«Αν στα είκοσί σου δεν είσαι σοσιαλιστής, δεν έχεις καρδιά. Αλλά αν τριάντα χρόνια μετά παραμένεις σοσιαλιστής, δεν έχεις μυαλό». Η πατρότητα της φράσης ανήκει σε έναν από τους δυνατότερους γάλλους ρήτορες του 19ου αιώνα, τον Φρανσουά Γκιζό. Εκείνος όμως που ταυτίστηκε μαζί της σε τέτοιο βαθμό ώστε να την κάνει διάσημη ήταν ο Ζορζ Κλεμανσό. Καθόλου τυχαία –η ταύτισή του ήταν βιωματική. Ο 30άρης ακροαριστερός δήμαρχος της Μονμάρτρης ήταν ο ίδιος που στα 65 του και ως υπουργός Εσωτερικών διέταξε την αστυνομία να πνίξει στο αίμα μια απεργία μεταλλωρύχων στο Πα ντε Καλέ. Στη διαδρομή του, πάντως, διατήρησε κάτι ατόφιο: το απύθμενο μίσος του για τη Γερμανία.

Από ένα καπρίτσιο της Ιστορίας, η Ελλάδα του 21ου αιώνα είχε και μίσος για τη Γερμανία και απεργίες μεταλλωρύχων. Κυρίως όμως έχει έναν πολιτικό που δείχνει να ακολουθεί την ίδια εσωτερική διαδρομή από την καρδιά στο μυαλό και με μοναδική διαφορά την πύκνωση του χρόνου. Αν ο Ζορζ Κλεμανσό ξόδεψε τρεις δεκαετίες για να εγκαταλείψει την προσωπική του ουτοπία, ο Αλέξης Τσίπρας καθάρισε σε μόλις εννέα μήνες. Ασφαλώς η διαδικασία δεν ήταν απλή –χρειάστηκαν δυο εκλογές, ένα δημοψήφισμα και κάπου 90 δισ. ευρώ. Αλλά η αλλαγή εδώ κι αλλού είναι εμφανής. Το Ρόιτερ υποψιάζεται ότι ο Τσίπρας παρέπεμψε την επανάστασή του στις ελληνικές καλένδες, ενώ το «Πρόσπεκτ Μάγκαζιν» αναρωτιέται μήπως τελικά είναι ο Ελληνας Τόνι Μπλερ.

Η οριστική απάντηση θα δοθεί μετά την αξιολόγηση του Δεκεμβρίου, οπότε θα φανεί εάν το μνημονιακό γράμμα που αποτυπώνεται στο νομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα θα συνοδευτεί στην πορεία από ένα κάποιο μεταρρυθμιστικό πνεύμα. Σε αυτή τη φάση, πάντως, ο πρώτος μνημονιακός πρωθυπουργός που κυβερνά χωρίς αντιμνημονιακούς δείχνει να απολαμβάνει τη δεύτερη πρωθυπουργία του σαν γνήσιος πολιτικός μπον βιβέρ. Και το μίσος για τους Γερμανούς; Ο Κλεμανσό το ικανοποίησε επιβάλλοντάς τους την ταπεινωτική Συνθήκη των Βερσαλλιών ως νικητής του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Τσίπρας, προς το παρόν, τη βγάζει φορώντας στρατιωτικά αμπέχονα με τον Πάνο Καμμένο.