Μια μανιχαϊστική (ας μην πούμε αντιδιαλεκτική) προσέγγιση θα τις ήθελε ακόμα και αντίπαλες σε ρινγκ. Για την Τζάκλιν Ρόουζ, όμως, η Ρόζα Λούξεμπουργκ και η Μέριλιν Μονρόε, η συνιδρύτρια της Ενωσης Σπάρτακος και η πρωταγωνίστρια του «Μερικοί το προτιμούν καυτό», συνδέονται πολλαπλώς.

Μέσω των δυσκολιών τους ας πούμε. «Κοινός εχθρός τους ήταν οι φαυλότητες του κεφαλαίου –η Λούξεμπουργκ τις αντιμετώπιζε ως επαναστάτρια μαρξίστρια και η Μονρόε ως η γυναίκα που κλήθηκε να ενσαρκώσει τον μεταπολεμικό θρίαμβο του αμερικανικού καπιταλισμού» λέει στο «Νσυν» η καθηγήτρια Ανθρωπιστικών Σπουδών του Κολεγίου Μπέρμπεκ και συνδιευθύντρια στο αντίστοιχο Ινστιτούτο. Θυμίζει ότι η αμερικανίδα ηθοποιός είχε δηλώσει πως λόγω της δυστυχισμένης παιδικής της ηλικίας ένιωθε κοντά στης γης τους κολασμένους, χώρια ότι αρνήθηκε να φωτογραφιστεί με τον γερουσιαστή ΜακΚάρθι ώστε ο Αρθουρ Μίλερ να απαλλαγεί από τη μέγγενή του.

«Νομίζω ότι αν συναντιούνταν, οι δύο γυναίκες θα συζητούσαν για την ωμότητα του καπιταλισμού που και η Μονρόε μισούσε –απεχθανόταν, έλεγε, να αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα» συμπληρώνει η Ρόουζ. «Ή για το πώς η περιπλοκότητα και η οδύνη του ψυχισμού τους τροφοδοτούσε την πολιτική τους σκέψη. Πάνω από όλα, θα σέβονταν η μία την άλλη».

Η αποψινή διάλεξή της (πρώτη για φέτος της σειράς «Θεωρία στο Μέγαρο, φιλοσοφία, κριτική, ιστορία», σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Σπουδών του Μπέρμπεκ) τιτλοφορείται «Γυναίκες στα πρόθυρα της επανάστασης: Ρόζα Λούξεμπουργκ και Μέριλιν Μονρόε». Αντλεί υλικό από το βιβλίο «Women in Dark Times» (Bloomsbury), στο οποίο η Ρόουζ, μελετώντας τις περιπτώσεις των δύο γυναικών και της εβραίας ζωγράφου και θύματος του Αουσβιτς Σάρλοτ Σάλομον, κατέγραψε πώς η καθεμιά αντιμετώπισε τις σκοτεινές πτυχές της ιστορικής διαδικασίας με την ανυποταξία της «εσώτερης ζωής» της.

Γνωρίζει ότι το ταίριασμα τέτοιων προσωπικοτήτων θεωρείται απρόβλεπτο, αλλά διαφωνεί: «Βλέπουμε τη Λούξεμπουργκ και τη Μονρόε σαν δύο αντιστραμμένα είδωλα –η μία όλο θεωρία και καθόλου σεξουαλικότητα, η άλλη μόνο κορμί, η “χαζή ξανθιά”» εξηγεί. «Στην πρώτη, το στερεότυπο ενισχύεται από την αναπηρία και την εβραϊκή καταγωγή. Στην πραγματικότητα, είχε μια ασυνήθιστα πλήρη ερωτική ζωή και οι βαθύτερες ιδέες της, όπως εκείνες περί Αυθορμητισμού, προέρχονταν από τον αγώνα ισχύος στη σχέση της με τον Λέο Γιόγκισες. Η Μονρόε ήταν πιο πολιτικοποιημένη από όσο της αναγνωρίζεται και όχι λόγω του Μίλερ. Το FBI την παρακολουθούσε για συμπάθειες προς τον κομμουνισμό, από το ’50 έως τον θάνατό της».

Ο ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΤΡΑΜΠ. Αν από όλα αυτά διαφαίνεται ότι γυναικεία λίμπιντο και ψυχισμός δικαιούνται μια θέση στην πολιτική θεωρία είναι γιατί η Ρόουζ κάτι τέτοιο πιστεύει: «Από τις σημαντικότερες συνεισφορές του φεμινισμού στην πολιτική πρέπει να είναι η ενίσχυση του ερωτήματος της σεξουαλικότητας, ώστε να ερευνά και τα ασυνείδητα μέρη του μυαλού» λέει.

Στο βιβλίο της «Women in Dark Times», διαβάζει κανείς φράσεις όπως «δεν είμαστε αθώες, δεν τρέμουμε τα σκοτεινά μυστικά της ψυχής». Πιστεύει στον φεμινισμό της Τζούλιετ Μίτσελ, τη «διαρκέστερη επανάσταση»: η ανισότητα στις αμοιβές, οι απολύσεις λόγω εγκυμοσύνης, η αύξηση των βιασμών στις πανεπιστημιουπόλεις, η λεκτική βία κατά των γυναικών από τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων ή τα εγκλήματα τιμής, τον καθιστούν συνεχώς απαραίτητο.

Το πεδίο δράσης του μάλιστα περιλαμβάνει, για τη Ρόουζ (που εκτός από ψυχανάλυση ή λογοτεχνία, καταπιάνεται και με τομείς όπως οι σχέσεις Ισραήλ – Παλαιστίνης), και την πολιτική με τη στενότερη έννοια: «Ναι, η διαμάχη για το Brexit ήταν σαν μια λέσχη ανδρών όπου ο Κάμερον, ο Φάρατζ και ο Τζόνσον λογομαχούσαν, προωθώντας όλοι τους μια κουλτούρα αρρενωπής ανθεκτικότητας –για να μη μιλήσω για τη δολοφονία της Τζο Κοξ» παρατηρεί. «Από την άλλη, τίποτα δεν λύθηκε με την Τερίζα Μέι, μια από τις πιο δεξιές και συντηρητικές πολιτικούς μας. Πάντα εμφανίζονταν προβλήματα για τον φεμινισμό όταν οι γυναίκες που αποκτούσαν εξουσία ταυτίζονταν με τις χειρότερες εκφάνσεις της πατριαρχίας, όπως είχε συμβεί με τη Θάτσερ».

INFO

«Γυναίκες στα πρόθυρα της επανάστασης: Ρόζα Λούξεμπουργκ και Μέριλιν Μονρόε», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος) 24/10 στις 19.00. Ελεύθερη είσοδος με δελτία προτεραιότητας (η διανομή αρχίζει στις 5.30 μ.μ.).

Η ομιλία θα μεταδοθεί απευθείας από την ιστοσελίδα του Μεγάρου, www.megaron.gr. Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό