«Οι άνθρωποι της τέχνης μοιάζουν χαμένοι στην Ελλάδα»

Φτηνά κόλπα που θα προσελκύσουν το κοινό δεν έχει επιστρατεύσει, όπως υποστηρίζει. Ούτε διάθεση να αποκαλύψει τι θα δείξει στην ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου έχει. Ούτε μέσω της παράστασης να δώσει απαντήσεις σε φλέγοντα ζητήματα της εποχής μας και να περάσει πολιτικά μηνύματα επιδιώκει. Ο λιθουανός σκηνοθέτης Τσεζάρις Γκραουζίνις επιστρέφει για δεύτερη φορά στον κόσμο της αρχαίας τραγωδίας. Καταπιάνεται με τον τραγικό λόγο του Αισχύλου στους «Επτά επί Θήβας» (σε μετάφραση Γιώργου Μπλάνα) για τη νέα παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και μοιράζει τον ρόλο του Ετεοκλή σε δυο ηθοποιούς: τον Γιάννη Στάνκογλου και τον Χρίστο Στυλιανού, ενώ μεταμορφώνει την ώς τώρα γνωστή ως κωμική ηθοποιό και πρωταγωνίστρια σε δημοφιλή μιούζικαλ Νάντια Κοντογεώργη σε Αντιγόνη.

Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που ταράζει τα νερά στα δέκα χρόνια που μετρά η παρουσία του στα ελληνικά θεατρικά πράγματα. Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από την πρώτη επαφή με την τραγωδία και τον Οιδίποδα Τύραννο, τότε που αν και ανασφαλής και φοβισμένος, όπως δηλώνει, τόλμησε να δώσει τον ρόλο της Ιοκάστης σε έναν άνδρα (Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης). Αν και πρωτάρης, η παράσταση που δημιούργησε θεωρήθηκε από πολλούς σταθμός στην παραστασιολογία του αρχαίου δράματος. Τώρα πλέον ασχολείται με την τραγωδία επειδή γουστάρει, όπως λέει ο 49χρονος σκηνοθέτης.

Γιατί επιλέξατε σήμερα τους «Επτά επί Θήβας»;

Νομίζω ότι ήταν η καλύτερη επιλογή για αυτό που ζούμε όλοι μας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη διότι έχω συχνά την αίσθηση ότι περιστοιχιζόμαστε από εχθρούς. Η παράσταση αυτή αποτελεί μια ευκαιρία να σκεφτούμε την ανθρωπότητα, τις αξίες της και την κατάσταση του φόβου στον οποίο βυθίζεται σιγά σιγά ο κόσμος. Φοβόμαστε αρχικά ο ένας τον άλλο και εν συνεχεία τον ίδιο μας τον εαυτό.

Ποιος είναι ο εχθρός;

Δεν έχω ιδέα. Δεν δίνω απαντήσεις μέσα από την παράσταση, διότι πιστεύω ότι το κοινό που έρχεται να τη δει είναι άνθρωποι σίγουρα όχι πιο ανόητοι από μένα και δεν είμαι σε θέση να τους υποδείξω κάτι ή να τους διδάξω.

Θεωρείτε ότι ο λόγος του Αισχύλου είναι επίκαιρος;

Ναι, αλλά δεν πιστεύω γενικά ότι οι τραγωδίες διδάσκουν και δεν είναι άλλωστε αυτός ο σκοπός τους. Το θέατρο δεν είναι σχολείο, αλλά εμπειρία που πρέπει να παρακινήσει το κοινό να σκεφτεί, αλλά κυρίως να νιώσει. Δεν έχει να κάνει με πολιτικές δηλώσεις και ιδεολογίες. Είναι ανόητο να κάνεις θέατρο για να περάσεις ένα μήνυμα ή για να δώσεις απαντήσεις.

Τι σας ελκύει στην αρχαία τραγωδία;

Πρώτα απ’ όλα ο μαγικός ανοιχτός χώρος των αρχαίων θεάτρων. Οταν έκανα την πρώτη προσπάθεια με τον «Οιδίποδα» είχα ανασφάλειες και φοβόμουν για τον χώρο, για την ειδική σχέση του κοινού με τους ηθοποιούς και την υπόθεση του έργου. Δεν ήξερα πώς να το κάνω. Το έκανα και τώρα πλέον γουστάρω.

Τι θα δούμε στη σκηνή;

Είμαι πάντα πολύ επικριτικός με τους σκηνοθέτες που προβάλλουν προκαταβολικά τι θα δούμε στη σκηνή. Ως θεατής δεν θέλω να μου κάνουν πλύση εγκεφάλου. Κοιτάζω αν με ενδιαφέρει το θέμα –εδώ έχουμε έναν αδελφό που κινείται εναντίον του αδελφού του –και πηγαίνω. Δεν θέλω να μου πείτε τι θα δω. Θέλω να το δω με τα μάτια μου. Αν το κοινό έχει ξεκάθαρες προσδοκίες ή εικόνα για το τι θα δει είναι καλύτερα να μη δει την παράσταση. Ξέρω ένα πράγμα: ότι θα δείτε στην ορχήστρα πολύ όμορφους ανθρώπους. Είμαι ενθουσιασμένος με τον συγκεκριμένο θίασο.

Επιλέξατε να έχετε διπλή διανομή στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Γιατί;

Η παράσταση έγινε αποκλειστικά από επαγγελματίες ηθοποιούς χωρίς να εντάξουμε, για παράδειγμα, έναν γνωστό τραγουδιστή ή κάποιον άλλο. Δεν χρησιμοποιούμε φτηνά κόλπα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση τον ρόλο του Ετεοκλή ερμηνεύει ένας πολύ γενναιόδωρος και με ηθικές αρχές καλλιτέχνης, ο Γιάννης Στάνκογλου, γεγονός που μας επέτρεψε τη διπλή διανομή και το μοίρασμα του ρόλου με έναν όχι πολύ γνωστό ηθοποιό, τον Χρίστο Στυλιανού. Την ιδέα μου ασπάστηκε και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ Γιάννης Αναστασάκης με στόχο να γεννηθούν νέα αστέρια, νέοι πρωταγωνιστές μέσα από το θέατρο.

Εκπληξη όμως είναι και η επιλογή της Νάντιας Κοντογεώργη, την οποία γνωρίζουμε ως επιτυχημένη κωμικό και πολύ καλή τραγουδίστρια.

Ηταν εύκολο να την επιλέξω διότι είναι εξαιρετική ηθοποιός. Καταλαβαίνω την απορία σας, αλλά η δουλειά του σκηνοθέτη είναι να εκπλήσσει και να παίρνει ρίσκο. Πολλοί λένε ότι είμαι ανόητος και δεν χειρίζομαι με ασφαλή τρόπο τη διανομή, αλλά είμαι περήφανος που μπορώ να εκπλήσσω πρώτα τον εαυτό μου και μετά τους άλλους. Δεν με ενδιαφέρουν τα κλισέ.

Πώς βλέπετε το ελληνικό θέατρο, ύστερα από δέκα χρόνια παρουσίας στη χώρα μας;

Το θέατρο και η τέχνη στην Ελλάδα έχουν γίνει μέρος της οικονομίας. Το κράτος αρνείται να στηρίξει την καλλιτεχνική δράση. Οι πολιτικοί πιστεύουν ότι υπάρχουν πιο σημαντικοί τομείς τους οποίους πρέπει να υποστηρίξουν. Οι άνθρωποι της τέχνης μοιάζουν χαμένοι, αισθάνονται ότι δεν τους χρειάζεται κανείς. Ισως να υπερβάλλω κάπως, αλλά επικρατεί παράνοια στον θεατρικό κόσμο στην Ελλάδα.

Εχετε συνηθίσει πλέον την ελληνική νοοτροπία;

Δεν είμαι εδώ ξένος πια, έχω τον γιο μου εδώ –μισό Ελληνα, μισό Λιθουανό. Αν διαχώριζα τα πράγματα σε ελληνικά και μη ελληνικά θα είχα τρελαθεί. Δεν πιστεύω στις ετικέτες Λιθουανός ή Ελληνας. Αισθάνομαι περισσότερο πατέρας. Οταν πηγαίνω πάντως για διακοπές στη Λιθουανία αισθάνομαι περισσότερο ξένος από όσο όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;