Από το 2013, με τη ραγδαία αύξηση των μεταναστευτικών πιέσεων και των νεκρών στη Μεσόγειο, άρχισε στην ΕΕ μια μεγάλη συζήτηση με κεντρικό ζήτημα την αναγκαιότητα μιας νέας απάντησης στο ζήτημα της μετανάστευσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα το πλαίσιο που όλοι ζητούσαν, τη νέα ευρωπαϊκή ατζέντα για τη μετανάστευση.

Το νέο αυτό πλαίσιο πολιτικής μπορεί να προσεγγιστεί με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους. Σε επίπεδο γενικών αρχών συνιστά μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία φιλοδοξεί να καλύψει αρκετές από τις πτυχές του πολυδαίδαλου φαινομένου της μετανάστευσης και των μεικτών ροών. Ουσιαστικά, η ατζέντα διαχωρίζεται σε δύο μέρη: στο θεωρητικό κομμάτι στο οποίο εκφράζονται προθέσεις και πρόκειται για ένα διακηρυκτικό μαξιμαλιστικό κείμενο. Και στα άμεσα μέτρα, που περιέχουν βραχυπρόθεσμες κοστολογημένες προτάσεις. Στις προτάσεις αυτές εντάσσεται η πρωτοβουλία για μηχανισμό προσωρινής κατανομής στο εσωτερικό της ΕΕ με σκοπό την άμβλυνση της πίεσης στα λεγόμενα κράτη «πρώτης γραμμής». Σε ένα μέσο επίπεδο μπορεί να αντιστοιχιστεί η πρωτοβουλία για τη δημιουργία του κοινού συστήματος μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης. Τέλος, υπάρχει η διάσταση της ασφάλειας, με αναφορά στην ανάγκη αντιμετώπισης των διακινητών.

Ακόμη και αν δεν μπορεί κανείς να καλύψει εύκολα όλες τις πτυχές της μετανάστευσης, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τη νέα ευρωπαϊκή ατζέντα ως ολοκληρωμένη και φιλόδοξη προσέγγιση. Η Ελλάδα ικανοποιείται από την αναφορά στη ρήτρα αλληλεγγύης και τη δημιουργία του ειδικού μηχανισμού προσωρινής κατανομής. Ωστόσο, από την ανακοίνωση της ατζέντας μέχρι την επιτυχημένη εφαρμογή της υπάρχει μία απόσταση η οποία ενίοτε αποδεικνύεται δύσκολο να διανυθεί. Ο επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος ανέφερε ήδη την αχίλλειο πτέρνα αυτής της πρωτοβουλίας. «Ελπίζω ειλικρινά ότι τα κράτη-μέλη θα κάνουν το καθήκον τους» δήλωσε.

Τα κράτη-μέλη έχουν διαφορετικές προσλήψεις, διαφορετικές απαντήσεις και κυρίως διαφορετικά συμφέροντα. Από τη στιγμή που η διαδικασία ολοκλήρωσης δεν έχει προχωρήσει σε βαθμό που να έχουν αναπτυχθεί τα κατάλληλα checks and balances για την εφαρμογή πολιτικών, η επιτυχία της μεταναστευτικής πολιτικής θα επαφίεται στην καλή θέληση των κρατών.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος, καθηγητής στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας

Τελευταία Νέα