Eλληνες και Τούρκοι θέλουν ήρεμα νερά: αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της πέμπτης κοινής δημοσκόπησης που έλαβε χώρα στην Ελλάδα και την Τουρκία το τρίτο δεκαήμερο του Ιουλίου 2023.

Οπως προκύπτει από τη δημοσκόπηση αυτή, που έγινε στην Ελλάδα από την εταιρεία MRB για λογαριασμό της διαΝΕΟσις και στην Τουρκία από την εταιρεία Konda για λογαριασμό του ΕΛΙΑΜΕΠ, το 48,3% των Ελλήνων και το 43,4% των Τούρκων πιστεύουν ότι προτεραιότητα των κυβερνήσεών τους πρέπει να είναι η βελτίωση των διμερών σχέσεων.

Κι αυτό, παρόλο που το 42,6% των Ελλήνων και το 37,8% των Τούρκων δεν θεωρούν ότι τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών στις δύο χώρες μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση των διμερών σχέσεων.

Ελληνες και Τούρκοι εξακολουθούν να εγκρίνουν την πολιτική των κυβερνήσεών τους προς τη γείτονα, αν και με σημαντικά μειωμένα ποσοστά σε σχέση με την προηγούμενη δημοσκόπηση του Νοεμβρίου 2022. 38,4% των Ελλήνων και 30,3% των Τούρκων εγκρίνουν την πολιτική της χώρας τους τον Ιούλιο 2023, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά του Νοεμβρίου 2022 ήταν 50% και 38,8%.

Εντυπωσιακή εμφανίζεται και η δυσπιστία της τουρκικής κοινής γνώμης προς τη διεθνή κοινότητα και τους διεθνείς οργανισμούς, κάτι που μπορεί να θεωρηθεί και ως απόηχος του αντιδυτικού χαρακτήρα της προεκλογικής εκστρατείας των προεδρικών εκλογών στην Τουρκία, αλλά και της αντίληψης ότι η μεσολάβηση τρίτων θα αναιρέσει το πλεονέκτημα ισχύος που η Τουρκία θεωρεί ότι θα είχε στις διμερείς διαπραγματεύσεις.

Ενώ 64,3% των Ελλήνων και 60,8% των Τούρκων θεωρούν ότι οι διμερείς διαφορές είναι σοβαρές, 37,1% των Ελλήνων και μόνον 7,7% των Τούρκων θεωρούν ότι οι διαφορές μπορούν να λυθούν διά της μεσολαβήσεως διεθνών οργανισμών.

Αντιθέτως 61,4% των Τούρκων και 41,9% των Ελλήνων θεωρούν ότι η επίλυση των διαφορών μπορεί να επέλθει με την ενίσχυση των διπλωματικών και πολιτικών σχέσεων. 18,8% των Ελλήνων και 36,6% των Τούρκων προκρίνουν την ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων.

Για θερμό επεισόδιο

Αξίζει να υπογραμμισθεί επίσης η φθίνουσα αλλά ισχυρή στην ελληνική κοινή γνώμη ανησυχία για την πιθανότητα θερμού επεισοδίου μεταξύ των δύο χωρών. 55,5% των Ελλήνων και μόνο 25,2% των Τούρκων ανησυχούν για το ενδεχόμενο. Το ποσοστό είναι πάντως σημαντικά μειωμένο σε σχέση με τον Νοέμβριο του 2022, όταν 66,9% των Ελλήνων και 44,2% των Τούρκων είχαν δηλώσει την ανησυχία τους. Η πέμπτη κοινή δημοσκόπηση σε Ελλάδα και Τουρκία επιβεβαιώνει την αντίληψη ότι η κοινή γνώμη στις δύο χώρες δεν πρόκειται να σταθεί εμπόδιο σε βήματα που θα οδηγήσουν στην εμπέδωση του καλού κλίματος στις διμερείς σχέσεις και σε προσπάθειες για την επίλυση των διμερών διαφορών.

Η «διπλωματία των σεισμών»

Στη νέα δημοσκόπηση αναδεικνύεται μια αξιοσημείωτη αναγνώριση του ρόλου της «διπλωματίας των σεισμών», αλλά και της ανάγκης να ενισχυθεί η συνεργασία για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών: 81,8% των Ελλήνων και 82,4% των Τούρκων θεωρούν ότι οι δύο χώρες πρέπει να αλληλοβοηθούνται σε περιόδους καταστροφών. Από την άλλη, Ελληνες και Τούρκοι συγκλίνουν και στη δυσπιστία τους ως προς την ικανότητα των χωρών τους να αντιμετωπίσουν φυσικές καταστροφές. 50,2% των Ελλήνων και 54,3% των Τούρκων δεν εμπιστεύονται την ικανότητα της χώρας τους να ξεπεράσει τις συνέπειες φυσικών καταστροφών. 62,7% των Ελλήνων και 68,5% των Τούρκων θεωρούν ότι η χώρα τους παραμένει απροετοίμαστη έναντι μεγάλων φυσικών καταστροφών.

Ο Ιωάννης Ν. Γρηγοριάδης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ και επικεφαλής του Προγράμματος Τουρκίας του ΕΛΙΑΜΕΠ