Πίσω από τις γραμμές και τα συμφραζόμενα διαγράφεται πλέον η ανησυχία της κυβέρνησης για το πώς, αλλά κυρίως το πότε, θα ολοκληρωθεί η συμφωνία με τους δανειστές. Ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά το Μαξίμου, το οποίο γνωρίζει ότι το κλείσιμο της συνολικής συμφωνίας αποτελεί επί της ουσίας το μεγάλο σκαλοπάτι για την πρώτη δοκιμαστική έξοδο της χώρας στις αγορές. Με ενδιάμεσο σταθμό την ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Εάν ένας κρίκος της αλυσίδας σπάσει, τότε ο συνολικός σχεδιασμός για έξοδο της χώρας από το Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018 ανατρέπεται…
Κι ενώ επισήμως το Μαξίμου διατηρεί ζωντανό τον στόχο της 20ής Μαρτίου για την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, εμμέσως πλην σαφώς αφήνει να εννοηθεί ότι ο χρόνος ολοκλήρωσης του πακέτου της συμφωνίας παραμένει απροσδιόριστος. Η διαπραγμάτευση στο Χίλτον επιβεβαιώνει από το καλημέρα της επιστροφής των θεσμών την προκαταβολική αγωνία που είχε η κυβέρνηση για τις αξιώσεις των εκπροσώπων της τρόικας, καθώς οι πρώτες επαφές δείχνουν διάθεση αμφισβήτησης της ερμηνείας των αποφάσεων του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου. Δηλαδή κατά κάποιον τρόπο αμφισβητείται η ρητορική του «για κάθε ένα ευρώ επιβάρυνσης, ένα ευρώ ελάφρυνσης».
ΝΑΙ ΑΛΛΑ… ΠΟΤΕ; Κυβερνητικά στελέχη στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους εκφράζουν περίπου τη βεβαιότητα ότι η συμφωνία θα κλείσει λέγοντας ότι αυτό είναι κάτι προδιαγεγραμμένο. Ομως εμφανίζονται διστακτικά στο να καθορίσουν το χρονικό πλαίσιο της ολοκλήρωσης. Για πρώτη φορά πριν από δύο ημέρες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υπονόησε ότι είναι ο χρόνος που απαιτεί η διαπραγμάτευση το στοιχείο που απασχολεί την κυβέρνηση. Θεωρητικά, στο επόμενο Eurogroup το τεχνικό κομμάτι της αξιολόγησης θα μπορούσε μέσω του Staff Level Agreement να εγκριθεί. Τι γίνεται όμως με τη διαπραγμάτευση για τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018 και την εξειδίκευση των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος; Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ με τις δηλώσεις τους περιπλέκουν την κατάσταση. Οι πληροφορίες λένε ότι Μέρκελ και Λαγκάρντ συμφώνησαν στα μεσοπρόθεσμα μέτρα που θα εφαρμοστούν μετά το 2018 για να ικανοποιηθεί μερικώς το ΔΝΤ και συγχρόνως εμφανίζουν τη γερμανίδα καγκελάριο να έχει παροτρύνει τον Ντράγκι να επιτρέψει την είσοδο της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Σε ποιο βάθος χρόνου όμως; Το Μαξίμου δεν αποκλείει πλέον την πιθανότητα ένα κομμάτι των προαπαιτουμένων που θα κλειδώσουν τη δεύτερη αξιολόγηση να ψηφιστεί πριν από το Eurogroup. Αυτό ενδεχομένως να ζητηθεί από τους θεσμούς ως κίνηση καλής θέλησης από την ελληνική πλευρά. Ωστόσο, μια τέτοια εξέλιξη ανατρέπει την κυβερνητική γραμμή του «όλα ή τίποτα» με βάση την οποία τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί εάν δεν έχουν συμφωνηθεί όλα.
Εάν οι διαπραγματεύσεις σε τεχνικό επίπεδο πάρουν μάκρος και η συμφωνία πάει για Απρίλιο ή Μάιο, τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ. Διότι ο υπάρχων κυβερνητικός σχεδιασμός θέλει τις εκλογές να γίνονται το 2019, καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ μόνο τότε η κυβέρνηση θα έχει αποκτήσει ένα πειστικό αφήγημα για να οδηγήσει τη χώρα στις κάλπες. Επομένως, εξηγούν κυβερνητικοί παράγοντες, η όποια περαιτέρω καθυστέρηση ένταξης της χώρας στο QE μπορεί να αποτρέψει την πλήρη έξοδο της χώρας στις αγορές τον Αύγουστο του 2018, διαδικασία για την οποία απαιτείται –σύμφωνα με οικονομικούς κύκλους –διάστημα τουλάχιστον ενός χρόνου. Εφόσον η χώρα δεν πετύχει εγκαίρως την έξοδό της στις αγορές με ένα εκτιμώμενο επιτόκιο γύρω στο 4%, τότε πιθανότατα θα αναγκαστεί ή να παρατείνει την παραμονή σε πρόγραμμα ή να μπει σε πιστοληπτική γραμμή στήριξης, κάτι που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θέλει οπωσδήποτε να αποφύγει.
Ακόμη και στην περίπτωση που το ΔΝΤ αποφασίσει την παραμονή του στο ελληνικό πρόγραμμα με χρηματοδότηση ύψους 3-4 δισ. ευρώ σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, λένε κυβερνητικές πηγές, το πρόγραμμα δεν θα παραταθεί, αλλά θα λήξει κανονικά στα τέλη του Αυγούστου του 2018. Υποστηρίζουν δε ότι για να αλλάξει η συμφωνία θα πρέπει κάτι τέτοιο να εγκριθεί από τα κοινοβούλια όλων των ευρωπαϊκών χωρών, όπως και ότι τριετής παραμονή του ΔΝΤ σ’ ένα πρόγραμμα σύμφωνα με το καταστατικό του δεν έχει ποτέ εφαρμοστεί.
ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ. Ο Αλέξης Τσίπρας λέει συχνά στους συνεργάτες του πως μολονότι διαφωνεί με το μείγμα πολιτικής που έχει προτείνει το ΔΝΤ, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να κάνει υποχωρήσεις με στόχο την ολοκλήρωση της συμφωνίας που θα ανοίξει σταδιακά τον δρόμο προς τις αγορές. Οι υποχωρήσεις έγιναν με δεδομένη την αίσθηση πως και οι θεσμοί έκαναν υποχωρήσεις αποδεχόμενοι την πρόταση της κυβέρνησης να καθοριστούν αντισταθμιστικά μέτρα που θα επιφέρουν τη λεγόμενη δημοσιονομική ισορροπία. Ομως οι συζητήσεις με τους τροϊκανούς στο Χίλτον δείχνουν άλλες διαθέσεις, καθώς οι εκπρόσωποι των θεσμών μιλούν για παρανοήσεις που ίσως να έγιναν με βάση τις αποφάσεις του Eurogroup. Τα σημερινά δεδομένα της διαπραγμάτευσης πρακτικά μπλοκάρουν την πρόοδο της συζήτησης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι την επόμενη εβδομάδα οι θεσμοί θα αναχωρήσουν άπρακτοι από την Αθήνα.
Ενα σαφές δείγμα πως θα υπάρχει κάτι χειροπιαστό στις διαπραγματεύσεις του οικονομικού επιτελείου με την τρόικα μπορεί να είναι πάντως η σύγκλιση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ ή και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, καθώς τυπικά αυτά τα δύο όργανα θα πρέπει να ανάψουν το πράσινο φως για την ολοκλήρωση της συμφωνίας.
