπίδα, με λόγο άμεσο, σκληρό, και συναισθηματικό, όπου χρειαζόταν, διανθισμένο με κάποια βίντεο που επιλέξαμε».
Η φράση που η Σοφία Δερμιτζάκη ξεχωρίζει από το συγκεκριμένο έργο του Καμύ είναι: “…ο αγώνας μας, έχει τη σιγουριά της νίκης, επειδή έχει την εμμονή των ανοίξεων.”
Ταυτότητα παράστασης
«Γράμματα σ’ έναν φίλο Γερμανό» του Αλμπέρ Καμύ
Σκηνοθεσία: Σοφία Δερμιτζάκη, Στέλλα Κουφάκη
Video παράστασης: Nikolai Dorowskin
Κινησιολογία: Μικαέλα Κεφαλογιάννη
Κατασκευή σκηνικού/ Ενδυματολογική Επιμέλεια: Γιώργος Μανουσάκης
Επιμέλεια μουσικής/ Ήχου: Στέλλα Κουφάκη
Φωτογραφίες: Γιάννα Καράγιωργα- PHOTOPROFILE
Φωτογραφία αφίσας: Mark Quigley
Επιμέλεια προγράμματος: Σοφία Δερμιτζάκη, Στέλλα Κουφάκη
Ερμηνεύει η Σοφία Δερμιτζάκη
Παραγωγή: Θεατρική συντροφιά Ηρακλείου – STRAVAGANTI NUOVI
Θέατρο Επί Κολωνώ- Σκηνή Black Box (Ναυπλίου 12 και Λένορμαν 94, Κολωνός, τηλ. 210-5138.067)
www.epikolono.gr
Παρασκευή 21 και Σάββατο 22 στις 21.30
Κυριακή 23 Απριλίου στις 19.00
