Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη από το Διάστημα αλλάζει την εικόνα, που είχαμε για τους αρχαίους λαούς των Άνδεων. Δορυφορικές εικόνες αποκάλυψαν δεκάδες τεράστιες λίθινες παγίδες κυνηγιού στα ορεινά της βόρειας Χιλής, αποδεικνύοντας ότι οι κοινωνίες κυνηγών συνέχισαν να ανθούν δίπλα στους πρώτους γεωργούς για χιλιετίες.
Η έρευνα, που διεξήχθη από τον αρχαιολόγο Δρ. Αντριάν Ογιανέντερ του Πανεπιστημίου του Έξετερ, εντόπισε 76 λίθινες κατασκευές γνωστές ως «chacus». Πρόκειται για τεράστιες παγίδες σε σχήμα V, οι οποίες εκτείνονται για εκατοντάδες μέτρα και καταλήγουν σε βαθιά περιφραγμένα σημεία. Εκεί, οι αρχαίοι κυνηγοί παγίδευαν αγριοβίκουνες – τα άγρια συγγενικά είδη των άλπακα, που ζουν σε μεγάλα υψόμετρα.
Οι παγίδες αυτές, χτισμένες με ξερολιθιά ύψους περίπου ενάμισι μέτρου, σχηματίζουν ένα δαιδαλώδες δίκτυο, που ακολουθεί το φυσικό ανάγλυφο των βουνών. Είναι προσαρμοσμένες στις διαδρομές των ζώων και, σύμφωνα με τους ερευνητές, αποτελούν την πρώτη γνωστή συγκέντρωση τέτοιων κατασκευών στις Άνδεις. Μάλιστα, ενδέχεται να είναι αρχαιότερες ακόμη και από εκείνες της περιόδου των Ίνκας.
Ζωή σε μεγάλο υψόμετρο
Η ανάλυση καλύπτει μια εκτεταμένη περιοχή 4.600 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην κοιλάδα του ποταμού Καμαρόνες. Μέσα σε λίγους μήνες, καταγράφηκαν όχι μόνο οι προαναφερθείσες λίθινες κατασκευές, αλλά και σχεδόν 800 μικροί οικισμοί, από μεμονωμένα δωμάτια έως ομάδες κτισμάτων, που φαίνεται να συνδέονταν με τα κυνηγετικά πεδία.
Οι οικισμοί αυτοί, διασπαρμένοι σε απόσταση έως πέντε χιλιομέτρων από τις παγίδες, αποκαλύπτουν έναν κόσμο μετακινούμενων κοινοτήτων, που συνδύαζαν το κυνήγι, τη βοσκή και την καλλιέργεια της γης. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι αυτοί ζούσαν στα υψίπεδα της Χιλής τουλάχιστον από το 6000 π.Χ. έως και τον 18ο αιώνα, διατηρώντας έναν τρόπο ζωής στενά συνδεδεμένο με το περιβάλλον.
Οι λίθινες παγίδες τους, στιβαρές και λειτουργικές, αποτελούν απόδειξη μιας εξαιρετικής γνώσης της φύσης και μιας κοινωνικής οργάνωσης, που επέτρεπε τη συνεργατική θήρα μεγάλων ζώων. Η τεχνογνωσία αυτή δείχνει πως οι κοινότητες των Άνδεων διέθεταν βαθιά κατανόηση του οικοσυστήματός τους και προσαρμοστικότητα στις ακραίες συνθήκες.
«Μια κρυμμένη ιστορία χιλιάδων ετών»
Για τον δρ. Ογιανέντερ, η στιγμή της ανακάλυψης ήταν συγκλονιστική. «Όσο περισσότερο προχωρούσα στην ανάλυση, τόσο καταλάβαινα ότι δεν πρόκειται για ένα τυχαίο εύρημα, αλλά για ένα ευρύτατο δίκτυο, που καλύπτει ολόκληρα βουνά. Είχα μπροστά μου μια κρυμμένη ιστορία χιλιάδων ετών», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η μελέτη με τίτλο «A tethered hunting and mobility landscape in the Andean highlands of the Western Valleys, northern Chile» δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antiquity και χρηματοδοτήθηκε από τα προγράμματα υποτροφιών Becas Chile–ANID και FONDECYT της Χιλής.
