Ακόμη και με τη χρήση της τελευταίας λέξης της τεχνολογίας, η αναπαράσταση μιας τοπικής κοινωνίας στις αρχές του 20ού αιώνα δεν παύει να είναι ένα μεγάλο στοίχημα. Το ανέλαβε πάντως η φωτογράφος Μυρτώ Παπαδοπούλου βάζοντας στο στόχαστρο του φακού της το Μέτσοβο των 4.000 κατοίκων. Και η αφήγηση επέστρεψε 100 και πλέον χρόνια πίσω. Πλάι στα πολλά και σημαντικά τεκμήρια ιστορίας για τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, όπως τον έχουν καταγράψει και απαθανατίσει ξένοι περιηγητές στις αρχές του 1900, η φωτογράφος βάδισε στα χνάρια του Βρετανού Γουίλιαμ Μάρτικ Λικ και του Γάλλου Εσπρί Μαρί Κουζινερί και μέσα από τα σαν χρονοκάψουλες καρέ της μας μεταφέρει στο Μέτσοβο των αρχών του 20ού αιώνα για να διαπιστώσουμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις ο χρόνος δεν είναι πανδαμάτωρ.

Η Παπαδοπούλου ανέβηκε στο αρχοντοχώρι –αποδεχόμενη πρόσκληση του Λαογραφικού Μουσείου του Ιδρύματος Βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα –για να αποτυπώσει σε φιλμ στιγμές καθημερινότητας που δίνουν την πρώτη ύλη για την έκθεση «Η καθημερινή ζωή στις ορεινές κοινότητες της Ηπείρου στις αρχές του 20ού αιώνα». Προσέγγισε το θέμα της με συνθήκες προετοιμασίας κινηματογραφικής δουλειάς. «Είναι η πρώτη φορά που για μια φωτογράφιση εργάστηκα με πολυπληθή ομάδα σαν να επρόκειτο να γυρίσουμε ταινία» λέει η εικαστική φωτογράφος και ντοκιμαντερίστα.

Ανέτρεξε σε βιβλιογραφία για το Μέτσοβο αντλώντας πληροφορίες από ιστορικές εκδόσεις, από πηγές για την κοινωνική διαστρωμάτωση, την παράδοση, τη γαστρονομία, την ενδυματολογία, τον πολιτισμό. «Ανάλογη προεργασία έκανε και η ενδυματολόγος – σκηνογράφος Γιούλη Ζωιοπούλου. Και οφείλαμε να το κάνουμε για να κατανοήσουμε την εποχή, τον ρόλο των κατοίκων ενταγμένων σε κοινωνικές ομάδες που διαμόρφωναν την ταξική διαστρωμάτωση της ορεινής κοινότητας».

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ. Βάδισε στα ορεινά λιβάδια του Μετσόβου, περπάτησε στον κήπο του Αγίου Γεωργίου, έφτασε στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, είδε την αρχοντιά στο πατρογονικό του εθνικού ευεργέτη και εμπνεύστηκε. Σε κάποιες φωτογραφίες η αναπαράσταση πτυχών καθημερινότητας δεν ήταν πολυσύνθετη διαδικασία. «Ο βοσκός, για παράδειγμα, απλώς φόρεσε παραδοσιακά ρούχα εποχής» εξηγεί η Παπαδοπούλου. «Η γυναίκα που ετοιμάζει πίτα στο μαγειρείο της μονής φορά την ενδυμασία που φορούσαν τότε οι Μετσοβίτισσες για τη λάτρα. Ώς και τα υλικά για τη χορτόπιτα είναι ντόπια και ο τρόπος που ανοίγει φύλλο παραδοσιακός. Εκανε τη συνταγή σαν να επρόκειτο να φουρνίσει».

Παραχωρήθηκαν ενδυμασίες εποχής από το Λαογραφικό Μουσείο του Ιδρύματος Τοσίτσα και ανασύρθηκαν φορεσιές από σεντούκια και ντουλάπες ντόπιων. Η φωτογράφος προσέγγισε τα θέματά της αφήνοντας κατά μέρος τεχνικές ευκολίες. Δούλεψε με φυσικό φωτισμό για να αποδώσει με ανάγλυφο τρόπο την ατμόσφαιρα της εποχής και χρησιμοποίησε έγχρωμο φιλμ – «για να αναδείξω τα υφάσματα και τα χρώματα στα ρούχα που υποδηλώνουν την κοινωνική τάξη καθενός» εξηγεί.

Ενα ταμπλό βιβάν από 29 φωτογραφίες (επιλεγμένες από καρέ συνολικά 30 φιλμ), η έκθεση της Μυρτώς Παπαδοπούλου διηγείται τη ζωή στο Μέτσοβο εκεί γύρω στα 1920 και αποτελεί τμήμα ευρύτερου καινοτόμου έργου που περιλαμβάνει διαδικτυακή πλατφόρμα με διαδραστική αναπαράσταση της ζωής στο Μέτσοβο στην ανατολή του 20ού αιώνα, ανασκόπηση της ιστορίας της Ηπείρου και περιήγηση στην ενδιαφέρουσα συλλογή του Μουσείου Τοσίτσα.

info

«Η καθημερινή ζωή στις ορεινές κοινότητες της Ηπείρου στις αρχές του 20ού αιώνα», φωτογραφική έκθεση της Μυρτώς Παπαδοπούλου από το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης και το Ιδρυμα Βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα, Λουτρό των Αέρηδων (Κυρρήστου 8, Πλάκα), 17 Μαΐου – 14 Ιουνίου. Πληροφορίες στο τηλ. 210-3244.340 και στην ηλ. διεύθυνση http://www.melt.gr

Τελευταία Νέα