Ρώσικη ρουλέτα ο μη εμβολιασμός εναντίον γρίπης-πνευμονίας

Η γρίπη και οι επιπλοκές της αποτελούν ένα από τα πιο κλασικά παραδείγματα των κινδύνων που μας απειλούν όταν είμαστε ελλιπώς ή καθόλου εμβολιασμένοι, παρότι έχουμε ενδείξεις εμβολιασμού.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, από τον χειμώνα του 2010 έως σήμερα έχουν χάσει τη ζωή τους στη χώρα μας εξαιτίας της γρίπης πάνω από 700 άνθρωποι και ακόμα περισσότεροι έχουν οδηγηθεί στην Εντατική. Απ’ όσους δεν κατάφεραν να κρατηθούν στη ζωή, περισσότεροι από 600 ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και επομένως χρειάζονταν εμβολιασμό.

Ωστόσο, οι περισσότεροι δεν είχαν κάνει το αντιγριπικό εμβόλιο ή/και το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο – ένα ιδιαίτερα απειλητικό βακτήριο που προκαλεί πνευμονία και αποτελεί συχνή επιπλοκή της γρίπης.

Στην πραγματικότητα, «απ’ όσους μπαίνουν στην Εντατική εξαιτίας της γρίπης, το 30% έχει πνευμονία από πνευμονιόκοκκο, η οποία μάλιστα έχει υψηλή θνητότητα, σχεδόν 50%» λέει ο δρ Αθανάσιος Τσακρής, καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Μικροβιολογικής Εταιρείας. «Ωστόσο, η εμβολιαστική κάλυψη εναντίον της γρίπης είναι πάρα πολύ χαμηλή, κάτω από 20% κάθε χρόνο, ενώ εξίσου χαμηλή είναι και η κάλυψη εναντίον του πνευμονιόκοκκου».

Η αλήθεια είναι ότι η γρίπη που κυκλοφορεί κάθε χρόνο δεν είναι πάντοτε εξίσου σοβαρή, γι’ αυτό και παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση οι αριθμοί των θυμάτων (από 49 έως 186 κατ’ έτος τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο).

«Η σοβαρότητα της εποχικής γρίπης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το είδος των ιών της που κυκλοφορούν κάθε χρόνο, τη διαθεσιμότητα του αντιγριπικού εμβολίου και το επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού» λέει ο δρ Τσακρής.

«Ανεξάρτητα από αυτά, όμως, κάθε ζωή που χάνεται είναι μοναδική, πόσω μάλλον όταν μιλάμε για απώλειες που θα μπορούσαν σε μεγάλο βαθμό να αποφευχθούν με κάτι τόσο απλό και ασφαλές όπως τα εμβόλια για τα οποία συζητάμε. Αν λ.χ. έκαναν το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο όλοι όσοι το χρειάζονται (από τους καπνιστές μέχρι τους ασθενείς με πνευμονοπάθειες), θα μπορούσαν να μειωθούν κατά σχεδόν το ένα τρίτο η νοσηρότητα αλλά κυρίως η θνησιμότητα από γρίπη».

Ωστόσο η βακτηριακή πνευμονία δεν είναι η μόνη πιθανή επιπλοκή της. «Στον ιό που κυκλοφόρησε φέτος, τον Η1Ν1, πολλά σοβαρά περιστατικά ανέπτυξαν οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, δηλαδή οφείλονταν σε ιογενή πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης» λέει ο δρ Τσακρής. «Αλλες πιθανές επιπλοκές της γρίπης είναι παροξύνσεις νοσημάτων των πνευμόνων (π.χ. άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια), οξείες βρογχίτιδες (παρατηρούνται στο 30% των ασθενών με γρίπη) και, λιγότερο συχνά, πνευμονικό εμπύημα».

Και μετά, είναι οι πιθανές εξωαναπνευστικές επιπλοκές, όπως η φλεγμονή των μυών (μυοσίτιδα) στα παιδιά με γρίπη τύπου Β, η ραβδομυόλυση (καταστροφή των μυών), η εγκεφαλίτιδα και η οξεία νεφρική ανεπάρκεια στους ενηλίκους ή ακόμα και η μυοκαρδίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του τοιχώματος της καρδιάς (μυοκάρδιο).

Ολοι αυτοί οι κίνδυνοι εντείνονται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι στη χώρα μας σχεδόν 80% των ασθενών μπαίνουν στην Εντατική διασωληνωμένοι, διότι απευθύνονται με μεγάλη καθυστέρηση στον γιατρό και φθάνουν σε προχωρημένα στάδια στο νοσοκομείο, γεγονός που συντελεί σημαντικά στην αυξημένη θνητότητα, κατά τον δρα Τσακρή.

«Η στάση μας απέναντι στους εμβολιασμούς είναι αναίτια αρνητική, ιδιαίτερα απέναντι στα σύγχρονα εμβόλια» λέει. «Είναι γεγονός ότι πριν από 25 χρόνια με κάθε εμβόλιο πλημμύριζε ο οργανισμός αντιγόνα και υπήρχαν κάποιες παρενέργειες. Το εμβόλιο μόνο της ιλαράς, λ.χ., περιείχε σχεδόν 3.000 αντιγόνα και όλα τα εμβόλια εκείνης της εποχής μαζί σχεδόν 4.000. Σήμερα, όμως, το εμβόλιο της ιλαράς είναι ακυτταρικό και περιέχει μόνο 3-5 αντιγόνα, ενώ όλα τα σύγχρονα εμβόλια μαζί περιέχουν σχεδόν 75. Ετσι, είναι ιδιαιτέρως ασφαλή και αποτελεσματικά».

Τα θύματα της γρίπης στην Ελλάδα την περίοδο 2010-2016

Και πόσοι ανήκαν στις ομάδες υψηλού κινδύνου

2010-2011 = 180 νεκροί (οι 144 από ομάδες υψηλού κινδύνου)

2011-2012 = 56 (49 από ομάδες υψηλού κινδύνου)

2012-2013 = 49 (οι 39 από ομάδες υψηλού κινδύνου)

2013-2014 = 145 (οι 128 από ομάδες υψηλού κινδύνου)

2014-2015 = 111 (οι 99 από ομάδες υψηλού κινδύνου)

2015-2016 = 186 (οι 155 από ομάδες υψηλού κινδύνου)

ΣΥΝΟΛΟ = 727 νεκροί (οι 614 από ομάδες υψηλού κινδύνου)