Αναζήτηση
«Λόγω των συνεχών μειώσεων του μισθού μου αναγκάστηκα να αναζητήσω μικρότερο διαμέρισμα με χαμηλότερο ενοίκιο. Η αναζήτηση διήρκεσε περισσότερο από δύο μήνες λόγω της δυσφήμησης που έχει υποστεί η Ελλάδα. Δύο ιδιοκτήτες αρνήθηκαν να ενοικιάσουν τα διαμερίσματά τους σε Ελληνα. Ο κτηματομεσίτης ήταν πολύ ευγενικός και απάντησε αόριστα ότι δεν δέχονται ξένους. Μετά μου είπε εμπιστευτικά ότι διαβάζουν πως η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη και φοβούνται για τα ενοίκιά τους»…
Είναι η αρχή μόνο μιας από τις πολλές ιστορίες καθημερινής τρέλας που αντιμετωπίζουν πολλοί εργαζόμενοι στις ελληνικές Αρχές του εξωτερικού, οι οποίοι φτάνουν στα όρια των αντοχών και της αξιοπρέπειάς τους. Διπλωμάτες και διοικητικοί υπάλληλοι που υπηρετούν στις πρεσβείες και στα προξενεία της Ελλάδας στο εξωτερικό δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τις περικοπές των αποδοχών τους (σε επίπεδο 40%-50%) και των λειτουργικών δαπανών (περικόπηκαν κατά 30%), αλλά και την καχυποψία των τοπικών παραγόντων, οι οποίοι τους αντιμετωπίζουν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, φοβούμενοι ότι δεν θα πληρωθούν τα οφειλόμενα. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το τελειωτικό χτύπημα ήρθε στις αρχές Ιανουαρίου, όταν διπλωμάτες και υπάλληλοι που υπηρετούν στο εξωτερικό ενημερώθηκαν ότι η μισθοδοσία τους, η οποία καταβάλλεται ανά δίμηνο, θα καθυστερήσει έξι εβδομάδες λόγω… λάθους της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι από τον περασμένο Δεκέμβριο και η μισθοδοσία δεν αναμένεται πριν από τις 24 Φεβρουαρίου. Δεν είναι λίγοι μάλιστα όσοι μιλούν για σκόπιμη καθυστέρηση, προκειμένου να εμφανιστεί χαμηλότερο το έλλειμμα.
ΤΡΕΧΟΥΝ ΤΑ ΕΞΟΔΑ. Στο μεταξύ οι υποχρεώσεις και τα έξοδα τρέχουν, δημιουργώντας προβλήματα στην πληρωμή λογαριασμών και ενοικίων, αλλά και ανελαστικών υποχρεώσεων που έχουν πολλοί από αυτούς, όπως δίδακτρα σχολείων. «Οι περικοπές που έχουμε υποστεί είναι ήδη πολύ μεγάλες και κάποιος πρέπει να καταλάβει ότι δεν έχεις τις ίδιες υποχρεώσεις αν ζεις στο εξωτερικό, όπου υποτίθεται ότι πρέπει να βελτιώσεις και την εικόνα της χώρας», εξηγεί στα «ΝΕΑ» διπλωμάτης με πείρα. Με τι αυτοπεποίθηση μπορεί να εκπροσωπήσει κανείς αυτές τις ημέρες την Ελλάδα στο εξωτερικό, όταν, για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στην πρεσβεία στο Βερολίνο λαμβάνουν ειδοποιητήρια για ληξιπρόθεσμες οφειλές από τους Γερμανούς, ενώ είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν και τόκους όταν καθυστερούν ενοίκια και άλλες πάγιες υποχρεώσεις;
Ή όταν, όπως περιγράφει μιλώντας στα «ΝΕΑ» εργαζόμενος στην ελληνική πρεσβεία στο Τόκιο, η εικόνα του Ελληνα είναι τόσο μελανή, που συχνά όποιος αναζητεί να νοικιάσει φθηνότερο σπίτι μπαίνει σε διαδικασία «ιεράς εξέτασης». Ο ίδιος υπάλληλος μιλά για εργασιακή καθημερινότητα στα όρια της αξιοπρέπειας, καθώς «μεσιτική εταιρεία μου έδωσε ένα ερωτηματολόγιο τύπου FBI: ήθελαν να μάθουν για τα πέντε τελευταία χρόνια τι μισθό παίρνω, τι τραπεζικές καταθέσεις έχω, πιστοποιητικά από προηγούμενους ιδιοκτήτες…». Εντέλει του ζήτησαν να πληρώσει δύο ενοίκια για εγγύηση συν το τρέχον ενοίκιο προκειμένου να του νοικιάσουν το σπίτι.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Πάγιο πρόβλημα στις περισσότερες Αρχές του εξωτερικού είναι ότι λόγω περικοπών δεν επαναπροσλήφθηκαν συμβασιούχοι εργαζόμενοι, μέλη της τοπικής κοινωνίας, ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της πρεσβείας (οικιακές βοηθοί, οδηγοί, διερμηνείς). Πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να προσφέρουν οικειοθελώς τις υπηρεσίες τους, με την ελπίδα ότι θα επαναπροσληφθούν. Αυτό συμβαίνει στην ελληνική πρεσβεία στην Αγκυρα, αλλά και στη Ρώμη. Στην Αγκυρα ο οδηγός και ο συντηρητής του κτιρίου εργάζονται δωρεάν από τον περασμένο Νοέμβριο, ενώ στη Ρώμη ο πρώην οδηγός καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του εθελοντικά όταν υπάρχει ανάγκη. Στο Βερολίνο, πάντως, πρώην συμβασιούχοι αναμένεται να κινηθούν δικαστικά εναντίον της πρεσβείας ζητώντας την επαναπρόσληψή τους. Ακόμη δεν έχει βρεθεί λύση από την κεντρική υπηρεσία για το ζήτημα των συμβασιούχων, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, και αν βρεθεί, οι ήδη χαμηλές αποδοχές τους θα έχουν περικοπεί κατά 60%.
ΕΠΩΔΥΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ. Την ίδια ώρα πολλοί υπάλληλοι Αρχών του εξωτερικού αντιμετωπίζουν πλέον ζωτικό πρόβλημα, καθώς έχουν υποχρεώσεις (δάνεια και όχι μόνο) και στην Ελλάδα, ενώ οι μειωμένες αποδοχές τους δεν αρκούν για να καλύψουν ενοίκιο και δίδακτρα σχολείων στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα διαζευγμένης μητέρας σε μακρινή Αρχή εξωτερικού στην Ασία, η οποία αναγκάστηκε να νοικιάσει μικρότερο σπίτι και να στείλει τον 12χρονο γιο της στην Ελλάδα, γιατί αδυνατούσε να πληρώνει τα δίδακτρα του σχολείου στο εξωτερικό.
Τι γίνεται όμως όταν κάποιος είναι απλήρωτος και τα έξοδα τρέχουν; Συχνό είναι το φαινόμενο της… αλληλοβοήθειας, με πρέσβεις να δανείζουν χρήματα στους υπαλλήλους προκειμένου να τους βοηθήσουν να καλύψουν πάγια έξοδα. «Οι περισσότεροι εργαζόμενοι στο εξωτερικό έχουν καταφύγει στον δανεισμό για να καλύψουν τις ανάγκες τους και είναι χρεωμένοι μέχρι τον λαιμό», λέει έλληνας διπλωμάτης. Και επειδή στο εξωτερικό δεν αστειεύονται, κάθε καθυστέρηση σε καταβολή ενοικίου ή διδάκτρων επιφέρει και πρόστιμο, όπως στην Ουάσιγκτον όπου ανάλογα πρόστιμα αναγκάζονται να πληρώσουν αρκετοί υπάλληλοι της πρεσβείας.
Εξάλλου, οι περικοπές δαπανών και προσωπικού δυσκολεύουν όλο και περισσότερο τη δουλειά αυτών που απομένουν. Το αποτέλεσμα είναι συχνά να παρατηρούνται ιστορίες σουρεαλισμού. Για παράδειγμα, η ελληνική πρεσβεία στη Μόσχα διαθέτει τρία αυτοκίνητα, αλλά έναν οδηγό. Και βέβαια, αφού καθυστερούν οι πληρωμές, δεν πληρώνονται ούτε οι ντόπιοι υπάλληλοι.
Οι περικοπές μετατρέπουν ένα επάγγελμα που οφείλει να είναι εξωστρεφές, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου η εικόνα της Ελλάδας πλήττεται σε όλα τα επίπεδα, σε εσωστρεφές. Χωρίς χρήματα δεν μπορεί κανείς να έχει κοινωνικές συναναστροφές ούτε να κάνει δημόσιες σχέσεις. Τα λεγόμενα «έξοδα ξενίας», οι δαπάνες που εγκρίνονται γι’ αυτόν τον σκοπό, έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο. Διπλωμάτες διαμαρτύρονται για το ότι δεν μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους σωστά και δεν είναι δυνατόν να γίνονται όλα με χορηγούς, παρά μόνο αν πρόκειται για μεγάλες εκδηλώσεις. Ενδεικτικό είναι ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Αγκυρα της γενικής γραμματέως του ΚΚΕ Αλέκας Παπαρήγα τα στελέχη της πρεσβείας τη δεξιώθηκαν στην… πρεσβεία ελλείψει κονδυλίων για γεύμα σε εστιατόριο.
Την κατάσταση συνοψίζει χαρακτηριστικά πρεσβευτής με μεγάλη εμπειρία: «Στη χώρα όπου διαμένουμε και λόγω της οικονομικής κατάστασης που κυριαρχεί στη χώρα μας είμαστε δακτυλοδεικτούμενοι ως οι «υπαίτιοι της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης». Στη δική μας χώρα, όταν γυρίζουμε, μας θεωρούν προνομιούχους τουρίστες»…
