Ηταν μια μικρή «αλλαγή παραδείγματος» η συγκέντρωση της Τετάρτης με αίτημα το «Παραιτηθείτε» και με σαφές αντικυβερνητικό πρόσημο; Ή μια προσπάθεια να βγει το «μεταρρυθμιστικό τόξο» από κινηματική φαρέτρα; Πάντα, στις κινήσεις του πλήθους έχει σημασία η ανθρωπογεωγραφία. Λίγο μετά τις 18.30 ο κόσμος άρχισε να μαζεύεται στην πάνω Πλατεία Συντάγματος, στην οποία και περιορίστηκε. Κανένα κόμμα, καμία πολιτική κίνηση, κανένα συνδικάτο δεν είχε πανό και παρουσία. Τρικάκια με τον Τσίπρα μονταρισμένο πίσω από κάγκελα φυλακής, ιαχές «Παραιτηθείτε» και τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου ήταν η πρώτη εικόνα και ο ήχος του πολυσυζητημένου event που διοργάνωσαν περσόνες του facebook.

Εναν χρόνο μετά τις συγκεντρώσεις του «Μένουμε Ευρώπη», έμοιαζε να έχει περάσει μια ολόκληρη εποχή. Κάθε σύγκριση θα ήταν ατυχής. Θυμίζω: το «Μένουμε Ευρώπη» εξέφραζε μια κοινωνική συμμαχία με σαφές το στίγμα της Νέας Δημοκρατίας. Η δεξαμενή του αλίευε από μια εντελώς διαφορετική κατάσταση: ο Τσίπρας ακόμη διαπραγματευόταν. Η ρήξη και το Grexit ήταν στο κάδρο. Μια εικοσαετής κανονικότητα έμπαινε σε αμφισβήτηση. Τα μεσαία στρώματα που κατέβηκαν στο Σύνταγμα ήταν η πρώτη ύλη του μετέπειτα Ναι στο δημοψήφισμα. Υπήρχε μια τεράστια διαιρετική τομή. Επινοημένη από τα πάνω αλλά και υπαρκτή από τα κάτω με υλικούς όρους. Αυτοί που κάτι είχαν να χάσουν, ήθελαν τη σταθερότητα του ευρώ. Εκλιπαρούσαν με συνθήματα για μια συμφωνία με τους δανειστές. Αυτοί που μετά τα πρώτα δύο Μνημόνια δεν είχαν τίποτα, έμοιαζαν να έχουν αναθέσει στον Τσίπρα μια σκληρή διαπραγμάτευση. Εκείνος υποσχόταν πως οι αγορές θα χόρευαν πεντοζάλη. Η φωνή του Πρωθυπουργού ως λούπα από τα μεγάφωνα της Τετάρτης θύμιζε το σκληρό καλοκαίρι του 2015. Οι τότε φοβισμένοι από το σκληρό σέικ στα Eurogroup, τώρα χλεύαζαν κάτω από τον ήλιο της Τετάρτης τις υποσχέσεις του. Επιμένοντας στη χαρτογράφηση της ανθρωπογεωγραφίας της Τετάρτης, ήταν οι μεγαλύτεροι ηλικιακά που αποτελούσαν την πλειονότητα. Συνταξιούχοι κυρίως που έψαχναν έναν ίσκιο κάτω από την τεράστια σκεπή του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρεταννία. Εκεί όπου το καλοκαίρι του 2015 συγκεντρωνόταν το πιο σκληρό κομμάτι του φιλευρωπαϊκού τόξου και αναπολούσε τον Τσόρτσιλ και τον Σκόμπι, προχθές έβλεπες μπόλικους συνταξιούχους. Δεν είχε κατσαρόλες πάντως. Ούτε βέβαια ο Τσίπρας είναι Αλιέντε.

ΕΤΕΡΟΚΛΗΤΟ ΠΛΗΘΟΣ. Θα ήταν όμως αδικία να περιγραφεί η συγκέντρωση του «Παραιτηθείτε» ως μια μόνο σύναξη ηλικιωμένων. Και νεότερο κομμάτι συνέρρευσε στο Σύνταγμα. Εξάλλου, το «Παραιτηθείτε», παρά την υπόγεια πριμοδότηση από μεμονωμένα στελέχη της αξιωματικής και μη αντιπολίτευσης, ήταν ένα ιντερνετικό κάλεσμα. Για να είμαστε δίκαιοι, δεν υπήρξε κομματικό κάλεσμα, κάτι που είχε γίνει στα «Μένουμε Ευρώπη». Πολιτικούς παράγοντες έβλεπες βέβαια μέσα στο πλήθος. Από τον Φλωρίδη μέχρι τον Ψαριανό. Από τον Αδωνη μέχρι τον Μίλτο Βαρβιτσιώτη. Ενα πλήθος ετερόκλητο που είχε από δαπίτικες σφυρίχτρες μέχρι προσομοιώματα από χειροπέδες για τον Τσίπρα και τον Καμμένο. Πιο αναλυτικά, παρατηρώντας το σημείο όπου το πλήθος ακούμπαγε το Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη (λίγο αργότερα ένας χίπστερ με χαβανέζικο πουκάμισο θα ξάπλωνε ανάσκελα στο ιερό κενοτάφιο), έβλεπες την «ψεκασμένη» αιχμή του. Γραφικοί με σημαίες της Ελλάδας, λούμπεν που ούρλιαζαν αντιπολιτικά συνθήματα, τρικάκια του τύπου «Τσίπρα – Μαδούρο θα πάτε μπαλαούρο», θρησκόληπτοι με εικόνες όπως η τηλεαστέρας Ελένη Λουκά. Πάλι, όμως, θέλει προσοχή και σοβαρότητα στην περιγραφή.

Η ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ. Αυτό ακριβώς το πάνω μέρος της πλατείας πάντα στις συγκεντρώσεις ελκύει ακροδεξιό και γραφικό κομμάτι. Το αντιπολιτικό μένος έχει παραδοσιακά εδώ την έδρα του. Το ζήσαμε και στους Αγανακτισμένους στα πρώτα δύο Μνημόνια. Εκεί, για την ακρίβεια, από ένα σημείο και μετά, η πλατεία χωρίστηκε. Στην κάτω πλατεία συσπειρώθηκαν η Αριστερά, τα συνδικάτα, οι αναρχικοί. Μια μεγάλη διαφορά ήταν πως οι πλατείες των τότε Αγανακτισμένων πήραν από την πρώτη φορά τη μορφή ανοιχτής συνέλευσης. Με κάρτες και ομιλίες. Με ομάδες αναθέσεων εργασίας. Μια ανοιχτή δομή που κρατήθηκε για καιρό. Το «Παραιτηθείτε» δεν είχε καν ομιλίες. Είχε μόνο συνθήματα και σφυρίγματα αποδοκιμασίας για την κυβέρνηση. Χωροταξικά, στο ενδιάμεσο κομμάτι που έπιανε την Αμαλίας πάνω από τον σταθμό του μετρό ήταν το πιο νηφάλιο μέρος του πλήθους. Εδώ έβλεπες από μετανοημένους Ρηγάδες (πρώην μέλη του Ρήγα Φεραίου) και Β Πανελλαδικάριους του ’80 μέχρι μποτοξαρισμένους μικρομεσαίους και μεσοαστούς της αγοράς. Οι σημαίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν άφηναν περιθώρια παρερμηνειών. Το φιλευρωπαϊκό τόξο ήταν παρόν αλλά όχι σύσσωμο. Τμήμα της Κεντροδεξιάς –της ραχοκοκαλιάς της δηλαδή –είχε ενστάσεις με το κάλεσμα της Τετάρτης. Οι κινηματικές τελετουργίες δεν είναι το φόρτε της εξάλλου. Ισως πάλι περίμενε –σοφά –τη φωτογραφία του «Παραιτηθείτε» για να ποζάρει στην ώρα της.

Τελευταία Νέα