Η ξηρασία πλήττει σχεδόν τη μισή Ευρώπη, με τις συνέπειες να είναι ιδιαίτερα εμφανείς σε χώρες του Νότου όπως η Ισπανία, η Κύπρος και η Ελλάδα. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ξηρασία (European Drought Observatory), πάνω από το 40% της ευρωπαϊκής ηπείρου βιώνει επί του παρόντος σοβαρή έλλειψη βροχοπτώσεων, σε μεγάλο βαθμό λόγω των κλιματικών αλλαγών που έχουν οδηγήσει σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Η φετινή άνοιξη χαρακτηρίστηκε από ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες και μειωμένες βροχοπτώσεις, με τον Μάρτιο να καταγράφεται ως ο θερμότερος στην Ευρώπη από την αρχή των μετρήσεων.
Οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο εντοπίζονται κυρίως στη νοτιοανατολική Ισπανία, την Κύπρο, τη νότια και νησιωτική Ελλάδα – μεταξύ αυτών και δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος. Εκεί, το υδατικό ισοζύγιο παρουσιάζει σοβαρά ελλείμματα, καθώς το νερό συχνά μεταφέρεται από άλλες περιοχές ή παράγεται μέσω αφαλάτωσης, κυρίως για να καλύψει τις υψηλές απαιτήσεις της τουριστικής περιόδου, όπως η πλήρωση πισινών. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η υπερσυγκέντρωση επισκεπτών εντείνει την ήδη δύσκολη κατάσταση των φυσικών πόρων.
Παντού προβλήματα
Παρόμοια προβλήματα εμφανίζονται και στα Βαλκάνια, με τμήματα της Σλοβακίας και της Πολωνίας να αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ενώ στην Ουκρανία – μία από τις πλέον κρίσιμες χώρες για την ευρωπαϊκή αγροτική παραγωγή – η ξηρασία επηρεάζει σοβαρά τις καλλιέργειες. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ουκρανία, σύμφωνα με τους κλιματολόγους, θερμαίνεται με έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς στην ήπειρο. Το 2023, η μέση θερμοκρασία στη χώρα ήταν 2,7°C υψηλότερη σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 1951–1980. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί ανησυχίες όχι μόνο για την εγχώρια αγροτική παραγωγή, αλλά και για τη σταθερότητα της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων, δεδομένου του ρόλου της Ουκρανίας ως κύριου εξαγωγέα σιτηρών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα διπλό πρόβλημα: αφενός την ανάγκη διαχείρισης των υδάτινων πόρων σε τουριστικά «φορτισμένες» περιοχές και αφετέρου τη διασφάλιση της αγροτικής παραγωγής σε περιοχές όπως η Θεσσαλία και η Πελοπόννησος, που επηρεάζονται ήδη από παρατεταμένες ανομβρίες. Τα φαινόμενα ξηρασίας δεν είναι πλέον εποχικά ή περιστασιακά, αλλά συνθέτουν μια νέα κανονικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, την οποία οι ευρωπαϊκές χώρες καλούνται να αντιμετωπίσουν συντονισμένα, με μέτρα τόσο πρόληψης όσο και προσαρμογής στις νέες συνθήκες.
Η κρίση του νερού αναδεικνύεται ως ένας από τους σημαντικότερους περιβαλλοντικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους των επόμενων δεκαετιών και η Ευρώπη, ήδη από φέτος, φαίνεται να εισέρχεται δυναμικά σε αυτή τη νέα εποχή. Θα αντέξει;
