Λίγο πριν αναχωρήσει από την Ελλάδα, ο ιάπωνας πρεσβευτής –που… αρνείται να πει τη λέξη «αντίο» – κάνει τον απολογισμό της θητείας του στα «ΝΕΑ». Για τον Μασούο Νισιμπαγιάσι οι Ελληνες ξεχωρίζουν για την ευγένεια, τη γενναιοδωρία τους, την καλοσύνη τους αλλά και για την τάση τους να παρεμβαίνουν παντού. Θιασώτης της άποψης ότι η ανάπτυξη περνά μέσα από τις επενδύσεις, ζητά από τις ελληνικές επιχειρήσεις να κάνουν πιο συγκεκριμένες προτάσεις όταν απευθύνονται στους ξένους επενδυτές, δηλώνει πως το Τόκιο είναι έτοιμο να επεκτείνει τη συνεργασία του και να συνδράμει την Αθήνα, ενώ αποκαλύπτει και μία από τις καλύτερες αναμνήσεις της θητείας του, ένα καλοκαιρινό βράδυ, πριν από δύο χρόνια, στην Επίδαυρο.

Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ Ελλάδας – Κίνας, που αποτυπώνεται μέσω των επενδύσεων σε διάφορους τομείς, με κυριότερο παράδειγμα τις δραστηριότητες της COSCO στον ΟΛΠ. Πώς βλέπει η Ιαπωνία το σινοελληνικό επενδυτικό φλερτ;

Η πρωτοβουλία της Κίνας «Μια ζώνη, ένας δρόμος» έχει τη δυνατότητα να συνδέσει την Ανατολή με τη Δύση καθώς και τις διάφορες περιοχές που βρίσκονται ανάμεσά τους.

Ο Πειραιάς είναι το εγγύτερο ευρωπαϊκό λιμάνι στη διώρυγα του Σουέζ και μια πύλη για τα ασιατικά προϊόντα που προορίζονται για τις ευρωπαϊκές αγορές. Η Ιαπωνία αναμένει ότι το λιμάνι του Πειραιά θα αναπτυχθεί δίκαια και με διαφάνεια ώστε να καταστεί ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια στη Μεσόγειο Θάλασσα. Η Ελλάδα μέσω παράλληλων αναβαθμίσεων του σιδηροδρομικού και οδικού της δικτύου έχει τη δυνατότητα να γίνει ένας διαμετακομιστικός κόμβος ασιατικών προϊόντων, συμβάλλοντας έτσι στην τοπική αλλά και παγκόσμια ευημερία. Υπό αυτή την έννοια, η Ιαπωνία είναι έτοιμη να επεκτείνει τη συνεργασία της.

Θα μπορούσε η Ελλάδα να αποτελέσει πύλη εισόδου και για τις ιαπωνικές βιομηχανίες στην ΕΕ;

Ναι. Οσον αφορά τη ναυτιλία, η Alliance, την οποία αποτελούν οι ιαπωνικές εταιρείες NYKLines (Nippon Yusen Kaisha), Klines (Kawasaki Kisen Kaisha), Mitsui OSK Lines και άλλες, χρησιμοποιεί τα ελληνικά λιμάνια για τη διαδρομή Ασίας – Μεσογείου Θάλασσας. Οσον αφορά τις σιδηροδρομικές μεταφορές, αρκετές μεγάλες ιαπωνικές εταιρείες, όπως η Sony, χρησιμοποιούν τον Πειραιά για τη μεταφορά των προϊόντων τους προς τις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης. Ενα άλλο καλό παράδειγμα είναι η κοινοπραξία της K&N Efthymiades και της Certis Europe, η οποία δημιουργήθηκε τον Αύγουστο του 2016 για την προώθηση προϊόντων προστασίας αγροτικών καλλιεργειών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Είναι οι επενδύσεις ο δρόμος για την έξοδο της Ελλάδας από την κρίση; Σε επίπεδο επενδύσεων ποια είναι η σχέση μεταξύ Αθήνας – Τόκιο;

Ναι, η Ελλάδα χρειάζεται άμεσες ξένες επενδύσεις ώστε να μπορέσει να ανακάμψει. Ωστόσο, πρέπει παράλληλα να αυξήσει και τις εξαγωγές της για οικονομική τόνωση. Στην Ελλάδα βρίσκονται σήμερα 20 ιαπωνικές εταιρείες, οι οποίες έχουν ιάπωνες αντιπροσώπους. Η κύρια ενασχόλησή τους είναι η πώληση ιαπωνικών πλοίων και εξοπλισμού στις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος δε, οι άμεσες ξένες επενδύσεις από την Ιαπωνία για το έτος 2015 ανέρχονταν στα 28,9 εκατ. ευρώ.

Ο ιάπωνας καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Οικονομικών Γιοριζούμι Ουατανάμπε, σε παλαιότερη συνέντευξή του, έχει ταχθεί υπέρ της δημιουργίας ειδικών οικονομικών ζωνών στην Ελλάδα, όπως αυτές που λειτουργούν στην Ιαπωνία.

Ναι, η Ιαπωνία έχει το λεγόμενο Εθνικό Σύστημα Στρατηγικών Ειδικών Ζωνών, το οποίο προκειμένου να επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξη χαλαρώνει τους κανονισμούς σε συγκεκριμένες περιοχές που οριοθετεί η κυβέρνηση. Η Ιαπωνία άρχισε να οριοθετεί αυτές τις περιοχές το 2014 και σήμερα υπάρχουν 12 περιοχές που χαρακτηρίζονται ως Εθνικές Στρατηγικές Ειδικές Ζώνες. Είναι καθαρά επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να κρίνει αν χρειάζεται ειδικές οικονομικές ζώνες. Εφόσον ενδιαφέρεται, η Ιαπωνία είναι έτοιμη να συνδράμει και να παράσχει πληροφορίες από την εμπειρία της.

Ιδιαίτερη δραστηριότητα επιδεικνύουν οι ιαπωνικές εταιρείες και στον ευρύτερο χώρο της ναυτιλίας. Ιαπωνικές εταιρείες που σχετίζονται με τη ναυτιλία διατηρούν γραφεία στην Αθήνα ή στον Πειραιά, όπως για παράδειγμα η ιαπωνική WeathernewsInc.

Οπως αναφέρατε, η Weathernews ίδρυσε το γραφείο της στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 2016, είναι η πιο πρόσφατα αφιχθείσα ιαπωνική εταιρεία στην Ελλάδα και πιστεύω ότι βοηθά να αναπτυχθούν έτι περαιτέρω οι διμερείς μας σχέσεις. Υπάρχουν άλλα δύο παραδείγματα συνεργασίας μεταξύ εταιρειών των δύο χωρών. Η Mitsubishi Hitachi Power Systems, η οποία συνεργάζεται για τον σταθμό ηλεκτρικής ενέργειας Πτολεμαΐδα Νο 5 και είναι υπεύθυνη για τους λέβητες, τους στροβίλους και τις γεννήτριες. Εάν όλα πάνε καλά, ο σταθμός θα αρχίσει να παράγει ηλεκτρική ενέργεια το 2020. Το δεύτερο παράδειγμα είναι η συνεργασία της HOPE – A (Hellenic Organic and Printed Electronics Association) με την JAPEC στο πεδίο της νανοτεχνολογίας και καινοτομίας. Οι δυο αυτές εταιρείες υπέγραψαν ένα μνημόνιο συνεργασίας τον Ιούλιο του 2016 στη Θεσσαλονίκη και η συνεργασία τους συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Ποιοι οι παράγοντες που λειτουργούν αποτρεπτικά στην προσέλκυση επενδύσεων. Γραφειοκρατία, έλλειψη πραγματικού ενδιαφέροντος από την πολιτική ηγεσία;

Αν και η Ελλάδα βαδίζει προς τη σωστή κατεύθυνση, υπάρχουν ακόμα πολλά θέματα τα οποία η Ελλάδα πρέπει να διαχειριστεί προκειμένου να γίνει μια πιο φιλική χώρα για επενδύσεις. Βρίσκεται στην 60ή θέση του πίνακα «Doing Business» της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2017. Πολλές μελέτες αναφέρουν ότι οι μεγαλύτεροι εχθροί των επενδύσεων στην Ελλάδα είναι η υψηλή φορολογία, οι συχνές αλλαγές των νόμων και κανονισμών που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις, οι έλεγχοι κεφαλαίων, η έλλειψη ρευστότητας, η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις στην απόδοση δικαιοσύνης.

Θα ήθελα να προσθέσω ότι εάν οι ελληνικές επιχειρήσεις κάνουν πιο συγκεκριμένες προτάσεις στους ξένους επενδυτές συμπεριλαμβάνοντας και την παρουσίαση της οικονομικής κατάστασής τους, τότε σίγουρα η χώρα σας θα μπορούσε να έχει περισσότερες επενδύσεις.

Ποια είναι η «ιαπωνική συνταγή» προς την Ελλάδα που πασχίζει να βγει από την κρίση;

Δεν υπάρχει μια λύση που να ταιριάζει σε όλους. Η Ελλάδα τα τελευταία επτά χρόνια αντιμετώπισε διάφορες επίπονες μεταρρυθμίσεις. Η Ιαπωνία επικροτεί τις ελληνικές προσπάθειες και ως μέλος του G7 και του ΔΝΤ προτίθεται να συνεχίσει να στηρίζει μαζί με τις χώρες της ΕΕ και τις ΗΠΑ τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις της Ελλάδας για ανάπτυξη.

Πώς είδατε το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό; Σας ρωτάω με την ιδιότητά σας ως πρέσβη της Ιαπωνίας και στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Παρακολουθώ στενά το κυπριακό πρόβλημα. Εχω επισκεφθεί την Κύπρο συνολικά 12 φορές, οπότε είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με πολλούς ανθρώπους για το θέμα αυτό όσο ήμουν εκεί.

Δυστυχώς, η αποτυχία των διαπραγματεύσεων στο Κραν Μοντανά είναι γεγονός. Ωστόσο, θεωρώ ότι στο εγγύς μέλλον αυτό το μακροχρόνιο πρόβλημα θα λυθεί μέσα από μια συντονισμένη προσπάθεια όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Παρεμπιπτόντως, να αναφέρω ότι η ιαπωνική κυβέρνηση αποφάσισε να εγκαινιάσει πρεσβεία στη Λευκωσία από την 1η Ιανουαρίου 2018. Είμαι βέβαιος ότι με το άνοιγμα της πρεσβείας μας στην Κύπρο οι σχέσεις μας με την Κυπριακή Δημοκρατία θα ενισχυθούν ακόμη περισσότερο.

Η θητεία σας στην Ελλάδα λήγει σε λίγο καιρό. Πείτε μας κάποιες εντυπώσεις σας από τη χώρα μας και την καθημερινότητά της. Πώς είναι οι Ελληνες ως λαός;

Κατά τη διάρκεια της θητείας μου εδώ έστειλα πολλές φορές μηνύματα στους φίλους μου λέγοντάς τους ότι η Ελλάδα είναι ο ιδανικός τόπος –όμορφα τοπία, πολύ καλό φαγητό, ήπιο κλίμα και γεμάτος από φιλόξενους ανθρώπους. Μάλιστα, κατάφερα να επισκεφθώ πέρα από διάφορες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και 23 διαφορετικά νησιά. Επιπλέον θέλω να αναφέρω πόσο καλοσυνάτοι είναι οι Ελληνες. Θα μπορούσα να πω ότι σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους είναι ιδιαίτερα ευγενικοί και γενναιόδωροι. Βέβαια, κάποιες φορές σας αρέσει να παρεμβαίνετε παντού, αλλά παραμένετε πάντα ιδιαίτερα ευγενικοί και καλοσυνάτοι.

Αγαπάτε ιδιαίτερα τη μουσική, είστε βιρτουόζος του βιολιού και γνωρίζετε και τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας. Με ποιο κομμάτι θα μας αποχαιρετούσατε;

Είμαι όντως λάτρης της κλασικής μουσικής και γι’ αυτό απόλαυσα ιδιαιτέρως τα πλούσια πολιτιστικά δρώμενα της χώρας σας, όπως κοντσέρτα στο Μέγαρο Μουσικής, όπερες στη Λυρική σκηνή και το Ωδείο του Ηρώδου Αττικού.

Είχα επίσης την ευκαιρία να πάρω μέρος τέσσερις φορές στη Συναυλία των Διπλωματών (Diplomatsin Concert) μαζί με τη γυναίκα μου που με συνόδευε στο πιάνο και αυτή η ανάμνηση θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μου. Οσον αφορά το τελευταίο σκέλος της ερώτησής σας, δυστυχώς θα σας απογοητεύσω γιατί αυτή είναι η δυσκολότερη ερώτηση όλης της συνέντευξης και δεν μπορώ να διαλέξω ένα κομμάτι, κυρίως γιατί δεν θέλω να πω «αντίο».

Γέφυρα πολιτισμούτο αρχαίο θέατρο

Οι πολιτισμικές καταβολές, που δεν είναι τόσο μακρινές όσο νομίζει ο πολύς κόσμος, είναι ένας ισχυρός συνδετικός κρίκος στις σχέσεις των δύο λαών, υποστηρίζει ο Μασούο Νισιμπαγιάσι: «Παρά τις διαφορές μας, θεωρώ ότι η ελληνική και η ιαπωνική κουλτούρα έχουν πολλά κοινά σημεία. Οι Ιάπωνες όπως και οι αρχαίοι Ελληνες λατρεύουν διάφορους θεούς. Οπως εσείς είχατε τους 12 θεούς του Ολύμπου έτσι κι εμείς έχουμε πολλές θεότητες που κατοικούν είτε στον ουρανό είτε στη γη. Επίσης στο χώρο του θεάτρου οι δυο μας πολιτισμοί έχουν πολλά κοινά σημεία. Για παράδειγμα, στο Θέατρο Νο όπως και στην αρχαία ελληνική τραγωδία οι ηθοποιοί φορούν μάσκες ενώ ο Χορός παίζει ενεργό ρόλο στην εξέλιξη του έργου. Η έννοια του κόσμου των ζωντανών και του κάτω κόσμου υπάρχει και στο Θέατρο Νο ενώ το ταξίδι των ζωντανών και των νεκρών είναι εφικτό όπως και στην αρχαία τραγωδία».

Οι ομοιότητες αυτές ήταν η βάση και για την πρώτη κοινή παραγωγή και μάλιστα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου, θυμάται ο Νισιμπαγιάσι: «Τον Ιούλιο του 2015 στην Επίδαυρο είχα την ευκαιρία μαζί με άλλους 10.000 θεατές να παρακολουθήσω ένα κομμάτι της “Οδύσσειας” το οποίο είχε σκηνοθετήσει ο έλληνας σκηνοθέτης Μιχαήλ Μαρμαρινός σε συνεργασία με τον ιάπωνα ηθοποιό του Θεάτρου Νο, Rokuro Gensho Umekawa. Σε αυτό το απόσπασμα οι δύο καλλιτέχνες αφηγήθηκαν την κάθοδο του Οδυσσέα στον Αδη με τον τρόπο του Θεάτρου Νο. Ηταν μια από τις καλύτερες αναμνήσεις της θητείας μου στην Ελλάδα και μια παράσταση με μεγάλη επιτυχία».

Οι ελληνικές εξαγωγές

Σούσι με κρασί και… γιαουρτάκι!

«Παρ’ όλο που οι επενδύσεις μεταξύ της Ελλάδας και της Ιαπωνίας δεν είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα, οι προσπάθειες διαφόρων πλευρών όπως το Enterprise Greece αποδίδουν και το διμερές εμπόριο αναπτύσσεται» αναφέρει ο Νισιμπαγιάσι και επισημαίνει την ανοδική τροχιά που καταγράφουν ελληνικά προϊόντα όπως το κρασί και το γιαούρτι στην ιαπωνική αγορά. «Οι εξαγωγές ελληνικού κρασιού προς την Ιαπωνία τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται. Το 2016 το ύψος των εξαγωγών κρασιού έφτασε τις 482.000 ευρώ ενώ το 2015 το συνολικό ποσό των εξαγωγών κρασιού άγγιξε τις 379.500 ευρώ, μια αύξηση 36,2% σε σχέση με το 2014. Στο α’ τετράμηνο δε του 2017 έχουμε μια αύξηση περίπου 66%, που σημαίνει ότι εφόσον επαληθευτούν οι θετικές προβλέψεις τότε μπορούμε να προσμένουμε εξαγωγές που θα ξεπερνούν το 1 εκατ. ευρώ για το 2018. Ενα άλλο παράδειγμα είναι το ελληνικό γιαούρτι το οποίο και αυτό έχει ευρεία αποδοχή στην πατρίδα μου» σημειώνει ο ιάπωνας διπλωμάτης.