Ψαλίδια και νυστέρια, λαβίδες και κοχλιάρια, αιμοστατικά καυτήρια, βελόνες, εργαλεία για οδοντική χρήση και σπάτουλες. Ιατρικός εξοπλισμός που θα μπορούσε να βρίσκεται στην τσάντα ενός γιατρού που περπατά στη Βασιλίσσης Σοφίας. Ομως η ηλικία τους – χρονολογούνται από τα ρωμαϊκά χρόνια (2ος αι. μ.Χ.) έως τον Μεσαίωνα (13ος αι.) – είναι εκείνη στην οποία οφείλεται το γεγονός ότι αντί να βρίσκονται εν χρήσει εμφανίζονται στις προθήκες του Μουσείου Μπενάκη, καθώς αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της σχετικής συλλογής του: 80 από τα περίπου 100 κομμάτια που είχε συγκεντρώσει ο Αντώνης Μπενάκης την περίοδο 1931-33.

Αγνωστα στο ευρύ κοινό και ασυντήρητα – με εξαίρεση δύο κομμάτια – έμεναν ώς τώρα στις αποθήκες. Παρουσιάζονται μαζί με δέκα σύγχρονα εργαλεία που επιτρέπουν στον επισκέπτη να διαπιστώσει πως η βασική ιδέα έχει παραμείνει ίδια και πως η οποία εξέλιξη έχει επέλθει κυρίως στον σχεδιασμό τους, ώστε να καταστούν πιο λειτουργικά.

«Η πιο εντυπωσιακή αλλαγή έχει γίνει στα ψαλίδια» λέει στο «Νσυν» η υπεύθυνη Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Συλλογών του Μουσείου Μπενάκη Μάρα Βερύκοκου που μελέτησε τα εργαλεία και εκτιμά ότι η ομοιότητά τους με τον σύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό αγγίζει το 80%. «Είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρον ότι πολλά εξ αυτών είχαν πολλαπλές χρήσεις, όπως οι μήλες, που χρησίμευαν μεταξύ άλλων για την εξέταση του αφτιού και την τοποθέτηση αλοιφών, όσο και για την εφαρμογή κολ (σ.σ.: προϊόν μακιγιάζ για τα μάτια)».

Αν και τα ιατρικά και χειρουργικά αυτά εργαλεία εκ πρώτης φαίνεται ότι δεν μπορούν να «μιλήσουν» με ακρίβεια για τους γιατρούς και τους ασθενείς τους, καθώς λείπουν τα αρχαιολογικά συμφραζόμενα που θα βοηθούσαν να σκιαγραφηθεί η ταυτότητά τους, υπάρχουν πολλά που θα μπορέσουν να αποκαλύψουν στο μέλλον. Κι αυτό διότι μια προκαταρκτική έρευνα έχει δείξει ότι στην επιφάνειά τους σώζεται οργανικό υλικό από τα φάρμακα της εποχής που βρίσκονταν σε χρήση ενώ δεν αποκλείεται να υπάρχουν και ίχνη των ασθενών από δερματικά κύτταρα με αποτέλεσμα οι ερευνητές να μπορέσουν να εξαγάγουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τις παθήσεις και την αντιμετώπισή τους στο παρελθόν.

Για να προστεθούν νέες σελίδες όμως στην Ιστορία της Ιατρικής και ταυτοχρόνως της Αρχαιολογίας θα πρέπει τα εργαλεία αυτά να συντηρηθούν και να μελετηθούν από ειδικούς ερευνητές. Για τον λόγο αυτό το Μουσείο Μπενάκη είχε ξεκινήσει έρανο μέσα στο 2017, που δεν είχε ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Η παρουσίαση των ιατρικών εργαλείων της συλλογής του Αντώνη Μπενάκη για πρώτη φορά με αφορμή την ημερίδα που διοργάνωσε το Ιστορικό Αρχείο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Δίκτυο για την Ιστορία της Υγείας, ίσως να προκαλέσει το ενδιαφέρον του κοινού, αλλά και χορηγών ώστε να υλοποιηθεί η συντήρηση και η μελέτη τους.