Αναζήτηση
Οι υπουργοί Εξωτερικών από τα 32 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες σε άτυπες συζητήσεις για τον επόμενο ηγέτη της Συμμαχίας. Την υποστήριξη όλων των χωρών του ΝΑΤΟ πλην τεσσάρων φαίνεται να έχει εξασφαλίσει ο ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε στην προσπάθειά του να γίνει ο επόμενος γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, με αξιωματούχους να δηλώνουν σίγουροι ότι θα έχει τη σύμφωνη γνώμη όλων πριν από την σύνοδο κορυφής του Ιουλίου.
Ο σημερινός επικεφαλής του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ θα παραιτηθεί το φθινόπωρο έπειτα από μία δεκαετία στο αξίωμα. Ο Ρούτε, ο οποίος είναι πρωθυπουργός επί 14 χρόνια, έχει την υποστήριξη 28 κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Γερμανίας, ενώ μένει να κερδίσει ακόμα την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, την Τουρκία και τη Ρουμανία. Η απόφαση απαιτεί ομοφωνία.
Η συμφωνία
Μιλώντας μετά τη συνάντηση ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε πως οι Σύμμαχοι συμφώνησαν πως η Ουκρανία μπορεί να υπολογίζει στην ευρωπαϊκή βοήθεια μακροπρόθεσμα, αλλά δεν έχουν ληφθεί ακόμη τελικές αποφάσεις για τη μορφή της βοήθειας αυτής. Πρόσθεσε ότι συνομίλησε με τον ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες του σχετικά με τον ρόλο του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και ότι είναι βέβαιος πως αυτά τα ζητήματα θα αντιμετωπιστούν τις επόμενες εβδομάδες.
«Αυτό που συζητάμε δεν είναι μια στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Συζητάμε πώς μπορούμε να συντονίσουμε και να προσφέρουμε υποστήριξη από το εξωτερικό στην Ουκρανία, όπως κάνουν οι Σύμμαχοι του ΝΑΤΟ» τόνισε. «Και τώρα, όταν ξεκινάμε τον σχεδιασμό, είμαι βέβαιος ότι μπορούμε επίσης να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες που έχει εγείρει η Ουγγαρία και να βρούμε έναν τρόπο για να έχουμε συναίνεση».
Μεταπολεμική αρχιτεκτονική
Kαθώς το ΝΑΤΟ γιορτάζει την 75η επέτειό του, οι ηγέτες των 32 κρατών-μελών της Συμμαχίας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού τιμούν αυτό που θεωρείται ευρέως η μεγαλύτερη και πιο αποτελεσματική στρατιωτική συμμαχία στην ιστορία. Αρχικά ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου αποτελούνταν από 12 χώρες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και είχε ως στόχο να προστατεύσει μια κατεστραμμένη και ασταθή Ευρώπη επιρρεπή σε πολέμους. Η Συμμαχία ήταν μέρος της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής πολυμερών οργανισμών – σχεδιασμένων σε μεγάλο βαθμό από τις ΗΠΑ – των οποίων στόχος ήταν η αποτροπή ενός Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου και η οικοδόμηση διεθνούς οικονομικής σταθερότητας.
Η Συμμαχία διαμόρφωσε εμπιστοσύνη, μέσα από τη δέσμευση κάθε μέλους – σύμφωνα με το άρθρο 5 της συνθήκης – να υπερασπιστεί οποιοδήποτε άλλο μέλος δεχόταν επίθεση. Σε αυτά τα 75 χρόνια, γράφει η Christian Science Monitor, τo ΝΑΤΟ πέτυχε να σταματήσει τη ζοφερή διαδοχή πολέμων στην Ευρώπη, θριάμβευσε στον Ψυχρό Πόλεμο με τη Σοβιετική Ενωση και στη συνέχεια, σε ένα φιλόδοξο κύμα επέκτασης μία δεκαετία μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, βοήθησε να οικοδομηθεί μια ενωμένη και ευημερούσα Ευρώπη καλωσορίζοντας πολλές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες στην ομάδα.
Η συνειδητοποίηση
«Ο θεμελιώδης λόγος» για την επιτυχία της Συμμαχίας είναι πως «οι ηγέτες σε Ευρώπη και Αμερική – έχοντας ζήσει δύο παγκόσμιους πολέμους – συνειδητοποίησαν ότι ο καλύτερος και πιο πρακτικός τρόπος για να αποτραπεί ένας τρίτος δεν ήταν απλώς να συμμετάσχει η Αμερική στην αντιμετώπιση ενός πολέμου που κάποτε ξεκίνησε κάποιος, αλλά να είναι η Αμερική στην Ευρώπη ώστε να αποτρέψει την έναρξη ενός πολέμου» εξηγεί ο Ιβο Ντάαλντερ, πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα. «Στον πυρήνα αυτής της επιτυχίας βρίσκεται η εμπιστοσύνη» προσθέτει. «Το ΝΑΤΟ δεν είναι απλώς μια συνθήκη ή μια νομική υποχρέωση. Υπάρχει η πεποίθηση ότι η Αμερική θα έκανε κάτι ασυνήθιστο, δηλαδή να υπερασπιστεί μια χώρα ακόμα και όταν το αμερικανικό έδαφος δεν επηρεάζεται ή δεν απειλείται άμεσα».
Η σύνοδος για την επέτειο τον Ιούλιο είναι βέβαιο ότι θα χρησιμοποιηθεί για να γιορταστεί το ρεκόρ των οκτώ δεκαετιών. Ωστόσο πολλοί αναλυτές προειδοποιούν ότι δεν πρέπει να ξεχαστούν οι πολύ σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Συμμαχία: ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, η αυξανόμενη απογοήτευση με την πολυμερή διαχείριση των παγκόσμιων υποθέσεων και τα αυξανόμενα εθνικιστικά αισθήματα «Πρώτα η Αμερική» στις ΗΠΑ που ενσαρκώνει ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Η αξία και η δοκιμασία
«Το γεγονός ότι η Συμμαχία έχει νέα μέλη, όπως η Φινλανδία και η Σουηδία, και άλλα που φιλοδοξούν να ενταχθούν είναι ενδεικτικό της διαρκούς αξίας της» λέει ο Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος του German Marshall Fund. «Αλλά την ίδια στιγμή, είναι δίκαιο να πούμε ότι το ΝΑΤΟ πολύ σπάνια δοκιμάστηκε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου τόσο σοβαρά όσο δοκιμάζεται σήμερα. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ένωσε το ΝΑΤΟ και του έδωσε μια ανανεωμένη αίσθηση σκοπού, αλλά αυτό δεν αλλάζει την πραγματικότητα ορισμένων μεγάλων ερωτημάτων» που θα καθορίσουν το μέλλον των διατλαντικών συμφωνιών ασφάλειας. Το κύριο μεταξύ αυτών των ερωτημάτων, προσθέτει, είναι «η θεμελιωδώς μεταβαλλόμενη πολιτική ατμόσφαιρα στις ΗΠΑ σχετικά με τις συμμαχίες και τον ρόλο της χώρας στον κόσμο».
