Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία είναι «πιο κοντά από ποτέ», αν και παραδέχθηκε πως παραμένουν «δύσκολα» ζητήματα σχετικά με το μέλλον της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς. Οι δηλώσεις έγιναν μετά τη δίωρη συνάντησή του την Κυριακή στη Φλόριντα με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Ο Τραμπ ανέφερε ότι το προσχέδιο της ειρηνευτικής συμφωνίας είναι κατά «95% έτοιμο». «Πιστεύω πραγματικά ότι είμαστε πιο κοντά από ποτέ και οι δύο πλευρές το θέλουν», είπε, προσθέτοντας ότι και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει «να το δει να συμβαίνει».
Ο Αμερικανός πρόεδρος αναγνώρισε πως υπάρχουν «ένα ή δύο δύσκολα» εκκρεμή ζητήματα, κυρίως για τα εδάφη και τον τρόπο λήξης του πολέμου. Εξέφρασε επίσης κατανόηση προς τη ρωσική πλευρά που δεν επιθυμεί κατάπαυση του πυρός, λέγοντας πως «πρέπει να κατανοείς και την άλλη πλευρά».
Πρόσφερε μάλιστα να ταξιδέψει στο Κίεβο για να μιλήσει στο ουκρανικό κοινοβούλιο πριν από πιθανή ψηφοφορία για το ειρηνευτικό σχέδιο, αν και εκτίμησε ότι αυτό μάλλον δεν θα χρειαστεί. «Είσαι πάντα ευπρόσδεκτος», απάντησε ο Ζελένσκι.
Ο Ουκρανός ηγέτης ευχαρίστησε επανειλημμένα τον Τραμπ και εξήρε την αμερικανική ομάδα του, στην οποία συμμετέχουν ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ και ο γαμπρός του προέδρου, Τζάρεντ Κούσνερ.
Αμφιβολίες για άμεση συμφωνία
Παρά το θετικό κλίμα, δεν υπήρχαν σαφείς ενδείξεις ότι μια ουσιαστική συμφωνία είναι επικείμενη. Όταν ρωτήθηκε για το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια, που βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή από το 2022, ο Τραμπ έδωσε ασαφή απάντηση, υποστηρίζοντας ότι ο Πούτιν δεν το βομβαρδίζει πλέον.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε λίγες ώρες μετά από μακρά τηλεφωνική επικοινωνία του Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο. «Οι δύο ηγέτες θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος», δήλωσε ο Τραμπ, σημειώνοντας ότι «αν δεν προχωρήσουμε γρήγορα, θα συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμη».
Μιλώντας στους δημοσιογράφους, οι δύο πλευρές αναφέρθηκαν σε ένα νέο προσχέδιο 20 σημείων και στο ανοιχτό ζήτημα του Ντονμπάς. Ο Ζελένσκι είπε ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν προχωρήσει σημαντικά, με το «90%» του σχεδίου να έχει συμφωνηθεί.
Η ρωσική στάση και οι αντιδράσεις
Πριν από τη συνάντηση, ο Τραμπ είχε χαρακτηρίσει την τηλεφωνική του συνομιλία με τον Πούτιν «καλή και πολύ παραγωγική». Σύμφωνα με τον σύμβουλο του Κρεμλίνου, Γιούρι Ουσάκοφ, ο Τραμπ «άκουσε προσεκτικά» την εκτίμηση της Ρωσίας. Ο Ουσάκοφ ανέφερε ότι και οι δύο πλευρές θεωρούν πως μια κατάπαυση του πυρός που προτείνουν η Ουκρανία και η Ευρώπη θα παρατείνει τη σύγκρουση.
Η Μάρια Ντρούτσκα, πρώην διπλωμάτης της Ουκρανίας, υποστήριξε ότι ο Πούτιν προσπάθησε να «σαμποτάρει» τη συνάντηση, τηλεφωνώντας στον Τραμπ λίγο πριν δει τον Ζελένσκι. Στο προηγούμενο ραντεβού τους στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ είχε αναστείλει την αποστολή πυραύλων Tomahawk στην Ουκρανία έπειτα από παρόμοια επικοινωνία με τη Μόσχα.
Το διακύβευμα στο Ντονμπάς
Ο Πούτιν ζητά την παράδοση ουκρανικών εδαφών στο βόρειο Ντονέτσκ, ενώ ο Ζελένσκι αντιπροτείνει αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη και αμοιβαία απόσυρση δυνάμεων. Το σχέδιο ενδέχεται να τεθεί σε δημοψήφισμα, εφόσον η Ρωσία συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός διάρκειας 60 έως 90 ημερών.
Παραμένουν ωστόσο βασικά προβλήματα, όπως οι εγγυήσεις ασφαλείας για να αποτραπεί νέα ρωσική επίθεση. Ο Τραμπ δεν έχει δεσμευθεί στρατιωτικά υπέρ της Ουκρανίας, ενώ το αρχικό αμερικανικό σχέδιο του Νοεμβρίου θεωρήθηκε ότι ισοδυναμεί με ουκρανική υποχώρηση.
Οι επιθέσεις και οι διεθνείς αντιδράσεις
Το Σάββατο, μετά από μαζική ρωσική επίθεση στο Κίεβο, ο Ζελένσκι δήλωσε δίπλα στον Καναδό πρωθυπουργό Μαρκ Κάρνεϊ ότι η επίθεση ήταν «η απάντηση της Ρωσίας στις ειρηνευτικές μας προσπάθειες». Ζήτησε «πίεση προς τη Ρωσία και ισχυρή στήριξη στην Ουκρανία».
Η επίθεση με πάνω από 500 drones και πυραύλους προκάλεσε τέσσερις θανάτους και άφησε χωρίς ρεύμα περίπου μισό εκατομμύριο πολίτες. Ο Κάρνεϊ χαρακτήρισε τον βομβαρδισμό «βαρβαρικό», υπογραμμίζοντας ότι χρειάζεται «μια πρόθυμη Ρωσία» για δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη.
Ο Τραμπ απέφυγε να καταδικάσει τις επιθέσεις, λέγοντας ότι «η Ουκρανία έχει κάνει επίσης ισχυρές επιθέσεις» και ότι αυτό είναι «πιθανώς αναγκαίο».
Η διπλωματική ισορροπία
Οι συνομιλίες στο Μαρ-α-Λάγκο θεωρήθηκαν κρίσιμες για τον Ζελένσκι, ο οποίος δήλωσε πρόσφατα ότι «δεν φοβάται» τον απρόβλεπτο Αμερικανό ηγέτη. Οι σχέσεις τους είχαν περάσει φάσεις έντασης, όμως οι επαφές τους το τελευταίο διάστημα έχουν βελτιωθεί.
Η ουκρανική αντιπροσωπεία περιλάμβανε υψηλόβαθμα στελέχη ασφαλείας και διπλωματίας, ενώ από την αμερικανική πλευρά συμμετείχαν κορυφαίοι υπουργοί και στρατιωτικοί αξιωματούχοι. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμμετείχαν μέσω τηλεδιάσκεψης.
Το μέλλον των διαπραγματεύσεων
Την ώρα που η Ρωσία ανακοίνωνε την κατάληψη πέντε οικισμών στην ανατολική και νότια Ουκρανία, το Κίεβο απαντούσε ότι οι άμυνές του αντέχουν και ότι σημειώνει επιτυχίες στο Χάρκοβο. Παράλληλα, ουκρανικά drones έπληξαν ρωσικό διυλιστήριο στη Σαμάρα.
Παρατηρητές εκτιμούν ότι, με τον Τραμπ να αποφεύγει να πιέσει τη Μόσχα, ο πόλεμος ίσως συνεχιστεί. Όπως δήλωσε ο Γιούρι Μπογιέτσκο, ιδρυτής της οργάνωσης Hope for Ukraine, «η ειρήνη δεν επιτυγχάνεται όταν μια πλευρά διαπραγματεύεται χωρίς τον κύριο εμπλεκόμενο». Κατά τον ίδιο, «όσο η Ρωσία συνεχίζει τις επιθέσεις της, δείχνει ότι δεν προτίθεται να τηρήσει καμία συμφωνία που δεν έχει υπογράψει».
