Αναζήτηση
Ενα μπλεγμένο κουβάρι είναι η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις στην οικονομία. Μια αύξηση, για παράδειγμα, κατά δύο βαθμούς της θερμοκρασίας σημαίνει μείωση κατά 11% της αγροτικής παραγωγής της Κίνας και κατά συνέπεια μείωση του ετήσιου ΑΕΠ της ΕΕ κατά περίπου 4,5 δισ. ευρώ. Τώρα το κουβάρι μπλέκεται ακόμη περισσότερο με την εμφάνιση της πανδημίας του κορωνοϊού, προκαλώντας αναταράξεις στην ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία.
Στις 27 Μαΐου 2020 η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως το σχέδιο για την ανάκαμψη της ΕΕ μετατρέπει την τεράστια πρόκληση της κρίσης του κορωνοϊού σε ευκαιρία. Ποιοι είναι οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου για το μέλλον της Ευρώπης στη μετα-κορωνοϊό εποχή; Οι κλιματικά ουδέτερες οικονομίες (δηλαδή οι οικονομίες με σχεδόν μηδενική χρήση ορυκτών καυσίμων σταδιακά προς το 2050), η πρόθεση για την επέκταση του μηχανισμού ανταλλαγής δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα (ώστε να μειωθούν περαιτέρω οι εκπομπές), η υιοθέτηση δασμού άνθρακα (ώστε να εξισορροπηθεί η εισαγωγή φθηνών προϊόντων από χώρες εκτός ΕΕ) αλλά και η έναρξη της οικονομίας καθαρού υδρογόνου.
Την ίδια ώρα όμως, πολλές χώρες εκτός της ΕΕ φαίνεται ότι εξετάζουν την αυξημένη χρήση ορυκτών καυσίμων για την υποστήριξη των σχεδίων ανάκαμψης. Αν τελικά αυτό συμβεί, τότε η δυναμική για κλιματικά ουδέτερες οικονομίες θα εξασθενήσει καθώς και ο στόχος της παγκόσμιας κοινότητας για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου.
Μελέτη
Η συλλογική αγωνία για τις επιπτώσεις που θα προκύψουν στην ευρωπαϊκή οικονομία και κατ’ επέκταση στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι κατά συνέπεια έντονη. Τις απαντήσεις επιχειρεί να δώσει ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Κώστας Καρτάλης. Σε μελέτη του 2018 του Κοινού Κέντρου Ερευνών της ΕΕ εκτιμηθήκαν οι οικονομικές επιπτώσεις (στις εισαγωγές, στις εξαγωγές και στην κατανάλωση) από τη μείωση, όπως προαναφέρθηκε, κατά 11% της αγροτικής παραγωγής της Κίνας λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου. Το συμπέρασμα; Μείωση του ετήσιου ΑΕΠ της ΕΕ κατά περίπου 4,5 δισ. ευρώ. Η οικονομική ύφεση που θα προκύψει στην Κίνα λόγω της χαμηλότερης απόδοσης στον αγροτικό τομέα μεταφράζεται πάνω απ’ όλα σε μείωση των εξαγωγών από άλλες χώρες προς την Κίνα (και χωρών της ΕΕ), γεγονός που θα προκαλέσει αύξηση της ανεργίας και κατά συνέπεια μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και της κατανάλωσης.
Οπως προαναφέρθηκε, από την ΕΕ στέκονται ιδιαίτερα στις κλιματικά ουδέτερες οικονομίες. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τρίτες χώρες από 60% σήμερα σε περίπου 25% – 35% το 2050, γεγονός που απελευθερώνει 200 δισ. ευρώ ετησίως υπέρ των δράσεων για καθαρή ενέργεια. «Είναι προφανές ότι η ΕΕ ετοιμάζεται για τον πόλεμο της ενέργειας» λέει ο Κώστας Καρτάλης.
Πώς; Μέσα από την πρωτοβουλία της ΕΕ για 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις μέχρι το 2030. Αυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει παρέμβαση στο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας, κλιματικά φιλικός πολεοδομικός σχεδιασμός και λιγότερη χρήση ιδιωτικών αυτοκίνητων.
Για πρώτη φορά από την ΕΕ ανακοινώνεται τόσο εμφατικά η πρόθεση για την υιοθέτηση δασμού άνθρακα για εισαγόμενα φθηνά προϊόντα που παρήχθησαν με τρόπους βλαπτικούς για το κλίμα. Πρόκειται για μήνυμα «πολλών μεγατόνων» κατά τον Κώστα Καρτάλη, με παραλήπτες κυρίως την Κίνα αλλά και χώρες της ΝΑ Ασίας και της Αφρικής όπου συχνά «μεταναστεύουν» μεγάλες πολυεθνικές – και ευρωπαϊκές. Στον σχεδιασμό υπάρχει η αναφορά για την έναρξη μιας οικονομίας που θα βασίζεται στο καθαρό υδρογόνο. Αυτό από μία, εγείρει ανησυχίες ως προς το πότε θα είναι εφικτή αυτή η έναρξη και από την άλλη, επισημαίνει ότι το φυσικό αέριο θα πρέπει να εξετάζεται ως μεταβατικό και μόνο καύσιμο.
