Ο «Σωτήρας» όλων των ρεκόρ!

Μια μονομαχία διαρκείας 19 λεπτών. Τέσσερις διεκδικητές από τηλεφωνικές γραμμές κι ένας παρών μέσα στην αίθουσα δημοπρασιών του Οίκου Κρίστις, στο Ροκφέλερ Σέντερ της Νέας Υόρκης. Αντικείμενο του πόθου το μοναδικό έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι που βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια. Η μάχη δεν έμελλε να λήξει παρά μόνο όταν θα ακουγόταν η μαγική λέξη «επωλήθη», οπότε για λίγα δευτερόλεπτα σταμάτησε το φρενήρες ποντάρισμα σε εκατομμύρια δολάρια και η μπίλια έκατσε στα 400 εκατ. δολάρια (συμπεριλαμβανομένων των προμηθειών το τελικό ποσό ανέρχεται στα 450,3 εκατ.) αναδεικνύοντας τον «Σωτήρα του Κόσμου», όπως είναι ο τίτλος του πίνακα, στο ακριβότερο έργο τέχνης που έχει πωληθεί ποτέ σε δημοπρασία. Αφησε έτσι πίσω του τις «Γυναίκες του Αλγερίου» του Πάμπλο Πικάσο, πίνακα που άλλαξε χέρια το 2015 για 179,4 εκατ. δολάρια κερδίζοντας μια θέση στον κατάλογο με τους μόλις 12 πίνακες που έχουν πωληθεί σε τιμή μεγαλύτερη των 100 εκατ. δολαρίων σε δημοπρασία.

5 ΕΚΑΤ. ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ. Τα χτυπήματα ξεκίνησαν από τα 70 εκατ. δολάρια και ανέβαιναν ανά 5 εκατ. ώς τη στιγμή που ο δημοπράτης και πρόεδρος του Οίκου Κρίστις Τζόσι Πολκίνεν ενημέρωσε τους παρισταμένους ότι οι προσφορές είχαν φτάσει τα 90 εκατ. δολάρια και το έργο θα μπορούσε να πωληθεί ανά πάσα στιγμή. Ηταν εκείνα τα δευτερόλεπτα που η κατάσταση στην αίθουσα έμοιαζε εμπόλεμη κι αντί για πυρά οι υποψήφιοι ιδιοκτήτες εκτόξευαν εκατομμύρια προς τον δημοπράτη. Στην ξέφρενη κούρσα τα πονταρίσματα ξεκίνησαν να είναι των 10 εκατ. δολαρίων για να πέσουν στα δύο ανά χτύπημα όσο η τιμή σκαρφάλωνε. Οταν άγγιξε το αστρονομικό ποσό των 370 εκατ. δολαρίων, ο Αλέξ Ρότερ συμπρόεδρος του Οίκου Κρίστις και υπεύθυνος για τη μεταπολεμική και σύγχρονη τέχνη, ο οποίος εκπροσώπησε έναν από τους υποψήφιους αγοραστές διά τηλεφώνου, φώναξε «400!». Το άλμα των 30 εκατ. δολαρίων ήταν αρκετό για να σφραγιστεί μία από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία των δημοπρασιών.

Ο νέος ιδιοκτήτης του αμφιλεγόμενου για πολλούς πίνακα παραμένει άγνωστος και ο οίκος δημοπρασιών δεν αποκαλύπτει ούτε το όνομα αλλά ούτε και την ήπειρο στην οποία ζει. Κι ενώ η είδηση για την τιμή – ρεκόρ του έργου που απεικονίζει τον Ιησού με το ένα χέρι να ευλογεί και στο άλλο να κρατά μια κρυστάλλινη ουράνια σφαίρα και ο οποίος θεωρείται ότι φιλοτεχνήθηκε από τον κορυφαίο ζωγράφο της Αναγέννησης την περίοδο που δημιούργησε και το διασημότερο έργο του, τη «Μόνα Λίζα», κάνει τον γύρο του κόσμου, αρκετοί είναι ήδη εκείνοι που θεωρούν ότι τα 450 εκατ. δολάρια είναι υπερβολικά για τον συγκεκριμένο πίνακα. «Δεν μπορείς να κοστολογήσεις την ομορφιά. Μπορείς όμως ένα όνομα», γράφει στους «Nιου Γιορκ Τάιμς» ο κριτικός τέχνης Τζέισον Φαράγκο, ο οποίος αναρωτιέται αν προς 450,3 εκατ. δολάρια πωλήθηκε ο «Σωτήρας του Κόσμου» ή η υπογραφή του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Προς την ίδια κατεύθυνση τοποθετούνται κι άλλοι γνώστες της τέχνης, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το κλίμα που οδήγησε στην τιμή – ρεκόρ είχε αρχίσει να διαμορφώνεται ήδη από το 2011 όταν ο πίνακας παρουσιάστηκε σε έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου ως το πρώτο έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που ανακαλύπτεται από το 1909, με τους εμπόρους τέχνης και τους δημοπράτες να εκδηλώνουν τον άκρατο ενθουσιασμό τους.

ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ. Το γεγονός ότι το συγκεκριμένο έργο έχει βρεθεί στο επίκεντρο σοβαρών αντιπαραθέσεων που αφορούν τόσο στην αυθεντικότητά του (ειδικοί εκτιμούν ότι πρόκειται για έργο του εργαστηρίου του Ντα Βίντσι με λιγοστές δικές του πινελιές) όσο και την κατάστασή του (έχει καθαριστεί υπερβολικά στο παρελθόν με αποτέλεσμα την απόξεση μεγάλου μέρους της επιφανείας του) δεν φαίνεται να λειτούργησε ανασταλτικά για τον Οίκο Κρίστις. Αντιθέτως προχώρησε σε μια άνευ προηγουμένου διαφημιστική καμπάνια που είχε ως αποτέλεσμα περισσότεροι από 27.000 άνθρωποι να σταθούν στην ουρά –ανάμεσά τους και προσωπικότητες όπως ο γκαλερίστας Λάρι Γκαγκόζιαν, αλλά και ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο και η Πάτι Σμιθ σε Χονγκ Κονγκ, Λονδίνο, Σαν Φρανσίσκο και Νέα Υόρκη για να δουν το μοναδικό από τα περίπου 15 έργα του Ντα Βίντσι το οποίο ανήκει σε ιδιωτικά χέρια.

Οπως και να έχει, ο πίνακας με την εντυπωσιακή ιστορία – παραγγελία του γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου Ζ’, που κατέληξε στη συλλογή του Καρόλου Α’ της Αγγλίας και στη μακραίωνη ιστορία του πωλήθηκε και για 60 δολάρια (1958), που βρέθηκε στο επίκεντρο του σκανδάλου με τον ρώσο μεγιστάνα Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ ο οποίος εξαπατήθηκε, δύσκολα θα χάσει την κορυφή του ακριβότερου πίνακα που έχει πωληθεί σε δημοπρασία.