Αποτραβηγμένος στην πατρίδα του, τη Χίο, τα τελευταία χρόνια έδειχνε να έχει απαρνηθεί τα πολιτικά εγκόσμια ή τουλάχιστον να βλέπει την πολιτική ως χομπίστας, ανακαλύπτοντας τις χαρές της ελιάς και της μαστίχας. Εχοντας διατελέσει επαγγελματίας ψαράς στα νιάτα του, έκανε πολλούς να αναρωτιούνται τι προσπαθεί να ψαρέψει καταλαμβάνοντας μια θέση στην κομματική βιτρίνα του ΣΥΡΙΖΑ.

Η πανηγυρική εκλογή του Αντώνη Κοτσακά στην Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ –με παρ’ ολίγον πρωτιά σε ψήφους και υπό τις επευφημίες μπαρουτοκαπνισμένων στελεχών που έδιναν μάχες στην Κουμουνδούρου όταν το κόμμα αγκομαχούσε στα όρια του 3% –δεν εξέπληξε. Αντιθέτως, για την ανέλιξη στο κορυφαίο καθοδηγητικό όργανο της νέας κυβερνώσας Αριστεράς ο άλλοτε βουλευτής και υπουργός του ΠΑΣΟΚ έδειχνε έτοιμος από καιρό.

Ωστόσο, από την εξέλιξη δεν προμηνύεται μια μεγάλη επιστροφή του Κοτσακά στην κεντρική πολιτική σκηνή. Το αποκλείει και ο ίδιος, διαβεβαιώνοντας εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ ότι ο κοινοβουλευτικός και κυβερνητικός κύκλος του έχει κλείσει οριστικά. Για τον 67χρονο χιώτη πολιτικό, τα όποια διλήμματα υπήρχαν για επάνοδο στα κοινοβουλευτικά έδρανα φαίνεται ότι βρήκαν τη λύση τους το 2012 –και πολύ περισσότερο τον Ιανουάριο του 2015. Είτε γιατί στον ΣΥΡΙΖΑ τον ήθελαν για άλλα πράγματα είτε επειδή ο ίδιος επέλεξε να μην ανατρέψει τον νέο προγραμματισμό της ζωής του, οι εκλογικές λίστες μπορούν να κλείνουν χωρίς αυτόν.

Συνεπώς, η νέα θέση του στο ρετιρέ του κομματικού οικοδομήματος μάλλον συνδέεται περισσότερο με αυτό που είχε μάθει επαρκώς να κάνει ο Κοτσακάς στην υπερδεκαετή θέση του στην κομματική βιτρίνα του ΠΑΣΟΚ: την ανασυγκρότηση του Οργανωτικού του κόμματος ώστε «ο κομματικός ΣΥΡΙΖΑ να συναντηθεί με τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ», όπως έχει δεσμευτεί ο Αλέξης Τσίπρας. Ενα κόμμα του 35% δεν μπορεί οργανωτικά να καθοδηγείται από έναν μηχανισμό που έχει πρόσβαση στο 4% –ίσως πλέον και ακόμη χαμηλότερα, αφού μεγάλο τμήμα από τους αυτόχθονες της Κουμουνδούρου ακολούθησαν τον Παναγιώτη Λαφαζάνη.

Οταν έγινε γνωστή η συνεργασία του με τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Κοτσακάς άκουσε πολλές δηλώσεις οργής από πρώην συντρόφους του στο ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι έσπευσαν να θυμίσουν την παλαιότερη ταύτισή του με τον Ακη Τσοχατζόπουλο, ο οποίος έχει στιγματιστεί λόγω της εμπλοκής του σε σκάνδαλα.

Στη μονομαχία του 1996 με τον Κώστα Σημίτη, ο Κοτσακάς μαζί με τον Γιώργο Δασκαλάκη ήταν οι «υπαρχηγοί» του Ακη. Ωστόσο, η σχέση μαζί του υπήρξε από την αρχή μέχρι το τέλος αποκλειστικά πολιτική –μιας και ο Κοτσακάς συνειδητά δεν μπήκε στον κύκλο των υφυπουργών και στελεχών που πλαισίωναν τον Τσοχατζόπουλο στα υπουργεία που ανέλαβε.

Αλλωστε, συγκρούστηκε οριστικά μαζί του στο Συνέδριο του 2001 –όταν στη δευτερολογία του ο Τσοχατζόπουλος «παρέδωσε τα όπλα» στους εκσυγχρονιστές.

Σε εκείνο το Συνέδριο ο Κοτσακάς κατέληξε οριστικά και αμετάκλητα ότι ο Τσοχατζόπουλος δεν μπορούσε να εξελιχθεί σε έλληνα Λαφοντέν –τον οποίο εξακολουθούσε να αποζητεί δέκα χρόνια μετά όταν προσέγγισε τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα, ως συνδιαμορφωτής της Σοσιαλιστικής Τάσης, για χάρη της οποίας προστέθηκε εκείνο το ΕΚΜ (Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο) δίπλα στον τίτλο του κόμματος.

Το Μνημόνιο ήταν αιτία και αφορμή μαζί για να αποχωρήσει ο Κοτσακάς το 2010 από το ΠΑΣΟΚ και η Κουμουνδούρου έδειχνε ένας φυσικός χώρος μεταστέγασης, με συνοδοιπόρους τουλάχιστον σε εκείνη τη φάση τους Παναγιώτη Κουρουμπλή, Αλέξη Μητρόπουλο, Δημήτρη Τσουκαλά, Κώστα Χρυσόγονο και παραδίπλα τον Νίκο Κοτζιά, που προσέγγιζε τους πασοκογενείς με τον όμιλο προβληματισμού Πράττω.

Σε μια πρώτη ανάγνωση, η ομάδα ήταν μάλλον αδύναμη μπροστά στο στάτους άλλων στελεχών του ΠΑΣΟΚ, αλλά ικανή ως «αποκούμπι» πράσινων συνδικαλιστών, μικρομεσαίων στελεχών και ξεχασμένων πολιτευτών που έψαχναν προσβάσεις στον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Κοτσακάς αρνείται τον ρόλο οργανωτικού εγκεφάλου στον ΣΥΡΙΖΑ. «Αν κάνω πέντε πράγματα, μου αποδίδουν πενήντα» σχολιάζει και σημειώνει ότι περισσότερο συμβουλεύει και εισηγείται, παρά εμπλέκεται στα οργανωτικά.

Η δική του θεώρηση είναι ότι τα πανιά του ΣΥΡΙΖΑ φούσκωσαν, πρωτίστως λόγω Τσίπρα και σε δεύτερο επίπεδο επειδή υπάρχει μια ριζοσπαστικοποίηση της μεσαίας τάξης, λόγω της φτωχοποίησης –που διατρέχει οριζόντια τα παλαιά κόμματα και οδήγησε σε μαζικές μετακινήσεις προς την Κουμουνδούρου.

Σε ένα ρόλο «χρήσιμου θεωρητικού» στον ΣΥΡΙΖΑ, αποφαίνεται ότι το κόμμα έχει μέλλον και θα εκπροσωπήσει μια νέα Κεντροαριστερά, αν παρουσιάσει και νέα πολιτική παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, σε συνδυασμό με ένα νέο πατριωτικό δόγμα που θα προσβλέπει και σε νέες, στρατηγικής σημασίας, συμμαχίες της χώρας (όπως οι BRICS), εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου. Ακούγεται φιλόδοξο και μένει να αποδειχθεί αν όλα αυτά βρίσκονται και στο μυαλό του Αλέξη Τσίπρα. Διαφορετικά, άλλος για Χίο τράβηξε –για τον παλιό ψαρά, που ακόμα δοκιμάζει την τύχη του στα ανοιχτά του Καρφά, τα κόμματα δεν είναι πια αυτοσκοπός: είναι βάρκες με σκοπό να οδηγήσουν τις κοινωνίες σε νέα λιμάνια.