Αναζήτηση
|
|
Η ιδεολογική αμηχανία που όπως παρατηρήθηκε στο χθεσινό δημοσίευμα συνιστά την
αφετηρία βασικών αδυναμιών της πολιτικής μας ζωής, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο.
ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ στη γενικότερη ιδεολογική κρίση που προκάλεσε σε παγκόσμια κλίμακα
η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και η αποκάλυψη της χρεοκοπίας τόσο του
συστήματος της πλήρους κρατικής σχεδιοποίησης της οικονομίας, όσο και της
ιδιόμορφης ταξικής κοινωνίας, που το σύστημα αυτό δημιούργησε, κάτω από την
ασφυκτική εξουσία της λεγόμενης δικτατορίας του προλεταριάτου.
Από τη μια μεριά η αποκάλυψη αυτή γέννησε ερωτήματα που αναφέρονται γενικότερα
στη σοσιαλιστική αντίληψη των κοινωνικών προβλημάτων και την έθεσε, όπως ήταν
φυσικό, σε επανεξέταση.
Η πολιτική όμως εκμετάλλευση του γεγονότος αυτού οδήγησε στην ευρύτατη διάδοση
του συνθήματος για τον «θάνατο των ιδεολογιών» και προ παντός του σοσιαλισμού
και της μαρξιστικής σκέψης, επειδή ακριβώς αυτή παραμένει το ασφαλέστερο
όργανο κοινωνικής ανάλυσης και καταλυτικής κριτικής της κατεστημένης
καπιταλιστικής τάξης.
ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ
Από την άλλη μεριά πάλι, η επικράτηση σε παγκόσμια κλίμακα του
νεοφιλελευθερισμού ως της πιο σύγχρονης έκφρασης του καπιταλισμού και της
παγκοσμιοποίησης της αγοράς βύθισε μέσα σε λίγα ελάχιστα χρόνια ολόκληρες
περιοχές, όπως τα Βαλκάνια, στη φρίκη των εμφύλιων σπαραγμών και των τοπικών
πολέμων, άλλες, όπως την Αφρική, στο χάος της βίας, της εξαθλίωσης και της
εξόντωσης πολυάριθμων πληθυσμών από την πείνα και τις αρρώστιες και τέλος τις
ίδιες τις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες στο άγχος της ανεργίας, της κοινωνικής
εγκατάλειψης, του οργανωμένου εγκλήματος και των ρατσιστικών εκρήξεων. Έτσι,
μεγάλα τμήματα του πλανήτη γνωρίζουν τη λεγόμενη ελεύθερη αγορά ως μαύρη αγορά
και παραοικονομία.
Παράλληλα, τα προβλήματα που οδηγούν την ανθρωπότητα σε οριακές καταστάσεις
καλπάζουν: η καταστροφή του περιβάλλοντος και των φυσικών προϋποθέσεων της
ζωής στον πλανήτη, ο ανάξιος του ανθρώπου παραλογισμός της άνισης οικονομικής
ανάπτυξης που καταδικάζει ολόκληρες ηπείρους στην εξοντωτική αθλιότητα, η
εκρηκτική αύξηση του πληθυσμού της γης, οι σύγχρονες επιτεύξεις της γενετικής,
που μαζί με ελπίδες γεννούν και εκτρωματικούς κινδύνους για τη μορφή και την
ηθική υπόσταση της ανθρώπινης ύπαρξης, όλα αυτά μαζί και χωριστά καθιστούν τον
άνθρωπο για πρώτη φορά στην ιστορία αποφασιστικά υπεύθυνο για την επιβίωση του
είδους και του κόσμου του.
ΑΔΙΕΞΟΔΗ ΛΟΓΙΚΗ
Κι αυτός, εγκλωβισμένος στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, που κυριαρχείται από
την αδιέξοδη λογική της επιδίωξης αδιάκοπης αύξησης του κέρδους, είναι
ανίκανος να αντιδράσει.
Μοιάζει σαν να βρίσκεται μέσα σε μιαν αμαξοστοιχία που κατευθύνεται στον
γκρεμό, με οδηγό που είναι ανήμπορος ακόμη και να θελήσει να της αλλάξει
κατεύθυνση και το μόνο που κάνει είναι να αυξάνει την ταχύτητα της πορείας προ
τον όλεθρο.
Η εφιαλτική αυτή εικόνα αποκαλύπτει από μόνη της την ανάγκη των ιδεολογιών ως
εκφράσεων των βαθύτερων πεποιθήσεων του ανθρώπου, που καθορίζουν τη στάση του
στη ζωή και υπαγορεύουν τη δράση του στην κοινωνία, καθώς και το ψέμα του
δήθεν θανάτου τους.
Β. Ειδικότερα για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό γίνεται σήμερα όλο και
περισσότερο αισθητό ότι αποτελεί το κατ’ εξοχήν σύστημα που βοηθάει τον
άνθρωπο και την κοινωνία του να αποτινάξει τη μονοδιάστατη λογική της
επιδίωξης του οικονομικού κέρδους και του δίνει την ελευθερία των σχεδιασμών
για τη διαμόρφωση και σε εθνικό και σε υπερεθνικό επίπεδο μιας τάξης
οικολογικής, οικονομικής και πληθυσμιακής ισορροπίας και στην οικοδόμηση ενός
κόσμου αλληλεγγύης και ευημερίας για όλους.
ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΜΗΧΑΝΙΑ
Γι’ αυτόν τον λόγο είναι να απορεί κανείς γιατί το ΠΑΣΟΚ, που συγκροτήθηκε και
έδρασε ως φορέας αυτής ακριβώς της ιδεολογίας του δημοκρατικού σοσιαλισμού,
περιήλθε σε ιδεολογική αμηχανία και, χωρίς καμία εμφανή εξήγηση και κανέναν
δημόσιο διάλογο, σιωπηρά την εγκατέλειψε κι άρχισε να χρησιμοποιεί τις
κενολογίες του «εκσυγχρονισμού» και της «κεντροαριστεράς». Χρειάστηκαν να
σημειωθούν οι εκλογικές επιτυχίες των Εργατικών στην Αγγλία και των
Σοσιαλιστών στη Γαλλία για να ξαναπροφέρει η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ τη λέξη σοσιαλισμός.
Σήμερα που η χώρα μας αντιμετωπίζει τα ασφυκτικά προβλήματα της οικονομικής
σύγκλισης και της νομισματικής ενοποίησης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
των οποίων η επιδίωξη απειλεί να αφήσει πίσω της ανθρώπινα ναυάγια και ερείπια
κοινωνικών θεσμών, ο έμπρακτος τονισμός του ιδεολογικού χαρακτήρα του ΠΑΣΟΚ ως
του μεγάλου κόμματος του δημοκρατικού σοσιαλισμού είναι ζωτικά αναγκαίος.
ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ
Πρώτιστο, συνεπώς, έργο όλων των δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι η
σοσιαλιστική ιδεολογική του αναγέννηση. Κι αυτό απαιτεί μιαν έντονη
δραστηριοποίηση των δυνάμεων αυτών και την ανάληψη σχετικών πρωτοβουλιών απ’
όλους εκείνους που μέσα στο ΠΑΣΟΚ διατηρούν ακλόνητη και ανόθευτη τη
σοσιαλιστική τους αντίληψη.
Η ιδεολογική αυτή αναγέννηση του ΠΑΣΟΚ θα αποτελέσει ασφαλώς παράγοντα
γενικότερης αποσαφήνισης του ορίζοντα της πολιτικής μας ζωής.
Κι αυτό θα βοηθήσει στη σταδιακή αποκατάσταση της αξιοπιστίας της για να
ξαναστραφεί το βλέμμα των πολιτών προς αυτήν μ’ εκείνη την ιδιότυπη λάμψη της
αγωνιστικότητας, που πάντα το χαρακτήριζε. Έτσι, το «σεφερικό» καράβι της
Ελλάδας θα πάψει να ταξιδεύει με σημαίες ευκαιρίας και χωρίς χάρτες πορείας
και η πολιτική μας ζωή θα ξεπεράσει την κρίση που τη μαστίζει.
Η επιτέλεση αυτού του έργου είναι, πιστεύω, το τωρινό καθήκον όλων εκείνων των
δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ που επιμένουν να βλέπουν την πολιτική ως αγώνα για την
επίτευξη υψηλών στόχων και τον σοσιαλισμό πρωταρχικά ως έκφραση του
ανθρωπισμού και ως το κοινωνικό σύστημα που μπορεί αποτελεσματικότερα να τον πραγματώνει.
