Τον Αύγουστο του 1994 η ιστορία του Βασίλη Δοσούλα είχε συγκλονίσει το πανελλήνιο. Ο 10χρονος τότε Βασίλης ψάρευε με βάρκα μαζί με τον πατέρα και τον θείο του και σε σύγκρουση με ιπτάμενο δελφίνι υπέστη ακρωτηριασμό στα πόδια και το ένα του χέρι. Το ατύχημα, όμως, αυτό είναι δυστυχώς ένα από τα δεκάδες που σημειώνονται κάθε χρόνο στις ελληνικές θάλασσες.

Λουόμενοι, ψαροτουφεκάδες αλλά και μικροί ή μεγάλοι, οι οποίοι επιδίδονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες σε διάφορα θαλάσσια σπορ ή παιχνίδια, έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρούς κινδύνους. Η μη τήρηση των κανόνων ασφαλείας τόσο από τους λουομένους όσο και από τους χειριστές των ταχυπλόων και άλλων μέσων αναψυχής οδηγεί συχνά σε θανατηφόρα ατυχήματα.

Τις παγίδες που κρύβονται στη θάλασσα επιβεβαίωσε με τον πλέον τραγικό τρόπο η ανεύρεση χθες της σορού 37χρονης ρωσίδας τουρίστριας, η οποία χτυπήθηκε από ταχύπλοο σκάφος στην περιοχή Αφάντου Ρόδου. Υπεύθυνος για το δυστύχημα εμφανίζεται ένας 42χρονος ελβετός χειριστής ταχυπλόου, εις βάρος του οποίου έχει συνταχθεί δικογραφία.

Ανάλογο θανατηφόρο περιστατικό είχε συμβεί στη Μύκονο τον Αύγουστο του 2014 όταν ένας 10χρονος έπεσε από φουσκωτό έλκηθρο που έσερνε ταχύπλοο, με αποτέλεσμα να παρασυρθεί από την προπέλα. Ηταν τότε η περίοδος που σε διάστημα λίγων ημερών είχαν καταγραφεί άλλα τρία θαλάσσια ατυχήματα σε Παξούς, Ρόδο και Παλαιά Φώκαια.

Ετησίως στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι θαλάσσιες δραστηριότητες οδηγούν στον τραυματισμό περισσότερων από 50.000 ατόμων, ενώ το 10% αυτών έχει θανάσιμη κατάληξη. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες οι τραυματισμοί ή θάνατοι από θαλάσσια σπορ στη χώρα μας ανέρχονται σε περίπου δέκα κατά μέσο όρο. Συνολικά, κάθε έτος ο αριθμός των ατυχημάτων στη θάλασσα φτάνει στην Ελλάδα τα 100.

ΟΙ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ. Σημαντικό παράγοντα πρόκλησης τέτοιων ατυχημάτων συνιστά η παρέκκλιση από τους κανόνες ασφαλείας αλλά και η ελλιπής εμπειρία των χειριστών ταχυπλόων. Ενδεικτικό είναι πως στο 11,5% των ελέγχων που διενεργήθηκαν από τα μέσα Ιουνίου έως τα μέσα Αυγούστου την περασμένη χρονιά σε επιχειρήσεις θαλάσσιων σπορ με ταχύπλοα, τζετ σκι και άλλα παιχνίδια –όπως οι γνωστές «μπανάνες» –διαπιστώθηκαν παραβάσεις.

Στις παραβάσεις αυτές, βάσει του Λιμενικού Σώματος, συγκαταλέγεται η απουσία δεύτερου ατόμου στα ταχύπλοα με θαλάσσιο έλκηθρο («μπανάνα») ώστε εκτός από τον χειριστή τους να υπάρχει και κάποιος που να επιβλέπει εκείνους που επιβαίνουν σε αυτό. Αλλη παράβαση αποτελεί η ταυτόχρονη ρυμούλκηση δύο θαλάσσιων ελκήθρων. Δεν είναι τυχαίο πως πρόκειται για δύο από τα βασικά λάθη των ιδιοκτητών του ταχυπλόου με το οποίο τραυματίστηκε θανάσιμα πέρυσι στη Μύκονο ο 10χρονος.

Εκτός από την απαραίτητη εμπειρία των χειριστών και την κατοχή σχετικής άδειας για ταχύπλοο –γεγονός που δεν ισχύει πάντα, καθώς έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις χωρίς άδεια -, υπάρχουν και ορισμένοι άλλοι κανόνες που πρέπει να τηρούνται.

Ετσι, οι επιβαίνοντες στις λεγόμενες «μπανάνες» θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 16 ετών και να γνωρίζουν κολύμπι. Σε περίπτωση που πρόκειται για παιδιά μικρότερης ηλικίας απαιτείται η συγκατάθεση των γονέων, με την οποία βεβαιώνεται ότι ο ανήλικος γνωρίζει κολύμβηση.

Συχνά, επίσης, οι χειριστές ταχυπλόων αγνοούν, για παράδειγμα, κανόνες όπως η τήρηση απόστασης 100 μέτρων από τις σημαδούρες που υπάρχουν σε οργανωμένες παραλίες ή 200 μέτρων σε θαλάσσιες περιοχές που δεν οριοθετούνται από σημαδούρες. Σύνηθες φαινόμενο, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί η διατήρηση μεγάλων ταχυτήτων ακόμη και όταν πλησιάζουν τα ταχύπλοα στις ακτές, εκεί δηλαδή όπου η ταχύτητα δεν πρέπει να υπερβαίνει τους πέντε κόμβους.

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ. Οπως αναφέρουν πάντως οι ειδικοί, τα παραθυράκια στην τήρηση των κανόνων ασφαλείας και στη λειτουργία επιχειρήσεων με ταχύπλοα χωρίς τις απαιτούμενες άδειες προκύπτουν και από την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων. Ειδικότερα, εμπλέκονται από τους δήμους και το Λιμενικό Σώμα –οι πρώτοι για την εκμίσθωση μέρους των παραλιών όπου θα λειτουργούν οι επιχειρήσεις και το δεύτερο για ελέγχους –μέχρι και άλλες υπηρεσίες του υπουργείου Ναυτιλίας που ασχολούνται με την έκδοση διπλωμάτων και αδειών χειρισμού ταχυπλόων.
Η αλήθεια των αριθμών

1.000περίπου παραβάσεις κανόνων ασφαλείας και όρων λειτουργίας σε επιχειρήσεις θαλάσσιων σπορ καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια ελέγχων που διενεργήθηκαν από το Λιμενικό Σώμα την περίοδο Ιουνίου – Αυγούστου 2014.

10τραυματισμοί ή θάνατοι από θαλάσσια σπορ καταγράφονται κατά μέσο όρο τους καλοκαιρινούς μήνες στην Ελλάδα. Το 2013 υπήρξαν τέσσερις τραυματισμοί λουομένων από ταχύπλοα, τρεις από τζετ σκι και ένας από άλλο θαλάσσιο μέσο αναψυχής.

1η είναι η χώρα μας, σύµφωνα µε έρευνες, σε αριθµό πνιγµών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και δεύτερη παγκοσµίως. Κάθε χρόνο, βάσει στοιχείων του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας, πνίγονται περίπου 450.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσµο.

Οι ευθύνες των λουομένων

Οι λουόμενοι, σύμφωνα με τους κανόνες, δεν πρέπει να κολυμπούν πέρα από τις σημαδούρες, που είναι τα όρια έξω από τα οποία κινούνται ταχύπλοα, ή στους διαύλους από τους οποίους περνούν αυτά για να προσεγγίσουν την παραλία. Επίσης οι ψαροντουφεκάδες θα πρέπει να μην καταδύονται σε περιοχές που δεν γνωρίζουν ή με μεγάλη κίνηση πλωτών, ενώ συνιστάται να μην καταδύονται μόνοι τους και να έχουν πάντοτε μαζί τους τον πλωτήρα με τη σημαία των καταδύσεων.