Η εικόνα είναι ενδεικτική της εποχής: από το κατάστρωμα ενός αμερικανικού πολεμικού πλοίου, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος μίας χρήσης απογειώνεται με τη βοήθεια πυραυλικής ώθησης και χάνεται στον ορίζοντα. Δεν πρόκειται για κάποιο φουτουριστικό σενάριο, αλλά για μια πραγματική δοκιμή που πραγματοποιήθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου στον Περσικό Κόλπο. Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ δοκίμασε για πρώτη φορά την εκτόξευση του kamikaze drone LUCAS από πλοίο επιφανείας, σηματοδοτώντας μια καμπή στη ναυτική και αεροπορική ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η δοκιμή πραγματοποιήθηκε από το πλοίο USS Santa Barbara, κλάσης Independence, ένα Littoral Combat Ship (LCS) που μέχρι σήμερα αναζητούσε τον ρόλο του μέσα στο αμερικανικό ναυτικό δόγμα. Το drone που εκτοξεύθηκε ήταν το Low-Cost Uncrewed Combat Attack System – LUCAS, ένα χαμηλού κόστους, μεγάλου βεληνεκούς όπλο μίας κατεύθυνσης, σχεδιασμένο κατά βάση ως αμερικανικό «αντίγραφο» του ιρανικού Shahed-136.

Η σημασία της κίνησης δεν βρίσκεται μόνο στο ίδιο το drone, αλλά στο πού και πώς μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί. Μέχρι σήμερα, τέτοιου τύπου όπλα εκτοξεύονταν κυρίως από χερσαίες βάσεις. Η δυνατότητα εκτόξευσης από πλοία σημαίνει ότι τα kamikaze drones μπορούν να εμφανιστούν σχεδόν οπουδήποτε υπάρχει θάλασσα, πολλαπλασιάζοντας τις κατευθύνσεις απειλής και δυσκολεύοντας αφάνταστα την άμυνα του αντιπάλου.

Το LUCAS αναπτύχθηκε από την εταιρεία SpektreWorks και έχει κόστος μονάδας που εκτιμάται περίπου στις 35.000 δολάρια – κλάσμα του κόστους ενός πυραύλου cruise ή ενός επανδρωμένου αεροσκάφους. Με μήκος περίπου τρία μέτρα και άνοιγμα πτερύγων κοντά στα δυόμισι, είναι ελαφρώς μικρότερο από το ιρανικό Shahed-136, αλλά ακολουθεί την ίδια φιλοσοφία: φθηνό, μαζικό, αναλώσιμο και ικανό να κορέσει αεράμυνες.

Η δοκιμή πραγματοποιήθηκε από την Task Force 59 της U.S. Naval Forces Central Command, έναν σχηματισμό που τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως «εργαστήριο» για τη χρήση μη επανδρωμένων συστημάτων και τεχνητής νοημοσύνης στη Μέση Ανατολή. Τα drones LUCAS εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, την Task Force Scorpion Strike, η οποία υπάγεται στις ειδικές δυνάμεις της United States Central Command.

Επισήμως, οι λεπτομέρειες της δοκιμής παραμένουν περιορισμένες. Δεν έχει γίνει γνωστό το βεληνεκές που πέτυχε το drone, ο τρόπος καθοδήγησής του ή αν προσέβαλε κάποιον εικονικό στόχο. Ωστόσο, εικόνες που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα δείχνουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο διαμορφώσεις του LUCAS: μία απλή έκδοση κρούσης και μία πιο προηγμένη, εξοπλισμένη με κάμερα και δορυφορικό σύνδεσμο πέραν της οπτικής επαφής. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για επιθέσεις σε κινούμενους στόχους, αλλά και για επιχειρήσεις σμήνους, όπου πολλά drones συνεργάζονται, ανταλλάσσοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο.

Η στρατηγική διάσταση είναι ξεκάθαρη. Τα τελευταία χρόνια, τόσο το Ιράν όσο και η Ρωσία έχουν αποδείξει πόσο αποτελεσματικά μπορούν να είναι τα φθηνά kamikaze drones, είτε πλήττοντας πόλεις στην Ουκρανία είτε απειλώντας πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν πλέον ότι όχι μόνο μελετούν αυτό το μοντέλο, αλλά είναι έτοιμες να το υιοθετήσουν και να το εξελίξουν – αυτή τη φορά από τη θάλασσα.

Παράλληλα, η επιλογή ενός LCS για τη δοκιμή δεν είναι τυχαία. Τα πλοία αυτής της κατηγορίας έχουν δεχθεί έντονη κριτική για το περιορισμένο τους αποτύπωμα μάχης. Η δυνατότητα εκτόξευσης μαζικών, χαμηλού κόστους drones τους προσφέρει έναν νέο ρόλο: πλατφόρμες διασποράς ισχύος, ικανές να πλήττουν στόχους σε μεγάλες αποστάσεις χωρίς να εκθέτουν ακριβά μέσα.

Όπως δήλωσαν ανώτατοι αξιωματούχοι του αμερικανικού ναυτικού, ένα τέτοιο όπλο, εκτοξευόμενο από πλοίο που μπορεί να πλεύσει «όπου επιτρέπει το διεθνές δίκαιο», αποτελεί ισχυρό εργαλείο αποτροπής. Και το μήνυμα προς την Τεχεράνη είναι σαφές: το παιχνίδι των kamikaze drones δεν είναι πλέον μονοπώλιο κανενός.

Η δοκιμή του LUCAS από το USS Santa Barbara ίσως να μην έκανε ιδιαίτερο θόρυβο εκτός στρατιωτικών κύκλων. Όμως για όσους παρακολουθούν τη μετάβαση του πολέμου στην εποχή των μη επανδρωμένων σμηνών, αποτελεί ένα καθαρό σημάδι ότι ο πόλεμος χαμηλού κόστους και μαζικής ισχύος μόλις πέρασε σε νέα φάση – και αυτή τη φορά, ξεκινά από τη θάλασσα.