Γυναίκες στο όριο των 40 και στερεότυπα που προσβάλλουν

Μόλις έρθει στον κόσμο ένα κορίτσι κουβαλά στις ωοθήκες του περίπου 1 εκατ. ωοθυλάκια που περιέχουν ωάρια. Οταν φτάσει στην εφηβεία ο αριθμός τους πέφτει στα 300.000. Μέχρι την εμμηνόπαυση θα έχουν εξαντληθεί. Οι επιστήμονες έχουν βρει ότι στο μεσοδιάστημα 300 θα κάνουν ωορρηξία. Οι γυναίκες, λοιπόν, γεννιούνται με το σύνολο του γενετικού τους υλικού – σε αντίθεση με τους άνδρες που παράγουν το δικό τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Πάνω σε αυτά τα νούμερα στηρίζονται τα ποσοστά σύλληψης που δίνουν οι γιατροί με βάση την ηλικία κάθε φορά που μιλούν για τις πεπερασμένες αναπαραγωγικές τους δυνατότητες. Κι αυτά επικαλούνται – ή εκμεταλλεύονται – τόσο ο στενός όσο κι ο ευρύς κοινωνικός περίγυρος προκειμένου να βάλουν στο γυναικείο φύλο ένα άλλο όριο: το όριο των 40 ετών.

Αν όμως κάτι έδειξε η πρόσφατη αποτυχία κειμενογράφων και διαφημιστών, είναι πως τα περιθώρια της καθεμιάς δεν τα αποφασίζουν ούτε η Ιεραρχία ούτε οι ανησυχούντες για το δημογραφικό κυβερνητικοί παράγοντες. Κι όχι μόνο. Εκτός από την υπογράμμιση της ισχύος ενός παλιού κεκτημένου, ο θόρυβος που προκλήθηκε υπονόησε ταυτόχρονα ότι δεν νομιμοποιούνται να τα ορίζουν οι άλλοι γενικά, ασχέτως του βαθμού οικειότητας ή συγγένειας.

Οι καθοδηγητές της μήτρας

Λίγο πριν ή λίγο αφού κλείσουν τέσσερις δεκαετίες ζωής οι γυναίκες, σύμφωνα πάντα με το σποτάκι που απασχόλησε μεγάλο μέρος της επικαιρότητας της εβδομάδας που πέρασε, καλούνται να λάβουν σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή τους. Να κάνουν «απολογισμό» όσων «θα έπρεπε» να έχουν πετύχει – σε ελεύθερη απόδοση από τα διαφημιστικά σλόγκαν: όποιες δεν έχουν γίνει μέχρι τότε μάνες να αναλογιστούν κατά πόσο προλαβαίνουν.

Πρόκειται για μια πληροφορία που ακόμη κι αν δεν τους τη δώσει ο γυναικολόγος τους μπορούν να τη βρουν με μια απλή αναζήτηση στο Διαδίκτυο. Τους είναι, με άλλα λόγια, προσβάσιμη και κατά κανόνα γνωστή. Δεν έχουν ανάγκη το πατρονάρισμα εκείνων που θέλησαν να χριστούν καθοδηγητές της μήτρας τους συμμετέχοντας σε ένα συνέδριο το οποίο πλασαρίστηκε σαν εκδήλωση ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης γύρω από θέματα γονιμότητας, αλλά μια διαγώνια ματιά στον κατάλογο των ομιλητών της αρκούσε για να αντιληφθεί κι ο πιο επιφυλακτικός απέναντι στον φεμινισμό πως η παροχή γνώσης σχετικά με τα στατιστικά του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος δεν υπήρξε ο ειλικρινής στόχος.

Τα επιστημονικά δεδομένα

Καμία κριτική φωνή απ’ αυτές που υψώθηκαν δεν αμφισβητεί τα επιστημονικά δεδομένα. Καμία, δηλαδή, δεν θέλησε να αναιρέσει τα ευρήματα της Αμερικανικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, φέρ’ ειπείν, σύμφωνα με τα οποία μια γυναίκα 20 ετών έχει 20% πιθανότητες να συλλάβει στη διάρκεια ενός κύκλου ενώ μια 40 χρονών έχει 5% μόνο. Ή δεν αμφιβάλλει για τις προθέσεις των γυναικολόγων όταν εκείνοι επισημαίνουν στις εμπιστευτικές συζητήσεις που κάνουν με τις πελάτισσες τους ότι μετά τα 35 αρχίζει μια σημαντική επιτάχυνση της μείωσης της γονιμότητας που είθισται να καταλήγει στον τερματισμό της αναπαραγωγικής ικανότητας 5 με 10 χρόνια πριν αρχίσει η εμμηνόπαυση.

Αντίθετα, όλες εξέφρασαν αντιρρήσεις για τον υποδόριο σεξισμό τόσο του σποτ όσο και του προϊόντος που προμοτάριζε. Για τα μηνύματα αναφορικά με τη θέση και τον «σκοπό ύπαρξης» της γυναίκας που εξέπεμψε. Και διατύπωσαν ενστάσεις για την αρμοδιότητα που είχαν πολλοί από αυτούς που διάλεξαν να προσδώσουν το θεσμικό τους κύρος στη διοργάνωση να παρέχουν συμβουλές οικογενειακού προγραμματισμού στο όνομα της διάσωσης του έθνους 200 χρόνια μετά την Παλιγγενεσία του.

Διλήμματα και στερεότυπα

Παράλληλα, βέβαια, ο δημόσιος διάλογος ο οποίος ξεκίνησε ανέδειξε μια σειρά από βάρη που η σύγχρονη κοινωνία ακουμπάει στους ώμους μιας γυναίκας. Την κατακρίνει, ευθέως ή ψιθυριστά, εφόσον επιλέξει την καριέρα έναντι της μητρότητας. Και την ίδια στιγμή φροντίζει να δημιουργεί εμπόδια στην καθημερινότητα ή την ανέλιξη των μητέρων που επιθυμούν να συνδυάσουν την επαγγελματική σταδιοδρομία με την οικογένεια. Ή βρίσκει απόλυτα φυσιολογικό η ερώτηση που θα καθορίσει την έκβαση μιας συνέντευξης για δουλειά να είναι το «σκέφτεσαι να κάνεις παιδιά;» ανεξάρτητα από το περιεχόμενο του βιογραφικού που η υποψήφια έχει παρουσιάσει.

Ολα τα παραπάνω είναι διλήμματα με τα οποία οι περισσότερες συνήθως έρχονται αντιμέτωπες αρκετά πριν πλησιάσουν τα 40. Και κατά βάθος τις απασχολούν πιο πολύ από οποιαδήποτε απόπειρα καταπίεσής τους από κάποιους που χρησιμοποιούν τη βιολογία ως δικαιολογία όταν προσπαθούν να αποκτήσουν ξανά έναν ρόλο που έχουν προ πολλού απολέσει. Γιατί συνοψίζουν τα στερεότυπα της σύγχρονης εποχής, ενώ εκείνο του ασθενούς φύλου που οφείλει να μείνει σπίτι ώστε να αναθρέψει παιδιά έχει καταρριφθεί εδώ και δεκαετίες.

Εξάλλου, η συγκεκριμένη επανάσταση – εναντίον της ανδρικής, της ιερατικής και της πολιτικής δεξιάς αυθεντίας – έχει ήδη συντελεστεί. Οι συνοπτικές διαδικασίες με τις οποίες αναβλήθηκε επ’ αόριστον το «συνέδριο» ύστερα από την αντίδραση της ψηφιακής δημόσιας σφαίρας το αποδεικνύουν.

Μένει να γίνει κατανοητό από οποιονδήποτε κρίνει αλλιώς τους σαραντάρηδες κι αλλιώς τις σαραντάρες πως από το 2020 κι έπειτα το μοναδικό όριο των 40 που ίσως δεχτούν οι τελευταίες είναι το όριο των 40 λεπτών στους δωρεάν λογαριασμούς του Zoom.