Αναζήτηση
Αν η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ μπορεί να μπει στο ζύγι, μάλλον γέρνει προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η αμερικανική πλευρά μοιάζει να είναι αυτή που πέτυχε και πήρε όσα ήθελε, καθώς τόσο η συμφωνία για την αναβάθμιση των μαχητικών F-16 όσο και οι εγγυήσεις της ελληνικής πλευράς για τη χρήση της βάσης της Σούδας από τις ΗΠΑ ήταν το κύριο ζητούμενο για την αμερικανική διπλωματία. Και ο στόχος επετεύχθη.
Η Ελλάδα έλαβε μόνο υποσχέσεις για επενδύσεις και στήριξη στα λόγια –κάτι που πέτυχαν πολλάκις και οι προκάτοχοι του Αλέξη Τσίπρα από τους προκατόχους του Ντόναλντ Τραμπ. Προσωπικό κέρδος για τον Πρωθυπουργό αποτελεί αναμφισβήτητα η εικόνα της θερμής υποδοχής από τον αμερικανό πρόεδρο στον Λευκό Οίκο και τα καλά λόγια που είπε για την Ελλάδα, τους Ελληνες και τον ίδιο προσωπικά. Στην πραγματικότητα, όμως, μέσα από τις συμφωνίες που προωθούνται στα εξοπλιστικά και τα ενεργειακά, κερδισμένες είναι μόνο οι αμερικανικές επιχειρήσεις. Πράγμα που επισήμανε δημοσίως στις δηλώσεις του και μάλιστα με φλεγματικό τρόπο ο Τραμπ, αναφέροντας ότι οι συμφωνίες με την Ελλάδα θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ –ενώ ο Τσίπρας αναζητάει σε όλες τις επαφές του σε αμερικανικό έδαφος εδώ και σχεδόν μία εβδομάδα το αντίθετο.
Η δεύτερη επίσκεψη του Πρωθυπουργού στον Λευκό Οίκο μέσα σε λιγότερες από 24 ώρες και η χθεσινή συνάντησή του με τον αμερικανό αντιπρόεδρο Μάικ Πενς μπορεί να μην είχε τη λάμψη αυτής με τον Τραμπ, αλλά ήταν περισσότερο ουσιαστική. Υπό την έννοια ότι η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τα καυτά ζητήματα της διπλωματίας και των εξοπλισμών, τα οποία απέφυγε να θίξει –σε κοινή θέα, τουλάχιστον –ο αμερικανός πρόεδρος. Εξαιρουμένων ασφαλώς των μηνυμάτων που έστειλε για τα F-16 και τη χρήση της βάσης της Σούδας.
Και στη συνάντηση Τσίπρα – Πενς, στην οποία ήταν παρόντες Κοτζιάς – Καμμένος, κυριάρχησαν η αναβάθμιση των μαχητικών αεροσκαφών, παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να υποβαθμίζει το ζήτημα μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν («κανείς δεν είναι χαρούμενος όταν μιλάει για εξοπλισμούς», σχολίασε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος), και ο ρόλος της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου.
Κυβερνητικές πηγές διέψευδαν πάντως πως συζητήθηκε η διεύρυνση της στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ ή ακόμη και το θέμα της Σούδας –προφανώς γιατί το τελευταίο «κλείδωσε» στη συνάντηση Τσίπρα – Τραμπ. Σε ό,τι αφορά τους εξοπλισμούς, οι ίδιες πηγές σχολίαζαν πως «θα συνεχιστούν οι συζητήσεις».
Περίοπτη θέση στην ατζέντα της συνάντησης, ωστόσο, είχε η ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών όχι μόνο σε επίπεδο αγωγών (κυρίως ΤΑΡ και IGB) ή ερευνών για υδρογονάνθρακες στο Αιγαίο, αλλά κυρίως με την προοπτική της κοινής δράσης με Κύπρο – Αίγυπτο – Ισραήλ στην Ανατολική Μεσόγειο και τη μελλοντική εισαγωγή στην Ελλάδα σχιστολιθικού αερίου από τις ΗΠΑ στον πλωτό σταθμό φυσικού αερίου που θα δημιουργηθεί στην Αλεξανδρούπολη.
Για το τελευταίο ζήτημα, το ενδιαφέρον αμερικανικών εταιρειών είναι δεδομένο και γνωστοποιήθηκε απευθείας στον Πρωθυπουργό τόσο από τον πρόεδρο Τραμπ όσο και από τον αντιπρόεδρο Πενς, ο οποίος αναφέρθηκε επίσης στην ιδιαίτερη σημασία που έχουν για τις ΗΠΑ η οικονομική ανάκαμψη και η σταθερότητα της Ελλάδας. Ξεχωριστή συζήτηση έγινε επίσης για τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο του 2018, στην οποία τιμώμενη χώρα θα είναι οι ΗΠΑ.
ΤΑ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ. Στη συνάντηση Τσίπρα – Πενς τέθηκαν επί τάπητος και τα ελληνοτουρκικά, με τον Πρωθυπουργό να θέτει το ζήτημα όπως ακριβώς και στον πρόεδρο Τραμπ, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να τερματιστεί η τουρκική παραβατικότητα στο Αιγαίο, η οποία είναι ανεπίτρεπτη στο πλαίσιο της κοινής συμμετοχής των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. Ο Τσίπρας ζήτησε μάλιστα ευθέως την παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα και παρέδωσε στον πρόεδρο Τραμπ ένα non paper με όλα τα στοιχεία για τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο από το 2013 έως σήμερα. Η αντίδραση, ωστόσο, των Αμερικανών, διά στόματος Πενς, ήταν μάλλον αναιμική, καθώς εκφράστηκε απλώς η ανησυχία τους για τη γενικότερη στάση της Τουρκίας σε διάφορα ζητήματα και όχι μεμονωμένα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και η ανάγκη από την άλλη πλευρά να διατηρηθεί η ευρωατλαντική της πορεία. Είναι γενικότερη διαπίστωση, άλλωστε, πως, παρά τον πάγο στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας, και παρά την αναφορά Τσίπρα στη συνέντευξη Τύπου στον Κήπο των Ρόδων, ο Τραμπ απέφυγε να σχολιάσει δημόσια οτιδήποτε αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ή τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Αγκυρα και σε γενικές γραμμές την ίδια τακτική ακολούθησε και ο αντιπρόεδρός του.
ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΑ. Αναλόγως, για το Κυπριακό, η συζήτηση Τσίπρα – Πενς δεν εισήλθε σε λεπτομέρειες, ωστόσο κυβερνητικές πηγές διαβεβαίωναν πως η αμερικανική πλευρά υπογράμμισε ότι το ζήτημα είναι σημαντικό και για την ίδια. Σύμφωνα με πηγές του Λευκού Οίκου, ο αντιπρόεδρος Πενς τόνισε ειδικότερα πως οι ΗΠΑ εκφράζουν τη διαρκή στήριξή τους στην προοπτική επανένωσης του νησιού, σε δικοινοτική και διζωνική ομοσπονδία.
Περισσότερο φαίνεται πως συζητήθηκε έτσι το Σκοπιανό, στο πλαίσιο μιας γενικότερης συζήτησης για τα Δυτικά Βαλκάνια, με την αμερικανική πλευρά να συμφωνεί με την ελληνική ως προς την προοπτική επίλυσης του ονοματολογικού μέσα από την ενταξιακή πορεία της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ.
