Είναι σε θέση να αναλύσουν τα χαρακτηριστικά του ελληνικού χρέους με λεπτομέρεια. Παρακολουθούν την εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής σχεδόν με τόση προσοχή όση και το υπουργείο Οικονομικών.

Τι κι αν προέρχονται από όλες τις χώρες του κόσμου και δουλεύουν στο Λουξεμβούργο; Τα στελέχη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, γνωστού με τα αρχικά του ESM, έχουν τους προβολείς τους στραμμένους καθημερινά στην Αθήνα.

Λογικό. Ο ESM, και ο προπομπός του EFSF, είναι οι οργανισμοί που έχουν δανείσει στην Ελλάδα 160 δισ. ευρώ συνολικά, διακρατώντας έτσι περίπου το μισό του ελληνικού δημόσιου χρέους. Είναι μακράν οι μεγαλύτεροι πιστωτές της Ελλάδας.

Την περίοδο αυτή, ο ESM είναι επίσης ο πιο εντατικά απασχολούμενος με τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, μαζί με τον δικό μας Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους φυσικά. Το τριώροφο κτίριο στην περιοχή των ευρωπαϊκών οργάνων στο Λουξεμβούργο είναι κατά κάποιο τρόπο το εργαστήρι, όπου εξετάζονται και δοκιμάζονται οι εναλλακτικές λύσεις για να μπορέσει το ελληνικό χρέος να καταστεί βιώσιμο.

Εννοείται, βεβαίως, ότι οι τεχνοκράτες του Μηχανισμού κινούνται με βάση την πολιτική εντολή. Ετσι, σε αυτή τη φάση, με εντολή του Eurogroup, εξετάζονται μόνο τα λεγόμενα βραχυπρόθεσμα μέτρα, που δείχνουν πολύ τεχνικά παρότι μπορεί να κρύβουν ουσία. Ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ ξεκαθάρισε στη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» το περασμένο Σάββατο ότι τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα θα εφαρμοστούν μετά το τέλος του προγράμματος, το 2018 και με βάση τις ανάγκες που θα υπάρχουν τότε.

Ομως, στον ESM τονίζουν ότι ήδη η Ελλάδα επωφελείται σημαντικά από τους ευνοϊκούς όρους με τους οποίους τη δανείζει. Και δεν έχουν άδικο. Ο ESM δανείζεται από τις αγορές με όρους δανειολήπτη με βαθμολογία ΑΑΑ για να δανειοδοτήσει την Ελλάδα, της οποίας η πιστοληπτική ικανότητα είναι στην κατηγορία των σκουπιδιών. Οπως εξηγεί ο Κάλιν Ανεβ, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και υπεύθυνος για τη Χρηματοδότηση, τον Δανεισμό και τη Διαχείριση Διαθεσίμων, «λόγω της καλής μας βαθμολογίας, το κόστος δανεισμού μας είναι πολύ χαμηλό και αυτό μπορούμε να το περάσουμε στην Ελλάδα. Ετσι, η Ελλάδα εξοικονομεί 8 δισ. ευρώ τον χρόνο, περίπου 4,5% του ΑΕΠ της που σημαίνει εξοικονόμηση σχεδόν 2.000 ευρώ το χρόνο για κάθε ελληνική οικογένεια. Αυτό είναι αλληλεγγύη». Και δεν είναι μόνο αυτό.

ΕΥΝΟΪΚΟΙ ΟΡΟΙ. Ο Ρολφ Στράουχ, μέλος του ΔΣ και υπεύθυνος για τα Οικονομικά, την Πολιτική Στρατηγικής και τις Τράπεζες, εξηγεί στα «ΝΕΑ» ότι η Ελλάδα απολαμβάνει μια δεκαετή περίοδο χάριτος, τόσο για την πληρωμή του κεφαλαίου όσο και για το μεγαλύτερο μέρος των πληρωμών τόκων και επιβαρύνσεων. Επιπλέον, εξασφάλισε μια πολύ μεγάλη περίοδο ωρίμασης, που φτάνει τη δεκαετία του 2050.

Οσο για το επιτόκιο, έχει μειωθεί δραστικά και πλέον κυμαίνεται γύρω στο 1%, με το περιθώριο κέρδους του ESM να διαμορφώνεται μόλις στις 10 μονάδες βάσης, έναντι 300 – 400 στα πρώτα δάνεια.

«Οι ευνοϊκοί όροι που προσφέρθηκαν στην Ελλάδα το 2012 ισοδυναμούν με μείωση 40% του ελληνικού δημόσιου χρέους που διακρατούν οι ευρωπαίοι εταίροι της (με στοιχεία 2015) σε αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν καθαρή παρούσα αξία» αναφέρει ο Κλάους Ρέγκλινγκ στο μήνυμά του στην ετήσια έκθεση του ESM. Πράγματι, το 2012 αποφασίστηκε μεγαλύτερη περίοδος ωριμάσεων (στα 32½ χρόνια κατά μέσο όρο για τα δάνεια του EFSF), περίοδος χάριτος για τις πληρωμές τόκων και μείωση των επιτοκίων.

Με άλλα λόγια το 2012, εκτός από το κανονικό κούρεμα, το PSI –για το οποίο επίσης δούλεψε πυρετωδώς ο ESM –έγινε και μια σημαντική ελάφρυνση του χρέους, ανάλογη αυτής που συζητείται τώρα για το μέσο και μακροπρόθεσμο μέλλον.

Με τα επιτόκια του ΔΝΤ περίπου στο 3,8% και με πολύ βραχυπρόθεσμες λήξεις των δανείων του, είναι σαφές ότι οι όροι του «ΔΝΤ της Ευρώπης», του ESM, είναι συμφερότεροι. Δεν ήταν πάντα έτσι.

Στην αρχή, το 2010 ο EFSF δεν υπήρχε καν και η Ευρώπη κατέφυγε στο ΔΝΤ «για την εμπειρία του στα προγράμματα και την αξιοπιστία του», σύμφωνα με τον Στράουχ.

ΤΟ «ΤΕΙΧΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ». Ο EFSF δημιουργήθηκε στις 7 Ιουνίου 2010 (δηλαδή, μετά το ελληνικό Μνημόνιο και τα πρώτα διμερή δάνεια που το συνόδευαν). Στόχος ήταν να στηθεί ένα «τείχος φωτιάς» με εγγυήσεις 440 εκατ. ευρώ και προσδοκία, να μη χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί.

Οπως λέει χαριτολογώντας ο Στράουχ, όταν έπιασε τότε δουλειά στο Λουξεμβούργο, ως ο δεύτερος που προσελήφθη, μετά τον Ρέγκλινγκ, οι πρώην συνάδελφοί του από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από όπου είχε φύγει τον ρωτούσαν: «Τι θα κάνεις σε ένα – δύο χρόνια, αν δεν δουλέψεις ποτέ;».

Τελικά, χρειάστηκε να δουλέψει πολύ σύντομα. «Στα τέλη του 2010, πήραμε την πρώτη αίτηση προγράμματος από την Ιρλανδία» λέει.

Κάπως έτσι, από «τείχος φωτιάς» ο EFSF έγινε πυροσβεστικό όχημα.

«Στην αρχή, έπρεπε να πείσουμε τους επενδυτές να γνωρίσουν τον EFSF, ώστε σε περίπτωση που θα βγαίναμε στις αγορές να ξέρουμε αν θα ενδιαφέρονταν» λέει ο Κρίστοφ Φράνκελ, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος. «Η ιδέα ήταν ότι δεν θα χρειαζόταν να δανειστούμε, αλλά θέλαμε να είναι προετοιμασμένοι σε κάθε περίπτωση κι έτσι στήθηκαν τα πρώτα roadshows».

ΟΛΟΙ ΕΜΑΘΑΝ. Στα έξι και πλέον χρόνια που πέρασαν άλλαξαν πολλά. Ο οργανισμός έμαθε τη δουλειά, από τα 15 αρχικά άτομα προσωπικό, αριθμεί πλέον κάπου 160, εκ των οποίων 6-8 είναι Ελληνες. «Οι Ελληνες που έκαναν αίτηση για να δουλέψουν εδώ μας έλεγαν: «Θέλω να βοηθήσω τη χώρα μου»» λένε ο Στράουχ και ο Ανεβ. Αλλά και για τους περισσότερους άλλους υπαλλήλους υποστηρίζουν ότι ήρθαν στο Λουξεμβούργο με μια αίσθηση καθήκοντος, για να βοηθήσουν στο στήσιμο μιας ευρωπαϊκής προσπάθειας.Ειναι όμως ο ESM το ΔΝΤ της Ευρώπης; O ΕSΜ δεν το βλέπει έτσι. «Οι λειτουργίες του ΔΝΤ στην Ευρώπη είναι κατανεμημένες μεταξύ του ESM και της Κομισιόν σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα» λέει ο Στράουχ. Αυτή η διάρθρωση μπορεί να αλλάξει αν υπάρξει περαιτέρω ολοκλήρωση της ευρωζώνης. Σε ένα μοντέλο όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γίνεται πιο πολιτική, ο ESM θα μπορούσε να δει τον σημερινό του ρόλο να εξελίσσεται, λένε τα στελέχη του. Αλλά κάτι τέτοιο απαιτεί νομικές αλλαγές και ομόφωνη συμφωνία από όλα τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης. Εν τω μεταξύ, η ελπίδα –και του ESM –είναι ότι η Ελλάδα θα σταματήσει να δανειοδοτείται από αυτόν στο τέλος του προγράμματος το 2018 και ότι προηγουμένως θα έχει βγει και στις αγορές. Ο Φράνκελ συμφωνεί με τις απόψεις εκπροσώπων επενδυτών ότι «οι αγορές διψάνε για νέες επενδύσεις τώρα» λόγω του περιβάλλοντος αρνητικών επιτοκίων, αλλά δεν θεωρεί ότι η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ είναι προϋπόθεση για να βγει στις αγορές. «Αυτό που θέλουν οι επενδυτές είναι να πιστέψουν στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας» είπε.

Τελευταία Νέα