Στο έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ «Ο αδαής και ο παράφρων» –φέτος συνεχίζει την… πορεία του στο θέατρο Πορεία σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα –ένα μάθημα ανατομίας που παραδίδεται, με λεπτομερείς περιγραφές, από τον «Δόκτορα» στον «Πατέρα» γίνεται σημείο αναφοράς για τη σχέση του καλλιτέχνη με τη σκηνή, του δημιουργού με το έργο του. Και αν στην αρχή επιστήμη και τέχνη φαίνεται να μη συμπίπτουν, όσο το έργο εξελίσσεται ταυτίζονται και οι δύο ως προς την ανεπάρκειά τους για την πλήρωση των ανθρώπινων αναγκών, όπως διαβάζουμε στο πρόγραμμα της παράστασης. «Ο Μπέρνχαρντ μετατρέπει την ιατρική σε επιστήμη της αποσύνθεσης και τη μουσική σε τέχνη της αποπροσωποποίησης και της καταστροφής. (…) Μια άγρια κωμωδία για την τραγωδία της τέχνης, της επιστήμης και της γονεϊκής χειραγώγησης».
Δεν είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη σχέση (ή την αλληλεπίδραση ή την ταύτιση μέσα από την αντίθεση) επιστήμης και τέχνης, αλλά είναι αυτό που είδα πιο πρόσφατα. Από μια άποψη, ο «Προμηθέας δεσμώτης» είναι το πρώτο δραματουργικό έργο που κάνει λόγο για την επιστήμη, διότι επιστήμη ήταν εκείνη την εποχή η φωτιά.
Από την άλλη, πώς προσδιορίζεται η διαφορά ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη; Ναι, εντάξει η επιστήμη έχει να κάνει με την τεκμηριωμένη γνώση, αλλά ο τρόπος που αυτή διδάσκεται και μεταδίδεται δεν εμπεριέχει και συνθήκες που έχουν να κάνουν με την τέχνη; Χθεσινό παράδειγμα ο Στίβεν Χόκινγκ, ένας πανεπιστήμονας που όμως άφησε αποτύπωμα καλλιτέχνη στη συνείδηση του μεγάλου κοινού. Στην επιστήμη υπάρχει κρυμμένη ποιητικότητα που αν δεν μπορείς να την ανιχνεύσεις, είναι μάλλον δύσκολο να εκτιμήσεις το μεγαλείο των επιστημονικών επιτευγμάτων. Και αν δεν υπάρχει «επιστημοσύνη» σε ένα καλλιτέχνημα, είναι απλοϊκό. Καμία σχέση με το απλό των λαϊκών καλλιτεχνών που, αν αποκωδικοποιήσει κάποιος αριθμητικά την αρμονία του, θα μείνει άφωνος από τις λεπτομέρειες των ισορροπιών.
