Εβρεξε ζημιές και ευθύνες

Σπασμένα αναχώματα στους ποταμούς Στρυμόνα και Εβρο, βυθισμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, αποκλεισμένες περιοχές εξαιτίας διαλυμένων δρόμων, καταστροφές σε βασικές υποδομές που κάνουν δύσκολη τη ζωή των κατοίκων.

Αυτή είναι η εικόνα που επικρατεί σε πολλές περιοχές από την Ηπειρο ώς τον Εβρο εξαιτίας των φετινών βροχοπτώσεων – ρεκόρ. Ο πολύ μεγάλος όγκος νερού που έπεσε προκάλεσε ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Οι έντονες βροχοπτώσεις ευθύνονται για τις τεράστιες καταστροφές ενώ ταυτόχρονα ανέδειξαν τα μεγάλα κενά στον αντιπλημμυρικό χάρτη και την έλλειψη σχεδιασμού σε βασικά έργα υποδομών. Και η παρατεταμένη οικονομική κρίση απλώς έδωσε τη χαριστική βολή.

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Στρυμόνα. Τα αναχώματά του έχουν σπάσει σε πολλά σημεία, με συνέπεια τα νερά του ποταμού αλλά και της λίμνης Κερκίνης να έχουν πλημμυρίσει μέχρι στιγμής γύρω στα 100.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης. Το ύψος των ζημιών αναμένεται να αποτιμηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες.

Αν και το πρόβλημα είναι κυρίως εισαγόμενο εξαιτίας των διοχετευόμενων υδάτινων όγκων από τα αδύναμα να τα συγκρατήσουν φράγματα της Βουλγαρίας, αναδείχθηκαν και οι δικές μας ολιγωρίες. Η κοίτη του Στρυμόνα έχει χρόνια να καθαριστεί, από τα φερτά υλικά που μεταφέρει ο ποταμός έχει μειωθεί ο διαθέσιμος όγκος της λίμνης και κατά συνέπεια ο αντιπλημμυρικός της ρόλος.

Και πού οφείλεται αυτό; «Στην έλλειψη χρημάτων» απαντά ο αντιπεριφερειάρχης Σερρών Γιάννης Μωυσιάδης. Οπως λέει, μόνο για τον καθαρισμό του ποταμού απαιτούνται από 20 έως 30 εκατ. ευρώ, χρήματα που αδυνατεί να διαθέσει η Περιφέρεια.

Αν και η καταγραφή των ζημιών έχει προχωρήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό στις περισσότερες από τις πληγείσες περιοχές, εντούτοις, αναφέρουν περιφερειάρχες, ακόμη δεν έχουν αποδεσμευτεί πόροι για την αποκατάσταση των ζημιών. Ενώ η οικονομική κρίση επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Ωστόσο, όπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Αγοραστός, «σε έκτακτες καταστάσεις πρέπει η κυβέρνηση να απαντήσει με έκτακτες χρηματοδοτήσεις για την αποκατάσταση των ζημιών».

Στο μεταξύ, ο χρόνος περνάει και οι περιφέρειες παραμένουν απλοί θεατές αδυνατώντας να αντεπεξέλθουν στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί.

«Η ανοικοδόμηση είναι ευθύνη του κεντρικού κράτους, το οποίο όφειλε να ανταποκριθεί άμεσα στηρίζοντας έμπρακτα τις τοπικές κοινωνίες να επιστρέψουν στην κανονικότητά τους», υποστηρίζει ο περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Κώστας Μπακογιάννης. «Εχουν περάσει δυο μήνες. Περιττό να σας πω ότι μέχρι στιγμής το κράτος παραμένει ανύπαρκτο».

Ο λογαριασμός

Στον Εβρο: Σύμφωνα με τον αντιπεριφερειάρχη Δημήτρη Πέτροβιτς, οι ζημιές ξεπερνούν τα 130 εκατ. ευρώ. Τα αναχώματα του ποταμού έσπασαν σε πάνω από 100 σημεία και γύρω στα 225.000 στρέμματα έχουν πλημμυρίσει.

Στη Στερεά Ελλάδα: Μέσα σε τρεις μόλις ημέρες έπεσε στη Φθιώτιδα και την Ευρυτανία νερό που υπό κανονικές συνθήκες θα έπεφτε σε τρεις μήνες. Οι ζημιές ξεπερνούν από την έως τώρα καταγραφή τα 80 εκατ. Σπίτια, επιχειρήσεις, υποδομές, οδικά δίκτυα, γεφύρια, ιστορικά μνημεία αλλά και πολίτες βρέθηκαν στο έλεος των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Στη Θεσσαλία: Οι ζημιές αναμένεται να ξεπεράσουν τα 148 εκατ. Την εικόνα της καταστροφής συνθέτουν κατεστραμμένοι δρόμοι, γκρεμισμένα γεφύρια και καθιζήσεις.

Στην Ηπειρο: Σύμφωνα με τον περιφερειάρχη Αλέκο Καχριμάνη, οι ζημιές μόνο στις υποδομές φτάνουν τα 62 εκατ. Κατάρρευση δρόμων, κατολισθήσεις είναι μερικά μόνο κομμάτια από τα παζλ της καταστροφής. Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η κατάρρευση του ιστορικού γεφυριού της Πλάκας.

Οι πλημμύρες ανέδειξαν τις ελλείψεις στην αντιπλημμυρική θωράκιση της Αρτας αλλά και τα κενά στη χωροθέτηση δραστηριοτήτων στις παραποτάμιες περιοχές της περιφέρειας.

Στη Δυτική Ελλάδα: Οι ζημιές εστιάζονται κυρίως στο οδικό δίκτυο, σε σπίτια, υποδομές, καλλιέργειες, ύδρευση και αποχέτευση. Το συνολικό κόστος της αποκατάστασης των ζημιών σε Αιτωλοακαρνανία, Αχαΐα και Ηλεία ανέρχονται σε 59.255.000 ευρώ. «Πρέπει να εξασφαλίσουμε τους πόρους που χρειάζονται για να μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε τα προβλήματα που προκλήθηκαν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και να θωρακιστούμε για την επόμενη χρονιά ώστε να αποφύγουμε αντίστοιχες ζημιές» επισημαίνει ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Απόστολος Κατσιφάρας.

Δεν υπάρχει πλήρης προστασία

Πλήρης προστασία από τις πλημμύρες δεν μπορεί να υπάρξει. Μπορεί όμως, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν καλά το θέμα, να γίνει καλύτερη διαχείριση του προβλήματος.

Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Μέσω του ενιαίου σχεδιασμού για τα αντιπλημμυρικά έργα σε όλη την Ελλάδα. Ο στόχος είναι διττός: από τη μια, βελτίωση του συντονισμού όλων των συναρμόδιων φορέων και υπηρεσιών και, από την άλλη, διεκδίκηση περισσότερων χρημάτων για έργα μέσω των ευρωπαϊκών ταμείων. Διευκρινίζεται ότι για το θέμα υπάρχει και σχετική κοινοτική οδηγία. Η Ελλάδα είχε καθυστερήσει αλλά τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε αγώνας δρόμου για την ολοκλήρωση των σχεδίων διαχείρισης.

Ηδη βρίσκεται σε εξέλιξη από τις 28 Σεπτεμβρίου 2012 η σύμβαση διαχειριστικών έργων για τη λεκάνη απορροής του Εβρου η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τον ερχόμενο Σεπτέμβριο (διάρκεια υλοποίησης 36 μήνες).

Στο μεταξύ, από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων έχει γίνει η προκαταρκτική μελέτη για την αξιολόγηση των κινδύνων από τις πλημμύρες σε κάθε περιοχή της χώρας ξεχωριστά και έχουν συνταχθεί οι αντίστοιχοι χάρτες (τους οποίους παρουσίασαν «ΤΑ ΝΕΑ» στις 21 Νοεμβρίου 2014).

Σε αυτούς έχουν καταγραφεί πλημμύρες σε όλο το πεδινό τμήμα της κοιλάδας του Στρυμόνα. Και προκύπτει ότι πολλές από αυτές είναι αποτέλεσμα των βροχοπτώσεων στη Βουλγαρία (εισαγόμενες πλημμύρες) αλλά και στην έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων στους παραποτάμους του: χείμαρρος κοιλάδας Αγ. Αναργύρων που περνά από τις Σέρρες, χείμαρρος Κρουσοβίτης.