Αναζήτηση
Την επόμενη εβδομάδα συμπληρώνονται 60 χρόνια από τη Συνθήκη της Ρώμης, τη ληξιαρχική πράξη γέννησης της σημερινής ΕΕ. Ο Γιούργκεν Τριτίν, ιδρυτικό στέλεχος των Πρασίνων της Γερμανίας, βουλευτής, πρώην υπουργός στις κυβερνήσεις SPD – Πρασίνων του καγκελάριου Σρέντερ, τονίζει στα «ΝΕΑ» ότι η ΕΕ μπορεί να βγει ενισχυμένη από τη σημερινή κρίση αν ανανεώσει την υπόσχεση ευημερίας για όλους.
Κύριε Τριτίν, 60 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης η σημερινή ΕΕ, αντί να γιορτάζει, καλείται να αντιμετωπίσει ένα σωρό προβλήματα που απειλούν την υπόστασή της. Εκλεισε η ΕΕ τον κύκλο της;
Αυτό είναι ένα ιστορικό κεφάλαιο. Οι λαοί της Ευρώπης έβγαλαν τα διδάγματα από αιώνες πολέμων, αυτά τα 60 χρόνια είναι μια άνευ προηγουμένου ιστορία επιτυχίας. Η Ευρώπη σηματοδοτούσε πάντα την υπόσχεση για συνεργασία, ειρήνη, δημοκρατία, ευημερία. Αυτό δείχνει και το παράδειγμα της Ελλάδας. Η δικτατορία δεν θα μπορούσε να πέσει και να ξεπεραστεί τόσο εύκολα στην Ελλάδα, ούτε στην Ισπανία ούτε στην Πορτογαλία, όπως και τα αυταρχικά καθεστώτα στην Ανατολική Ευρώπη. Ειρήνη, δημοκρατία, ευημερία, αυτά καθόρισαν για μεγάλο διάστημα την κοινή Ευρώπη.
Αυτό φαίνεται να λειτούργησε μέχρι τώρα. Αλλά σήμερα έχουμε τους λαϊκιστές και τους εθνικιστές σε πολλές χώρες – μέλη που θέτουν το ευρωπαϊκό εγχείρημα υπό αμφισβήτηση.
Αυτή η Ευρώπη είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε, διότι είναι η απάντηση στην αντίληψη για τον κόσμο που επικρατεί στην άλλη ακτή του Ατλαντικού και γνωρίζει μόνο νικητές και ηττημένους, όπου ο νικητής τα παίρνει όλα. Αντίθετα, το μοντέλο της Ευρώπης είναι κέρδος για όλους. Αλλά έχετε δίκιο. Αυτή η Ευρώπη είναι αποδυναμωμένη. Συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις –και δεν εννοώ μόνο τους δεξιούς λαϊκιστές –άρχισαν να υποσκάπτουν την υπόσχεση της ευημερίας με πολιτικές απορρύθμισης και λιτότητας. Αυτό προξένησε ποικίλες αντιδράσεις στην Ευρώπη.
Και ποια είναι η συνέχεια;
Η θέση μου είναι: Εάν δεν καταφέρουμε να αποκαταστήσουμε την υπόσχεση της ευημερίας για όλους, τα πράγματα θα είναι δύσκολα για την Ευρώπη. Αν τα καταφέρουμε, η Ευρώπη θα βγει ενισχυμένη από αυτή την κρίση. Παρά το Brexit.
Με αφορμή και το Brexit, η Ευρώπη συζητά ξανά για τον τελικό της στόχο. Στο τραπέζι είναι προτάσεις για την Ευρώπη των διαφορετικών ταχυτήτων, την Ευρώπη του πυρήνα κ.λπ. Εσείς ποιο μοντέλο υποστηρίζετε;
Υπήρχαν πάντα διαφορετικές μορφές συνεργασίας στην Ευρώπη. Μολαταύτα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με αυτό το εργαλείο. Διότι εκείνοι που δεν συμμετέχουν από την αρχή, είτε πιέζονται να συμμετάσχουν στο τέλος είτε οδηγούνται στην οριστική αποστασιοποίηση. Δεν είναι πανάκεια. Καθοριστικό είναι σήμερα να μην αναλωθούμε σε συζητήσεις για τα θεσμικά, αλλά να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις π.χ. για τη δραστική μείωση της ανεργίας στην ευρωζώνη. Και εννοώ το σύνολο της ευρωζώνης, η οποία δεν έχει ξεπεράσει την κρίση της. Γι’ αυτό και στον προεκλογικό αγώνα στη Γερμανία το σύνθημά μας είναι ένα Nέο Πράσινο Συμβόλαιο (Green New Deal) για την Ευρώπη. Χρειάζονται επενδύσεις πάνω από το 2% του ΑΕΠ για να ξεπεραστεί επιτέλους η κρίση που ξεκίνησε το 2008. Μόνο έτσι μπορούν χώρες όπως οι Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία να βγουν επιτέλους από την κρίση.
Τι ακριβώς είναι το Green New Deal;
Με αυτό εννοούμε βασικά ότι πρέπει να διατεθούν λεφτά της ΕΕ, περισσότερα από όσα έχει το σχέδιο Γιούνκερ, φυσικά μαζί με ιδιωτικά κεφάλαια, για να επενδυθούν π.χ. στις υποδομές για την ενέργεια, σε δίκτυα για ρεύμα και αέριο, σε ψηφιακές υποδομές πληροφορικής, για την ανάπτυξη και επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ολα αυτά δημιουργούν θέσεις εργασίας και μας κάνουν ανταγωνιστικότερους στις διεθνείς αγορές.
Προς το παρόν, πάντως, η ΕΕ πρέπει να λύσει άλλα προβλήματα, κινδυνεύει να συνθλιβεί ανάμεσα στον Τραμπ και τον Πούτιν. Ποια είναι η απάντηση στην πρόκληση αυτή;
Αν ήταν μόνο αυτό, θα ήταν καλά. Μεγαλύτερο πρόβλημα θεωρώ το ότι οι ΗΠΑ πρακτικά έχουν αποσυρθεί από τη Μέση Ανατολή και ταυτόχρονα ο Πούτιν και η Ρωσία δεν είναι σε θέση να λύσουν μακροπρόθεσμα ένα τέτοιο πρόβλημα. Κρυφά περιμένουν από τους Ευρωπαίους να συμβάλουν οικονομικά και πολιτικά στην επίλυση της κρίσης. Για την Ευρώπη είναι κομβικής σημασίας η αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης και της κατάστασης στη Λιβύη. Προσωπικά πιστεύω ότι πρέπει να γίνουμε πολιτικά αποτελεσματικότεροι. Πρέπει να φύγουμε από την αρχή της ομοφωνίας και όπως σε άλλα επίπεδα να περάσουμε σε αποφάσεις πλειοψηφίας. Μόνο τότε μπορούμε να καταλήξουμε σε μια συνεκτική εξωτερική πολιτική.
Αυτό προεξοφλεί αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ.
Θα ζήσουμε έντονες αντιπαραθέσεις με τις ΗΠΑ, όχι τόσο στα θέματα γεωστρατηγικής και ασφάλειας όσο σε θέματα οικονομικής πολιτικής και εμπορίου. Οι ΗΠΑ κάνουν στροφή σε έναν απροκάλυπτο οικονομικό απομονωτισμό με αποτέλεσμα η Ευρώπη να αγωνίζεται αίφνης πλάι πλάι με χώρες όπως οι Κίνα, Βραζιλία και Ινδία για το ελεύθερο εμπόριο.
Με τόσα προβλήματα, πόσο αισιόδοξος είστε για το μέλλον της ΕΕ;
Ο Αντόνιο Γκράμσι είχε μιλήσει για την απαισιοδοξία του πνεύματος και την αισιοδοξία της βούλησης. Οι εκλογές στην Ολλανδία, οι προεδρικές εκλογές στη Γαλλία και οι εκλογές στη Γερμανία θα κρίνουν το μέλλον της Ευρώπης. Αν στη Γαλλία κερδίσει η Λεπέν, το μέλλον της Ευρώπης είναι σκοτεινό. Αν χάσει και αν ταυτόχρονα στη Γερμανία καταφέρουμε να έχουμε μια πλειοψηφία, η οποία θα αγωνιστεί για περισσότερες επενδύσεις της ΕΕ, δεν έχω καμία αγωνία για την υπόσχεση της ευημερίας όλων στην Ευρώπη. Τότε η Ευρώπη μπορεί να βγει ενισχυμένη από την κρίση.
