Δύο νέα διαγνωστικά »όπλα» στη μάχη για τον καρκίνο του μαστού

Μία στις οκτώ γυναίκες θα εμφανίσει καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της. Τα ποσοστά εμφάνισης του καρκίνου του μαστού αυξάνονται, ωστόσο μεγαλώνει κι ο αριθμός των γυναικών, που επιβιώνουν από τη νόσο, χάρη στα νέα διαγνωστικά μέσα, τα οποία συμβάλουν στην έγκαιρη διάγνωση και στην κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.

Η τομοσύνθεση και το τρισδιάστατο υπερηχογράφημα είναι τα δύο νεότερα “όπλα”, που έχουν στη διάθεσή τους οι ειδικοί για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Σήμερα υπάρχουν 14 μηχανήματα τομοσύνθεσης στην Ελλάδα, εκ των οποίων τα 13 βρίσκονται σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και κλινικές και ένα μόνο λειτουργεί σε δημόσιο νοσοκομείο και συγκεκριμένα στο Ρίο. Αλλά και ο τριδιάστατος υπέρηχος είναι διαθέσιμος μόνο στον ιδιωτικό τομέα. Προς το παρόν δε οι εξετάσεις αυτές δεν καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία. Τα παραπάνω αναφέρθηκαν στη διάρκεια του 13ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μαστολογίας, το οποίο διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη από σήμερα έως τις 23 Οκτωβρίου.

“Εφόσον γίνει έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη αντιμετώπιση, δηλαδή κατάλληλη θεραπεία, αυξάνεται η επιβίωση από τον καρκίνο του μαστού. Η τομοσύνθεση είναι η πιο εξελιγμένη μορφή της μαστογραφίας και έχει τη δυνατότητα να σκανάρει το μαστό, όμως η αξονική τομογραφία, ώστε να έχουμε ένα πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα. Ο τρισδιάστατος υπέρηχος κάνει ανασύνθεση του όγκου τον οποίο βρίσκει και μπορούμε να έχουμε περισσότερα χαρακτηριστικά” ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο περιθώριο του 13ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μαστολογίας, η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας, καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Λυδία Μουζάκα- Ιωαννίδου.

Η τομοσύνθεση θα αντικαταστήσει στο μέλλον την ψηφιακή μαστογραφία

“Η ψηφιακή τομοσύνθεση του μαστού εντοπίζει, σύμφωνα με αποτελέσματα πολυκεντρικών μελετών, κατά 20% έως 42% περισσότερους καρκίνους από τη μαστογραφία. Στο screening ελαττώνει κατά 15%-30% το ποσοστό των επανακλήσεων για εξέταση. Στην Ελλάδα υπάρχουν 14 μηχανήματα τομοσύνθεσης εκ των οποίων μόνο ένα στο δημόσιο τομέα και τα 13 στο ιδιωτικό. Η τομοσύνθεση δεν είναι ενταγμένη στον προσυμπτωματικό έλεγχο, αλλά στο εγγύς μέλλον θα πάρει τη θέση της ψηφιακής μαστογραφίας” ανέφερε η ακτινολόγος Σταματία Πότση στην ανακοίνωσή της στο συνέδριο.

Σύμφωνα με την κ Πότση, σήμερα, με τη κλινική εξέταση, την απεικόνιση και τη θεραπεία το 75% των γυναικών με καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο αναρρώνουν πλήρως.

“Η μαστογραφία μείωσε σε ποσοστό 15% τη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού σε γυναίκες που διανύουν την δεκαετία των 40 και κατά 20% στις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Το ποσοστό των γυναικών που δεν έχουν κάνει μαστογραφία ή δεν τηρούν την ετήσια επανάληψή της είναι και στη χώρα μας αρκετά υψηλό. Παρότι οι μαστογραφίες είναι ευρέως διαδεδομένες μετά τη δεκαετία του ΄80, οι μεταστατικοί καρκίνοι του μαστού που διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο έχουν μείνει σταθεροί μετά το 1975. Επίσης η μέση ηλικία που μια γυναίκα διαγιγνώσκεται με καρκίνο έχει μείνει σταθερή περίπου στα 63,7 χρόνια, άλλη μια ένδειξη ότι οι επικίνδυνοι καρκίνοι δεν εντοπίζονται νωρίτερα” ανέφερε η κα Πότση.

Τα μειονεκτήματα της μαστογραφίας

Τα μειονεκτήματα της μαστογραφίας, όπως ανέφεραν στη διάρκεια του συνεδρίου τόσο η κα Πότση, όσο και ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών/ Α’ Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής, Τμήμα Μαστού Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», Κωνσταντίνος Δημητρακάκης, είναι: η υπερδιάγνωση (κυμαίνεται από 1% έως 10% και σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην ενσωμάτωση των αρχόμενων καρκίνων), τα ψευδώς θετικά αποτελέσματα, και τα ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα σε πυκνούς μαστούς, όπου υπάρχουν περιορισμοί στη διάγνωση και είναι απαραίτητο να συμπληρώνεται ο έλεγχος με υπερηχογράφημα.

Βασική εξέταση σε ηλικίες κάτω των 30 ετών το υπερηχογράφημα

Στη διάρκεια του συνεδρίου οι ομιλητές ανέφεραν ότι το υπερηχογράφημα σε γυναίκες κάτω των 30 ετών αποτελεί την βασική εξέταση για τη διάγνωση κλινικών ευρημάτων και ότι ανιχνεύει επιπλέον κακοήθειες, που δεν είναι ορατές στη μαστογραφία και πραγματοποιείται σε όλες τις ηλικίες σε περιπτώσεις που χρειάζεται να γίνει παρακέντηση ή προεγχειρητική εντόπιση αλλοίωσης υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση.

Η τελική διάγνωση είναι ιστολογική

“Η τελική διάγνωση του καρκίνου είναι ιστολογική, αλλά η απεικόνιση αποτελεί το πρώτο βήμα στη διαδικασία διάγνωσης” επισήμανε ο κ Δημητρακάκης. Ανέφερε ακόμη ότι με screening μαστογραφία εντοπίζονται ύποπτες μαστογραφικές (αρχόμενες) βλάβες, ενώ με τη διαγνωστική μαστογραφία απεικονίζεται η κλινικά ύποπτη περιοχή και χαρακτηρίζεται ακτινολογικά.

“Αλλες μέθοδοι, επικουρικές της μαστογραφίας, συμβάλλουν στην περαιτέρω διερεύνηση ή επιβεβαίωση μαστογραφικών ευρημάτων” πρόσθεσε ο κ Δημητρακάκης.

Ανέφερε ακόμη ότι:

*Γυναίκες ηλικίας 40-44, επιλέγουν αν θέλουν να ξεκινήσουν screening μαστογραφικό έλεγχο.

*Γυναίκες ηλικίας 45-55 πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφικό έλεγχο κάθε χρόνο.

*Γυναίκες μεγαλύτερες άπό 55 ετών πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφικό έλεγχο κάθε 2 χρόνια

«Το screening πρέπει να συνεχίζεται όσο η γυναίκα έχει καλή υγεία και προσδόκιμο ζωής 10 ετών ή περισσότερο. Η screening μαστογραφία έχει αποδείξει ότι συμβάλλει στη μείωση των θανάτων από καρκίνο μαστού σε γυναίκες μεγαλύτερες των 40 ετών (για μικρότερες δεν έχει αποδειχθεί όφελος). Ο χειρουργός μαστού οφείλει να ξέρει τη «γλώσσα» των απεικονιστικών μεθόδων για τη διερεύνηση του μαστού. Είναι εκείνος που θα προτείνει τις τελικές θεραπευτικές αποφάσεις σύμφωνα με τη συνολική διαγνωστική εικόνα, την κρίση και την εμπειρία του. Η απεικονιστική διερεύνηση αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα εργαλεία για την διαχείριση προβλημάτων μαστού» πρόσθεσε ο κ Δημητρακάκης

Η μαγνητική μαστογραφία δεν υποκαθιστά τη βιοψία και τη μαστογραφία

“H μαγνητική μαστογραφία δεν συνιστάται για screening γενικού πληθυσμού και ασυμπτωματικών, μέσου κινδύνου, γυναικών, δεν υποκαθιστά την προσεκτική μελέτη της μαστογραφίας και το καλό υπερηχογράφημα, δεν υποκαθιστά την βιοψία σε μια μαστογραφικά, υπερηχογραφικά ή κλινικά ύποπτη βλάβη και δεν ενδείκνυται στην κύηση” ανέφερε ο κ.Δημητρακάκης.

“Πλεονέκτημα της μαγνητικής μαστογραφίας είναι η υψηλή ευαισθησία που διαθέτει στην ανίχνευση του διηθητικού καρκινώματος σε γυναίκες με πυκνούς μαστούς, η οποία ανέρχεται σε ποσοστό 100%. Επίσης, έχει το πλεονέκτημα της διάγνωσης τοπικής υποτροπής ή νέας νόσου και διάκριση αυτής από την μετεγχειρητική ουλή και της προεγχειρητικής σταδιοποίησης σε γυναίκες με καρκίνο μαστού για τον αποκλεισμό πολυεστιακής ή πολυκεντρικής νόσου. Τα μειονεκτήματα της είναι η έλλειψη ευρύτερης διαθεσιμότητας μαγνητικών τομογράφων, το υψηλό κόστος της εξέτασης, ο μεγάλος χρόνος διεξαγωγής της εξέτασης, ο μεγαλύτερος χρόνος μελέτης της εξέτασης, η απαιτούμενη εξειδίκευση από τον ακτινολόγο, η χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας, το γεγονός ότι δεν μπορεί να την κάνει άτομο με βηματοδότη, βαλβίδα στην καρδιά ή μεταλλικά εμφυτεύματα, η κλειστοφοβία/ακινησία” ανέφερε η κ. Πότση.

Ακτινοβολία από μαστογραφία και καρκίνος

Θεωρητικά η ετήσια μαστογραφία σε γυναίκες από την ηλικία των 40 έως 80 ετών μπορεί να προκαλέσει ένα περιστατικό καρκίνου για κάθε 1000 γυναίκες που ελέγχονται, επισήμανε ο κ. Δημητρακάκης

“Μεταλλάξεις που οφείλονται στην ιονίζουσα ακτινοβολία μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο μαστού, ιδιαίτερα αν η έκθεση έγινε πριν από την ηλικία των 30 και σε μεγάλη δόση (πχ ακτινοθεραπεία για Νόσο Hodgkin). Η δόση για το μαστό από την κλασική μαστογραφία δύο όψεων είναι περίπου 4 mSv και είναι εξαιρετικά απίθανο να προκαλέσει καρκίνο (ένα Sv αντιστοιχεί σε 200 μαστογραφίες).Η επώαση θεωρητικά είναι 8 χρόνια και η αύξηση του κινδύνου αφορά όλη τη ζωή της γυναίκας” εξήγησε ο κ. Δημητρακάκης.