Εχει πάντα κάτι καινούργιο να πει. Σε όποιον πολιτικό χώρο κι αν ανήκει κανείς, είτε συμπαθεί είτε όχι τον Βαγγέλη Βενιζέλο, τον ακούει με ενδιαφέρον. Ακόμα μάλιστα κι αν ξέρει εκ προοιμίου ότι θα διαφωνήσει. Φαίνεται και στην Ολομέλεια όπου, χωρίς να έχει ρόλο προέδρου κόμματος, με τις παρεμβάσεις του εμπλουτίζει –αν όχι διαμορφώνει ορισμένες φορές –την πολιτική ατζέντα. Αφάνταστα ευρυμαθής, καλός ρήτορας και άριστος συνταγματολόγος ξεχωρίζει τόσο για τη συνδυαστική σκέψη του όσο και για τον εμπεριστατωμένο λόγο του. Το κυριότερο όμως είναι ότι σχεδόν πάντα έχει μια νέα διάσταση να προσδώσει στο υπό συζήτηση κάθε φορά θέμα.

Κάτι παρόμοιο συνέβη για παράδειγμα, πριν από περίπου έναν μήνα στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής. Τότε ο Βενιζέλος, με μια απλή κίνηση, αξιοποίησε το «οπλοστάσιο» που του παρέχει το ίδιο το Σύνταγμα για να μετατρέψει τους τακτικισμούς της κυβέρνησης σε θηλιά γύρω από τον λαιμό της. Ανάγκασε έτσι την πρόεδρο Τασία Χριστοδουλοπούλου να ξεχάσει τα τεχνάσματα περί κωλυμάτων ή αναρμοδιοτήτων της Επιτροπής και να αποδεχθεί το αίτημα κλήτευσης του υπουργού Επικρατείας, Νίκου Παππά.

Αυτά βεβαίως εντός Βουλής, όπου οι κινήσεις του είναι ξεκάθαρες και δεν επιδέχονται ερμηνείες. Εκτός αυτής, αντιθέτως, έχουν πολλές αναγνώσεις. Οπως για παράδειγμα συνέβη κατά την πρόσφατη τηλεοπτική συνέντευξή του στον Σκάι, με την ανοιχτή διαφοροποίησή του στη θετική στάση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης επί των τροπολογιών για το ΕΣΡ. Ο Βενιζέλος διαφώνησε και ώς ένα βαθμό η ματιά του ήταν ξεκάθαρη. Αφού υπενθύμισε ότι ο ίδιος είχε προβάλει προ μηνών πρώτος στην Ολομέλεια ένσταση αντισυνταγματικότητας του νόμου Παππά, εξήγησε ότι η Δημοκρατική Συμπαράταξη, δεδομένου ότι δίνει μάχη και συχνά πρωτοπορεί με την αντιπολίτευση που ασκεί έναντι των άλλων κομμάτων, έπρεπε να επιμείνει μέχρι τέλους στη στρατηγική της άρνησης. Να αναγκάσει εν ολίγοις την κυβέρνηση σε ολική απόσυρση του νόμου και όχι σε απλή υπαναχώρηση.

Τα λεγόμενά του έφεραν στο προσκήνιο διάφορα σενάρια, με πιο δημοφιλές αυτό που θέλει τον Βενιζέλο να προχωρά αργά ή γρήγορα στη δημιουργία δικού του κόμματος. Αυτό, όπως λέγεται, θα κινείται αυστηρώς στον χώρο του Κέντρου και θα μπορούσε ενδεχομένως να συνεργαστεί με τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ανθρωποι ωστόσο που γνωρίζουν καλά τον Βαγγέλη Βενιζέλο διαψεύδουν κατηγορηματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ενδιαφέρεται, λένε, αποκλειστικά και μόνο για το πώς θα σωθεί ο τόπος από την κρίση και όχι πώς θα φτιάξει δικό του κόμμα. Στην κατεύθυνση της εθνικής ανασυγκρότησης και της ανατροπής του κλίματος αδιεξόδου που καθηλώνει τις δημιουργικές δυνάμεις της χώρας, διεξάγονται άλλωστε και οι δράσεις του Κύκλου Ιδεών σε όλη την Ελλάδα.

Το δύσκολα κρυπτόμενο αίσθημα ανωτερότητας είναι μια κατηγορία που συνοδεύει τον Βενιζέλο εδώ και χρόνια. Σε αυτήν αποδίδεται από ορισμένους και η δημόσια ενόχλησή του για τη στάση της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στις επίμαχες τροπολογίες για το ΕΣΡ. Οταν δεν περνάει η άποψή του, αντιδρά. Αλλωστε, όπως λέγεται, δεν πρόκειται για μη πρόσκλησή του ή παράκαμψή του στις συνεδριάσεις του Συντονιστικού και στην άτυπη ΚΟ. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ήταν ενήμερος για τη στάση του κόμματος από την περασμένη Δευτέρα στη Διάσκεψη των Προέδρων. Η όποια αντίρρηση ή αντιπρότασή του λοιπόν θα μπορούσε να είχε εκφραστεί μία ημέρα, αργότερα στο Συντονιστικό που ακολούθησε. Ωστόσο, δεν προσήλθε, σε αντίθεση με τους περισσότερους βουλευτές της Συμπαράταξης. Εκεί, τελικώς, συμφωνήθηκε ομόφωνα η γραμμή που θα ακολουθηθεί στην ψηφοφορία της Πέμπτης.

Ο Βενιζέλος θα μπορούσε να παρέμβει επίσης το μεσημέρι της Πέμπτης στη σύσκεψη στελεχών και βουλευτών στη Βουλή –ή έστω να επικοινωνήσει με τα πιο υψηλά κλιμάκια –και όχι δημοσίως την Παρασκευή. Η επιλογή του πυροδότησε νέο όργιο φημών για την κατάσταση στο ΠΑΣΟΚ και κλίμα σύγχυσης στον κόσμο του. Εκτιμάται πως αυτό δεν βοηθά σε μια περίοδο που το πράσινο κόμμα προσπαθεί, όχι χωρίς επιτυχία, να ανασυγκροτηθεί.

Βεβαίως ο Βενιζέλος στη συνέντευξή του στον Σκάι δεν είπε κάτι τόσο δυσάρεστο. Υποστήριξε ότι με τέτοιες επιλογές θολώνει το μήνυμα της Συμπαράταξης και «αδικούμε τους εαυτούς μας». Ακόμα και επ’ αυτού, όμως, υπάρχει αντίλογος. Στη Δημοκρατική Συμπαράταξη χτίζουν πολιτική στρατηγική πάνω στην ανάγκη να συγκροτηθεί το ΕΣΡ. Σε διαφορετική περίπτωση, όπως λέγεται, ο Παππάς νομιμοποιείται να κάνει ακρότητες και ο Μητσοτάκης του κεφαλιού του όταν γίνει κυβέρνηση.

Σύμφωνα με μια άλλη ανάγνωση, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κινείται σε τροχιά αυτοδικαίωσης. Εφόσον το κόμμα συγκυβέρνησε με τη ΝΔ επί των ημερών του, γιατί είναι τόσο κακό να έχει την ίδια άποψη με αυτήν σε κάποια ζητήματα ή και να κυβερνήσει ξανά μαζί της κάποια στιγμή; Το τελευταίο είναι κάτι που σίγουρα απεύχονται οι περισσότεροι στο ΠΑΣΟΚ. Για την ακρίβεια, θα το έκαναν μόνο σε περίπτωση που συγκροτούνταν κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης, με τη συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ και κομμάτων του δημοκρατικού τόξου. Κι αυτό επειδή στη Χαριλάου Τρικούπη επιμένουν ότι η συνεργασία με τη ΝΔ έφτασε το ΠΑΣΟΚ στο ιστορικά χαμηλό ποσοστό 4,68%. Μπορεί τότε να κέρδισαν τη συμπάθεια των κεντροδεξιών και ο Βενιζέλος να εισέπραξε το χειροκρότημά τους, ο λαϊκός κόσμος όμως τους γύρισε την πλάτη. Σήμερα λοιπόν δεν διεκδικούν απλώς την «αντι-ΣΥΡΙΖΑ» ψήφο αλλά τους ψηφοφόρους τους πίσω. Κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο αν προσγειωθούν στην ελληνική πραγματικότητα και ανατρέξουν στις ρίζες τους.