Από την καλή…

Η εικόνα του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου τις τελευταίες ημέρες εξέπληξε πολλούς: μέσα σε ένα δεκαπενθήμερο έκανε τη μια μετά την άλλη παρεμβάσεις σε πολύ υψηλούς τόνους –κάτι που δεν έχει επαναλάβει –για το θέμα των Θρησκευτικών αλλά και για τις σχέσεις Εκκλησίας – Πολιτείας. Επιτέθηκε προσωπικά στον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη, έστειλε επιστολές, υιοθέτησε φρασεολογία των «σκληρών» της Ιεραρχίας.

Οι παραπάνω ενέργειές του ξένισαν, διότι οκτώ χρόνια τώρα που βρίσκεται στο τιμόνι της Εκκλησίας έχει δείξει ότι είναι ο μεγάλος ισορροπιστής. Οχι μόνο εντός της Ιεραρχίας αλλά και εκτός, στις σχέσεις της Εκκλησίας με την εκάστοτε κυβέρνηση. Το απέδειξε και την περασμένη Τετάρτη το βράδυ στο Μαξίμου. Μολονότι ένα 24ωρο πριν, με μια εισήγηση 84 σελίδων στην Ιεραρχία είχε εκτοξεύσει «ιερά» πυρά στοχεύοντας έμμεσα και άμεσα την Πολιτεία, τα κόμματα, τον υπουργό Παιδείας, τελικά συμφώνησε με τον Πρωθυπουργό για διάλογο και εκτόνωση της αντιπαράθεσης για τα Θρησκευτικά.

Στον Ιερώνυμο έτυχε η συχνή εναλλαγή κυβερνήσεων μέσα σε πολύ πυκνό χρονικό διάστημα. Κι όμως, έχει καταφέρει να συνεργαστεί σε γενικές γραμμές με επιτυχία με πέντε πρωθυπουργούς (Καραμανλή, Παπανδρέου, Παπαδήμο, Σαμαρά, Τσίπρα). Είχε καλή «χημεία» με τον Παπανδρέου, θερμή και λειτουργική είναι η σχέση του με τον Τσίπρα και ο Σαμαράς, το 2013, του έκανε πραγματικότητα το όραμά του, την εταιρεία για την αξιοποίηση της περιουσίας της Αρχιεπισκοπής.

Στο διάστημα αυτό η Ιεραρχία μ’ εκείνον επικεφαλής είχε πολλές διαφωνίες και παράπονα από την εκάστοτε κυβέρνηση. Οι κυβερνήσεις στην περίοδο Ιερώνυμου έχουν περάσει νομοσχέδια που θύμωσαν την Ιεραρχία. Οπως το σύμφωνο συμβίωσης για τα ετερόφυλα και ομόφυλα ζευγάρια. Επίσης, η Εκκλησία εξακολουθεί να διαμαρτύρεται για τη φορολόγηση των ιδρυμάτων της και για την καθυστέρηση αξιοποίησης της περιουσίας της. Ομως, με εξαίρεση τους γνωστούς «σκληρούς», η Εκκλησία γενικά δεν ήταν στα «κάγκελα». Καμία σχέση με την εποχή Χριστόδουλου δηλαδή. Κι αυτό πιστώνεται στον Ιερώνυμο και στις ικανότητές του.

Ταυτόχρονα, σ’ αυτήν την περίοδο που ξέσπασε η οικονομική κρίση, ο Ιερώνυμος φρόντισε να βγάλει την Εκκλησία στην πρώτη γραμμή της μάχης για την ανακούφιση των ανθρώπων που υποφέρουν. Το 2010 ίδρυσε τον φιλανθρωπικό οργανισμό της Αρχιεπισκοπής, την Αποστολή, η οποία έχει εθνική εμβέλεια και δραστηριοποιείται στον ανθρωπιστικό, αναπτυξιακό και εκπαιδευτικό τομέα. Προσφέρει φαγητό, φροντίζει ηλικιωμένους, παιδιά, ειδικές ομάδες. Το ίδιο έκανε και στο Προσφυγικό. Οι μητροπόλεις σηκώνουν μεγάλο βάρος στο πεδίο της στήριξης των προσφύγων και των ασυνόδευτων ανηλίκων. Μάλιστα, στις πρώτες κυβερνητικές συσκέψεις για τον συντονισμό της προσπάθειας ο Αρχιεπίσκοπος και οι μητροπολίτες των νησιών ήταν παρόντες.
…και από την ανάποδη

Εναν διαφορετικό Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο παρακολουθούμε το τελευταίο διάστημα. Μολονότι πέτυχε «ιερό» συμβιβασμό με την κυβέρνηση για το θέμα των Θρησκευτικών –ικανοποιώντας και την Ιεραρχία -, η εικόνα που έβγαλε προς τα έξω απέχει αρκετά από αυτή του ήπιου ιεράρχη στην οποία ο ίδιος μας είχε συνηθίσει.

Δεν είναι μόνο οι μαζεμένες παρεμβάσεις που έκανε και οι φραστικές επιθέσεις προς τον Νίκο Φίλη. Στην πρόσφατη Ιερά Σύνοδο έφτασε στο σημείο να δανειστεί μια φράση του «αγαπητού αδελφού», όπως είπε, του μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ, του γνωστού «σκληρού» της Ιεραρχίας για το θέμα του χωρισμού Εκκλησίας – Κράτους. Αλλά δεν ήταν μια οποιοδήποτε φράση. Σ’ αυτό το απόσπασμα, μόλις 140 λέξεων, το οποίο χρησιμοποίησε ο Αρχιεπίσκοπος, ο Σεραφείμ εξαπέλυε επίθεση στα κόμματα της Αριστεράς κάνοντας λόγο για τη «βιοκοσμοθεωρία του κομμουνιστικού κοσμοειδώλου», για «αποτυχημένα αθεϊστικά ιδεολογήματα», προσθέτοντας πως όσοι μιλούν για χωρισμό Εκκλησίας και Κράτους επικαλούνται «δήθεν προοδευτικά συνθήματα». Το αποτέλεσμα; Ο Αρχιεπίσκοπος ταυτίστηκε με τη φράση, αφού πολλοί νομίζουν ότι είναι δική του. Υποστήριξαν ότι πλέον ο Ιερώνυμος υιοθετεί τη φρασεολογία των «σκληρών», ενώ οι πιο αυστηροί είπαν ότι γίνεται Χριστόδουλος!

Κριτική δέχεται ο Αρχιεπίσκοπος και επειδή δεν καταδικάζει τους «αφορισμούς» και τις ύβρεις των ακραίων ιεραρχών, όπως για παράδειγμα τη φράση του μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιου «να σαπίσει το χέρι του Φίλη». Μητροπολίτης επισημαίνει πως ο Αρχιεπίσκοπος θα έπρεπε να φροντίσει η Ιερά Σύνοδος να παίρνει σαφείς αποστάσεις. «Πώς περιμένουμε η Εκκλησία να μη δέχεται επιθέσεις όταν ιεράρχες –που πρέπει να μιλούν με λόγια αγάπης –χρησιμοποιούν τέτοιες φράσεις;».

Εκκλησιαστικές πηγές αναφέρουν πως τα παραπάνω αποτελούν τακτική του Αρχιεπισκόπου για να εκτονώνονται οι «σκληροί» και να κρατά ισορροπίες. Εντούτοις, άνθρωπος που έχει γνώση της πορείας του Ιερώνυμου δίνει μια άλλη ερμηνεία για την αλλαγή του προφίλ του προς το αυστηρότερο, επικαλούμενος με παιγνιώδη τρόπο την καταγωγή του. «Οι Αρβανίτες όταν κινδυνεύουν αντιδρούν» λέει. Από την περασμένη άνοιξη και μετά μπορεί να κατάλαβε ότι στα Θρησκευτικά και σ’ άλλα θέματα δεν περνούν οι θέσεις της Εκκλησίας. «Αισθάνθηκε εκτεθειμένος στους «σκληρούς» αλλά και στους «προοδευτικούς» της Ιεραρχίας». Ενδέχεται δε να αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση του «διότι αντιλήφθηκε πως η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ μπορεί ν’ ανοίξει κι άλλα θέματα κατά της Εκκλησίας αργότερα».

Ομως και σ’ άλλα θέματα ο Αρχιεπίσκοπος παραμένει πιστός στις γνωστές συντηρητικές γραμμές της Εκκλησίας, μολονότι το κάνει με πιο ήπιο τρόπο. Εχει εκφράσει επιφυλάξεις για την ανέγερση του τζαμιού. Δεν επιθυμεί αποτεφρωτήρια σε νεκροταφεία. Συχνά υποστηρίζει δημοσίως ότι γίνεται οργανωμένη προσπάθεια η Εκκλησία να τεθεί στο περιθώριο.