Project Syndicate

Ολοι γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει κέρδος χωρίς πόνο. Μπορεί όμως να υπάρχει πόνος χωρίς κέρδος –όπως έμαθαν από το 2012 πληθυσμοί στη Δύση. Επειτα από χρόνια δημοσιονομικής λιτότητας που δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και την Ιαπωνία, είναι καιρός να αυξηθούν ξανά οι δαπάνες.

Η πρόταση αυτή αναμένεται να προκαλέσει την αντίδραση πολλών κυβερνήσεων και ειδικά της Γερμανίας. Πέραν όμως από την ιδεολογία και την εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων, υπάρχει μια απλή αλήθεια: Η λιτότητα δεν έχει αποτέλεσμα.

Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σίνζο Αμπε αναγνώρισε διστακτικά την αποτυχία της λιτότητας αναβάλλοντας την αύξηση του ΦΠΑ. Η ευρωζώνη, που είναι ο αδιαμφισβήτητος πρωταθλητής του ανεπτυγμένου κόσμου στη λιτότητα, δεν έχει καταλήξει ακόμη σε παρόμοιο συμπέρασμα παρά τα πολλά στοιχεία που υπάρχουν. Το 2012 οι ηγέτες της ευρωζώνης συμφώνησαν να μειώσουν το δημόσιο χρέος, που έφτανε στο 91,3% του ΑΕΠ υποχρεώνοντας χώρες να κόψουν δαπάνες και να αυξήσουν φόρους. Μέχρι το 2015 το δημόσιο έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ είχε υποχωρήσει κατά δύο τρίτα από τα υψηλά του 2010. Ομως το δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 93,2% του ΑΕΠ.

Το πρόβλημα βέβαια εντοπίζεται στη χαμηλή ανάπτυξη που υπονομεύει την αύξηση των μισθών, μειώνει τα φορολογικά έσοδα και καθιστά αδύνατη την αποπληρωμή των χρεών από τις κυβερνήσεις. Οσο περισσότερο μειώνουν οι κυβερνήσεις τα ελλείμματά τους τόσο πιο πολύ επιβραδύνεται η ανάπτυξη.

Στον σημερινό κόσμο τίποτε δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη δημοσιονομική επέκταση. Πολλές χώρες ειδικά στην Ευρώπη πρέπει να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις και τις επενδύσεις σε υποδομές. Η Ευρώπη χρειάζεται ένα νέο Σχέδιο Μάρσαλ, αυτή τη φορά αυτοχρηματοδοτούμενο και όχι χρηματοδοτούμενο από τις ΗΠΑ, για να υπάρξει ξανά μεγαλύτερη ανάπτυξη και παραγωγικότητα. Είναι καιρός να χρησιμοποιηθεί η δημοσιονομική πολιτική για περισσότερη ανάπτυξη.

Ο Μπιλ Εμοτ είναι πρώην διευθυντής του «Economist» και εκτελεστικός παραγωγός του ντοκιμαντέρ «The Great European Disaster Movie»