Τι είναι ο Κλιντ Ιστγουντ πολιτικά; Ενας υπερσυντηρητικός έως και αντιδραστικός, θα πουν πολλοί. Οχι μόνο επειδή είναι στρατευμένος οπαδός των Ρεπουμπλικανών. Αλλά προπαντός επειδή αυτός ο γιγαντόσωμος, ξερακιανός Γιάνκης ενσαρκώνει, με τις ταινίες που έχει στο ενεργητικό του ως ηθοποιός και σκηνοθέτης, τις παραδοσιακές αξίες της λευκής Αμερικής: την ατομική δράση, την αυτάρκεια, τη ματσό αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα, το πείσμα του σκληροτράχηλου πιονέρου. Το πρότυπο του μοναχικού, ζόρικου καουμπόι, που περιφρονεί τις «αδερφίστικες» αστικές συμβάσεις και στην ανάγκη παίρνει τον νόμο στα, εννοείται οπλισμένα, χέρια του.

Πού θα τοποθετήσουμε όμως τον Κλιντ Iστγουντ όψιμων σκηνοθετικών δημιουργιών του όπως «Οι ασυγχώρητοι», όπου το μόνο ανθρώπινο και πραγματικά ηθικό στοιχείο στην ανδροκρατούμενη κωμόπολη του Φαρ Ουέστ είναι οι πόρνες του σαλούν; Ή το «Γράμματα από την Ιβο Τζίμα», που βλέπει την πολεμική σύρραξη της παράλληλης, σεμνά πατριωτικής ταινίας του «Οι σημαίες των προγόνων μας» μέσα από τα μάτια των εχθρών αυτή τη φορά, με απίστευτη συμπάθεια και αντιμιλιταριστικό πνεύμα; Ή, τέλος, το σημαδιακό «Γκραν Τορίνο», όπου υποδύεται σχεδόν τον εαυτό του, έναν μονόχνοτο, δυσανεκτικό, με ρατσιστικές προκαταλήψεις γέρο που τελικά συμφιλιώνεται με τους «σχιστομάτηδες» μετανάστες γείτονές του και φτάνει στο σημείο να θυσιάσει τη ζωή του –για μια φορά άοπλος! –για να τους σώσει;

Πνευματική μετάλλαξη; Ηθική ανάνηψη; Τίποτε από τα δυο. Ο Ιστγουντ, το διακρίνει κανείς εύκολα και σε αυτές τις ταινίες, διατηρεί τις παλιές αξίες του. Του έχουν γίνει δεύτερη φύση, αν δεν ήταν πάντα η πρώτη. Αλλά τις έχει προσαρμόσει (ή τουλάχιστον αυτό προσπαθεί) σε μια καινούργια πραγματικότητα. Και αν συνηγορεί τώρα υπέρ του ανεκδιήγητου Ντόναλντ Τραμπ –αυτός που δεν είχε διστάσει, παρά την κομματική πρόσδεσή του, να καταγγείλει τον Τζορτζ Μπους Τζούνιορ για την εισβολή στο Ιράκ –οι εξηγήσεις του παραπέμπουν σε ένα Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που από κόμμα των πλούσιων λευκών τείνει να γίνει κόμμα των φτωχών και φτωχοποιημένων λευκών.

Η περίπτωση Κλιντ Ιστγουντ είναι παραδειγματική για την οξείδωση των παλιών ιδεολογικών φραγμών ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά, για τη μεταβολή του κοινωνικού περιεχομένου τους, για τη σύγχυση των ορίων ανάμεσα στο συντηρητικό και το προοδευτικό. Σηματοδοτεί εμβληματικά την ανάγκη επαναχάραξης αυτών των ορίων, αν όχι χάραξης άλλων. Η Αριστερά αντιτίθεται στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, αλλά χαιρετίζει και υπερασπίζεται πολλά από τα αποτελέσματά της, όπως την απίσχνανση των εθνικών ιδεολογιών, την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων και πληθυσμών, την «πολυπολιτισμική» κοινωνία. Η ακραιφνής ή λαϊκιστική Δεξιά, πολύ πιο συνεπής, απορρίπτει την παγκοσμιοποίηση με όλα τα συμπαρομαρτούντα, στο όνομα της προστασίας των πιο αδύναμων στρωμάτων (φυσικά μόνο των γηγενών). Η Αριστερά δεν δείχνει να προβληματίζεται για το ότι η παγκοσμιοποίηση και η ιλιγγιώδης τεχνολογική εξέλιξη αφήνουν στα απόνερά τους ολοένα μεγαλύτερες μάζες ανθρώπων περιττών στην αγορά εργασίας. Η λαϊκιστική και η άκρα Δεξιά απευθύνονται σε αυτές ακριβώς τις μάζες και τους προσφέρουν το πολιτικό καταφύγιο που δεν νοιάζεται ή δεν είναι σε θέση να τους δώσει η «προοδευτική» πλευρά.

Η Αριστερά έχει πάψει από καιρό να σκέφτεται και να λειτουργεί με όρους κοινωνικού συνόλου. Αντί γι’ αυτό έχει στρέψει την προσοχή της σε επιμέρους ομάδες του πληθυσμού –τις σεξουαλικές μειονότητες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τις εθνοτικές μειονότητες, τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Αξιέπαινο, αλλά αφήνει στο μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού την αίσθηση ότι οι δικές του ανάγκες δεν την ενδιαφέρουν. Αλλωστε για κάποιες μειονότητες η Αριστερά δεν μονοπωλεί πια την ευαισθησία: η Λεπέν τάχθηκε υπέρ του γάμου των ομοφυλοφίλων, εισπράττοντας επαίνους από την γκέι κοινότητα και τις φεμινίστριες. Φαίνεται πως δεν αρκεί να ευλογείς τις παρεκκλίσεις για να είσαι προοδευτικός.

Ποιος είναι, λοιπόν, παρωχημένος; Ο Κλιντ Ιστγουντ ή εμείς που οραματιζόμαστε «αριστερές» λύσεις; Εκείνος τουλάχιστον κατάφερε στις ταινίες του να συνταιριάξει τις παλιές ανδρικές αξίες του με σύγχρονες «θηλυκές». Εμείς τι συνταιριάζουμε;

Τελευταία Νέα