

Οι πρεμιέρες δόθηκαν αμφότερες το περασμένο Σάββατο, αλλά τα θεατρικά έργα τα χωρίζει ωκεανός: κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η «Υποταγή» του Μισέλ Ουελμπέκ (Εκδ. Εστία, 2015) για το δυστοπικό μέλλον του γαλλικού πολιτισμού μεταμορφώθηκε σε μονόλογο αξιώσεων από τη σκηνοθέτρια Κάριν Μπάιερ για το Γερμανικό Θέατρο του Αμβούργου. Εκεί μέχρι τις 26 Μαρτίου ο βετεράνος Εντγκαρ Ζέλγκε (ηθοποιός που έχει συνεργαστεί με τους Τόμας Λάνγκχοφ και Μπομπ Ουίλσον, μεταξύ των άλλων) μεταφέρει επί σκηνής την αγωνία ενός γάλλου το σωτήριον έτος 2022, ενώ το Παρίσι μαθαίνει να ζει καθημερινά με τη βία των ακροδεξιών. Με την ευφυΐα ενός αθεράπευτα μελαγχολικού, το λογοτεχνικό εύρημα που προτείνει, ως γνωστόν, ο Ουελμπέκ είναι η συναίνεση των φιλελεύθερων δυνάμεων να αποδεχθούν –πρώτη φορά –έναν μουσουλμάνο πρόεδρο, ώστε να ανακόψουν τη δυναμική του Εθνικού Μετώπου. Ηδη ο Αλεξ Ρίλε της «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ» έκανε λόγο, σε μια μακροσκελή ανάλυση, για την «πιο πολιτική παράσταση αυτή τη στιγμή στη Γερμανία» και κατονόμασε το σημείο μηδέν για να σταθεί ή να αποτύχει το έργο: τη διαχείριση της φοβίας περί πολιτισμικής ηγεμονίας του Ισλάμ στις ευρωπαϊκές ηγεμονίες.
«2666» ΣΤΟ ΣΙΚΑΓΟ. Την ίδια πάνω – κάτω ώρα οι θεατές στο Θέατρο Γκούντμαν του Σικάγου παρακολουθούσαν την αρχή ενός εγχειρήματος εξίσου δύσκολου: τη μεταφορά του ανολοκλήρωτου μυθιστορήματος «2666» του Ρομπέρτο Μπολάνιο (Εκδ. Αγρα, 2011). Για τις ανάγκες της οι σκηνοθέτες Ρόμπερτ Φολς και Σιθ Μπόκλεϊ έπρεπε να φιλτράρουν την υπερδιεγερτική φαντασία του χιλιανού συγγραφέα, ο οποίος χώρεσε σε 1.200 σελίδες και πέντε κεφάλαια τις αγωνίες μιας Ευρώπης εκφυλισμένης, το ανελέητο βασανιστήριο της μνήμης, ανεξιχνίαστους φόνους γυναικών στα σύνορα Μεξικού – Τέξας, την αίσθηση της απώλειας και τις αρετές πολλαπλών λογοτεχνικών ειδών: από το αστυνομικό και την κωμωδία έως το ντοκουμέντο. Είναι μια ντελιριακή εικόνα αποκάλυψης που θεωρήθηκε το αριστούργημα του Μπολάνιο μετά θάνατον (1953 – 2003). Ο Μπόκλεϊ μίλησε ήδη στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» για το εγχείρημα που απαιτεί 15 ηθοποιούς σε 80 διαφορετικούς ρόλους, βιντεοπροβολές και την προβολή μιας ολόκληρης ταινίας πάνω στη σκηνή: «Η πρόκληση ήταν να μην προκαλέσουμε σύγχυση ούτε να είμαστε “πειραματικοί”, αλλά να αναρωτηθούμε πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ό,τι και ο Μπολάνιο, στη μορφή όμως της τρισδιάστατης κίνησης των ηθοποιών». Και ενώ σε πρώτη ανάγνωση, οι δύο διασκευές μοιάζουν διαμετρικά αντίθετες, υπάρχει τελικά ένα κοινό στοιχείο, όπως σημειώνουν οι κριτικοί: η λογοτεχνία ως σανίδα σωτηρίας στις κουλτούρες της κρίσης.