Ο βαρύς λογαριασμός του δεύτερου lockdown

Από τις 6 το πρωί η χώρα βρίσκεται ξανά σε καραντίνα. Οι περισσότερες επιχειρήσεις κατέβασαν υποχρεωτικά ρολά, τα SMS στο 13033 επέστρεψαν στην καθημερινότητά μας, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι βρίσκονται σε αναστολή εργασίας. Το δεύτερο lockdown βρίσκει την οικονομία «πληγωμένη» και σε βαθιά ύφεση και τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις σε οικονομική ασφυξία. Χιλιάδες εργαζόμενοι από τον Μάρτιο που ξέσπασε το πρώτο κύμα της πανδημίας αναγκάζονται να τα βγάλουν πέρα με 534 ευρώ το μήνα, ενώ η εστίαση, ο τουρισμός και το λιανεμπόριο είναι τα μεγάλα θύματα της υγειονομικής κρίσης καθώς βλέπουν τον τζίρο τους να έχει καταρρεύσει και εκφράζονται φόβοι για μαζικά λουκέτα στην αγορά.

Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, το μηνιαίο κόστος ενός καθολικού lockdown έχει υπολογιστεί σε 2,5%-3% του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει ότι το «κλείδωμα» της οικονομίας κοστίζει περίπου 170 εκατ. ευρώ την ημέρα ή 5 δισ. ευρώ για 30 ημέρες ή 3,5 δισ. ευρώ για τις τρεις εβδομάδες του Νοεμβρίου. Βέβαια το κόστος αυτό περιορίζεται με τα μέτρα ύψους 3,3 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για τη στήριξη των εργαζομένων, των επιχειρήσεων, των ανέργων και των ιδιοκτητών ακινήτων στο νέο lockdown.

Η ζημιά όμως στο μέτωπο της οικονομίας είναι μεγάλη. Με το προσωρινό λουκέτο που μπαίνει στις επιχειρήσεις ο τζίρος που θα χαθεί από την αγορά εκτιμάται ότι μπορεί να φθάσει τα 5 δισ. ευρώ αυτόν τον μήνα. Η «βουτιά» στις εισπράξεις των επιχειρήσεων θα έχει αντίκτυπο στις φορολογικές εισπράξεις. Μικρότερα έσοδα για τον επιχειρηματικό κόσμο, μικρότερα έσοδα και για τα κρατικά ταμεία. Με τη δεύτερη καραντίνα o τζίρος των επιχειρήσεων υπολογίζεται ότι θα υποχωρήσει πάνω από 40 δισ. ευρώ μέσα στη φετινή χρονιά, κάτι που δεν συνέβη ούτε στα χρόνια της κρίσης και των Μνημονίων.

Ανασφάλεια για την επόμενη μέρα. Ισχυρό ωστόσο είναι το πλήγμα που δέχονται τα ελληνικά νοικοκυριά. Μόνο στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, στην καρδιά του lockdown δηλαδή, το διαθέσιμο εισόδημά τους μειώθηκε κατά 3,9 δισ. ευρώ περίπου ή κατά 11,8% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019. Η ανασφάλεια για την επόμενη μέρα τα κρατά μακριά από την κατανάλωση και τα οδηγεί στη δημιουργία αποθεμάτων. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι νοικοκυριά και επιχειρήσεις επιλέγουν να αποταμιεύουν παρά να καταναλώνουν. Βάζουν χρήματα στην άκρη καθώς φοβούνται τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας. Ο φόβος αυτός είχε ως αποτέλεσμα από τις αρχές του έτους μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου οι καταθέσεις να καταγράφουν αύξηση 10 δισ. ευρώ.

Η επέλαση του δεύτερου και ισχυρότερου κύματος της πανδημίας και το νέο γενικό lockdown επιβάλλουν αναθεωρήσεις στις προβλέψεις του προσχεδίου του προϋπολογισμού για το 2021 και υποχρεώνουν τους επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών να προχωρήσουν σε νέες ασκήσεις επί χάρτου για το ποσοστό της φετινής ύφεσης, ανεβάζοντας τον πήχη ψηλότερα από το 8,2% που προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Με τα νέα δεδομένα και παρά το νέο οικονομικό πακέτο στήριξης, το κοντέρ της ύφεσης είναι πολύ πιθανόν να γράψει πάνω από 10% φέτος, κάτι που θα αποτελέσει ιστορικό αρνητικό ρεκόρ. Η Κομισιόν προβλέπει για την Ελλάδα ύφεση 9% φέτος, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αποτύπωμα που θα αφήσει στην οικονομία το δεύτερο γενικό lockdown. Το υπουργείο Οικονομικών ξαναγράφει τον προϋπολογισμό του 2021, με τις προβλέψεις για ανάκαμψη να περιορίζονται μεταξύ 3,5% και 5% έναντι 7,5% που προέβλεπε το προσχέδιο με μια σειρά προϋποθέσεων (έλεγχος της πανδημίας, κονδύλια από την ΕΕ). Τα κεφάλαια από τις Βρυξέλλες εξακολουθούν να αναμένονται, παρά τις πανευρωπαϊκές καθυστερήσεις στην πρακτική ενεργοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης.

Το οικονομικό επιτελείο είναι προετοιμασμένο να βάζει το χέρι στην τσέπη έως τον Μάρτιο - Απρίλιο με μέτρα στήριξης, διότι, ακόμα και εάν το εμβόλιο είναι γεγονός τον Ιανουάριο, κοινή πεποίθηση είναι ότι η κυκλοφορία του θα τονώσει μεν την ψυχολογία των πολιτών, αλλά μόνο ο έλεγχος της πανδημίας θα ανοίξει τον δρόμο για την κανονικότητα.