Είχε αρχίσει να σουρουπώνει στο Καρλόβασι της Σάμου όταν ο 34χρονος φινλανδός λιμενικός Βάλτερι Βιιτάλα έλυνε τους κάβους στο φουσκωτό περιπολικό σκάφος της δύναμης Frontex για να ξεκινήσει άλλη μια περιπολία. Στο πηδάλιο πήρε θέση ο συμπατριώτης του Χάνου Σαάρι. Μαζί με τον έλληνα συνάδελφό τους ξεκινούσαν για να σαρώσουν για άλλη μια βραδιά τα παράλια του νησιού. Το μεταναστευτικό κύμα από την Τουρκία προς την Ελλάδα, άλλωστε, είναι ιδιαίτερα αυξημένο φέτος, ενώ μόλις χθες τα ξημερώματα εντοπίστηκαν και διασώθηκαν οι 26 παράτυποι μετανάστες που επέβαιναν σε λέμβο η οποία βυθιζόταν στα νοτιοανατολικά της Σάμου.

Το σκάφος της δύναμης Frontex –της Υπηρεσίας για τη Διαχείριση της Συνεργασίας στα Εξωτερικά Σύνορα της Ευρώπης –φέρει τρεις μικρές σημαίες, της Ελλάδας, της Φινλανδίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και συμμετέχει στη μεικτή επιχείρηση της ΕΕ Ποσειδών για την αντιμετώπιση της ολοένα και αυξανόμενης πίεσης στο Ανατολικό Αιγαίο και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο από την παράνομη μετανάστευση. «ΤΑ ΝΕΑ» ακολούθησαν τους φινλανδούς λιμενικούς-φρουρούς του Αιγαίου.

«Περιπολούμε γύρω από το νησί. Κάθε πλήρωμα μέρα παρά μέρα, συνήθως από πέντε έως και δέκα ώρες σε κάθε βάρδια, ανάλογα και με τις ανάγκες που παρουσιάζονται. Δεν βγαίνουμε στη θάλασσα μόνο νύχτα, αλλά και την ημέρα, όποτε αυτό απαιτηθεί. Ελέγχουμε τα πληρώματα όλων των σκαφών, ακόμα και των ψαράδικων που πλέουν στην περιοχή» λέει στα «ΝΕΑ» ο Βάλτερι Βιιτάλα, που βρίσκεται ήδη κάτι παραπάνω από τρεις βδομάδες στη Σάμο και προηγουμένως για άλλες τέσσερις εβδομάδες στην Αθήνα για λογαριασμό του Frontex.

Ο ΣΤΟΧΟΣ. «Κάθε περίπτωση, κάθε περιστατικό είναι διαφορετικό, δεν υπάρχει κοινός κανόνας διαχείρισης των συμβάντων. Το μόνο σίγουρο είναι ο στόχος μας, να διασωθούν δηλαδή όλοι οι επιβαίνοντες σε ένα σκάφος που κινδυνεύει να βυθιστεί ή οι άνθρωποι που έχουν ήδη βρεθεί στη θάλασσα. Γι’ αυτό και σε κάθε απόπειρα εισόδου παράνομων μεταναστών που θα αντιληφθούμε είμαστε σε στενή συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές, το τοπικό Λιμενικό» εξηγεί.

Δεμένος στο κάθισμά του, φορώντας γιλέκο-σωσίβιο και οπλισμένος, όπως και ο συνάδελφός του, δεν δείχνει να ενοχλείται από τον καιρό. Μαθημένοι άλλωστε και στη χώρα τους από θάλασσα, οι δύο Φινλανδοί παραμένουν αγέρωχοι και την ώρα που το «καρυδότσουφλο»-σκάφος τους «κοπανιέται» για τα καλά πάνω στο νερό. Σε συνεννόησή τους με το ελληνικό Λιμενικό οι δύο ξένοι συνοριοφύλακες καθορίζουν την πορεία και το πρόγραμμα της περιπολίας, αφού πρώτα άλλαξαν συχνότητα στον ασύρματο για λόγους ασφαλείας. Μιλώντας διαρκώς στη μητρική γλώσσα τους, κοιτούν στον χάρτη το συγκεκριμένο τμήμα που ανέλαβαν να «χτενίσουν» κατά μήκος της οριογραμμής που χωρίζει το νησί του Πυθαγόρα από τις τουρκικές ακτές.
Σε πρώτη φάση βάζουν μπρος για τον Αγιο Κωνσταντίνο, εκεί όπου στις 5 Μαΐου πνίγηκαν 22 άνθρωποι –ανάμεσά τους και τέσσερα παιδιά. Σκοπός τους είναι να εντοπίσουν άμεσα στην ευρύτερη αυτή θαλάσσια περιοχή κάθε πιθανή ύποπτη κίνηση. Μέχρι και το ξημέρωμα έχουν να «σκανάρουν» πολλά από τα δεκάδες χιλιόμετρα της ακτογραμμής του νησιού στη βόρεια και στη νοτιοανατολική πλευρά του –αλήθεια, πού να πρωτοκοιτάξουν; Παρ’ όλα αυτά, το βλέμμα τους είναι σταθερά προσηλωμένο έξω, ενώ η ζέστη στην κλειστή καμπίνα γίνεται σιγά σιγά αφόρητη.
Το σκάφος πλέει με σβησμένα φώτα για να μη γίνεται αντιληπτό από ενδεχόμενους μεταφορείς παράτυπων μεταναστών. Οι δύο Φινλανδοί έχουν μπροστά τους μόνο τις οθόνες της κονσόλας του σκάφους να αχνοφέγγουν. Αυτές είναι και το «όπλο» που λύνει τα χέρια τους. Τα τελευταίας τεχνολογίας ραντάρ και τα λοιπά συστήματά του περιπολικού φανερώνουν μέσα στο σκοτάδι κάθε εξωτερική ανθρώπινη κίνηση.

«Μπορεί να φαίνεται κοινή δουλειά, ρουτίνα, το να διασχίζεις τη θάλασσα για να δεις αν τυχόν συμβαίνει κάτι. Αλλά δεν παύει να έχει και συναίσθημα, αφού μιλάμε για ανθρώπους που κινδυνεύουν να πνιγούν. Δουλεύω 22 χρόνια στη φινλανδική Ακτοφυλακή και έχω δει αρκετές φορές κόσμο μέσα στο νερό. Υπάρχουν φορές που είναι δύσκολο και για εμάς να τους διασώσουμε. Μου αρέσει, πάντως, αυτό το επάγγελμα, γιατί μέσα από αυτό μπορώ να κάνω πολλά πράγματα» λέει ο 42χρονος Χάνου Σαάρι λίγο πριν πάρει τον δρόμο της επιστροφής στην πατρίδα του, όπου τον περιμένουν η σύζυγος και τα δύο παιδιά τους στον μικρό παραθαλάσσιο τόπο τους, στα δυτικά σύνορα της χώρας τους με τη Σουηδία.

«ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ». Για τους δύο Φινλανδούς αυτό το καθημερινό κρυφτούλι με τα κυκλώματα των διακινητών που επιχειρούν να περάσουν, στοιβαγμένους κατά δεκάδες, μετανάστες στην Ευρώπη είναι φροντιστήριο, θεωρούν.

«Είναι δύσκολη, συχνά σκληρή και για εμάς όλη αυτή η συνεχιζόμενη κατάσταση σε αυτή την περιοχή τη δεδομένη χρονική στιγμή. Και στην πατρίδα μας έχουμε να αντιμετωπίσουμε κρούσματα παράνομης μετανάστευσης, αλλά όχι σε αυτή την έκταση και συχνότητα. Αρα και για εμάς τώρα είναι μια καλή πρακτική εξάσκηση όλο αυτό. Να προσπαθούμε, δηλαδή, να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε υπό αυτές τις αντίξοες –και λόγω καιρού –συνθήκες» λέει ο Βάλτερι Βιιτάλα.

€2.000 κατά μέσο όρο η ταρίφα για τη μεταφορά από Τουρκία προς Σάμο

4.700παράνομοι μετανάστες, τουλάχιστον, κατά βάση Σύροι, Αφγανοί και Σομαλοί, επιχείρησαν να αποβιβαστούν στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου κατά το πρώτο τετράμηνο του 2014, σύμφωνα με τα στοιχεία της Frontex