«Ενα ποτηράκι κρασί για το καλό»: Η φράση αυτή θα έχει την… τιμητική της τώρα στις γιορτές, με τη μόνη διαφορά ότι οι νέοι στη χώρα μας δεν θα σταματήσουν εύκολα στο ένα ποτηράκι.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια είναι αρκετά τα περιστατικά εφήβων που καταλήγουν στα επείγοντα των νοσοκομείων ύστερα από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Περιπτώσεις που έρχονται να επιβεβαιώσουν τους επιστήμονες, οι οποίοι κάνουν λόγο για ένα φαινόμενο με αυξητικές τάσεις. Είναι ενδεικτικό ότι πριν από μερικές εβδομάδες δύο 16χρονοι μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο Χανίων έπειτα από υπερβολική κατανάλωση κρασιού και τσικουδιάς.

Οπως προκύπτει από τα στοιχεία τής –πιο πρόσφατης –ευρωπαϊκής έρευνας ESPAD 2011, η οποία στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας (ΕΠΙΨΥ), ένας στους δέκα νέους ηλικίας 13-19 ετών έχει δηλώσει ότι πίνει αλκοόλ πάνω από δύο φορές την εβδομάδα, ενώ το 45,1% των μαθητών έχει κάνει υπερβολική χρήση αλκοόλ μέσα σε έναν μήνα. Tα τελευταία 25 χρόνια, δηλαδή από το 1984 έως το 2011, όπως δείχνει η έρευνα, διαπιστώνεται συνολικά η τάση μείωσης της κατανάλωσης οινοπνευματωδών στους μαθητές ηλικίας 15-19 ετών. Ωστόσο, από το 2007 έως το 2011 φαίνεται να αλλάζει. Κρασί, μπίρα αλλά και βαριά ποτά, όπως βότκα και ουίσκι, παραγγέλνουν οι νέοι στις εξόδους τους.

«Ενώ είχαμε μια σταθεροποίηση στα ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ στον μαθητικό πληθυσμό, τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε μια ελαφρά άνοδο και κυρίως στη βαριά χρήση οινοπνευματωδών, δηλαδή τουλάχιστον δέκα φορές τον μήνα», εξηγεί η επιστημονική υπεύθυνη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, Μανίνα Τερζίδου.

ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ. Στην Ελλάδα, το αλκοόλ είναι μέρος της κουλτούρας και συνδεδεμένο με το οικογενειακό τραπέζι και τις γιορτές –Χριστούγεννα, Πάσχα. «Και άρα δεν το θεωρούσαμε πρόβλημα. Πλέον, όμως, το πρόβλημα είναι η υπερβολική κατανάλωση. Η διαφορά του αλκοόλ από τις άλλες παράνομες ουσίες είναι ότι οι συνέπειες της χρήσης του είναι άμεσα εμφανείς. Ετσι, έχουμε ανηλίκους να δηλώνουν σε έρευνες ότι ύστερα από υπερβολική κατανάλωση έχουν εμπλακεί σε καβγάδες και ατυχήματα, ακόμη και σε σεξ χωρίς προφύλαξη. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει πρώτο το αλκοόλ και μετά την κοκαΐνη και την ηρωίνη ως την ουσία που καταναλώνεται ευρέως και η βαριά και συστηματική χρήση του για χρόνια επιφέρει σοβαρές βλάβες στον οργανισμό, μέχρι και θάνατο», συμπληρώνει.

Μάλιστα, φαίνεται ότι για τα Ελληνόπουλα η συνήθεια του αλκοόλ ξεκινά από όλο και μικρότερη ηλικία. Είναι ενδεικτικό ότι ένα στα δέκα παιδιά, ηλικίας 13-14 ετών, τα οποία συμμετείχαν στην έρευνα, δήλωσε ότι έχει μεθύσει τουλάχιστον μία φορά. Υψηλότερα ποσοστά, δε, σε ό,τι αφορά το αλκοόλ καταγράφονται στην περιφέρεια. Πιο συγκεκριμένα, οι περισσότεροι μαθητές, οι οποίοι έχουν μεθύσει περισσότερες από τρεις φορές, βρίσκονται σε περιοχές του Βόρειου Αιγαίου, της Κρήτης και της Μακεδονίας. «Πρόκειται για «κρυφό» πρόβλημα και πολλές φορές μεγαλώνει με την ανοχή των γονέων», υπογραμμίζει η κυρία Τερζίδου.

Η ΚΡΙΣΗ. Στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Νοσοκομείο Παίδων Π. & Α. Κυριακού, εξετάζονται περίπου 200 περιστατικά την εβδομάδα. «Σε όλες τις περιπτώσεις, πέρα από τον λόγο για τον οποίο απευθύνονται στη Μονάδα, ανιχνεύουμε και συχνά βρίσκουμε κι άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου που υιοθετούν τα παιδιά αυτά. Μία από αυτές είναι και η κατανάλωση αλκοόλ. Εμπειρικά μπορούμε να πούμε πως το ποσοστό των παιδιών που ανέφεραν ότι έχουν καταναλώσει αλκοόλ μπορεί να φθάνει το 15% τον τελευταίο μήνα», τονίζει η λέκτορας Εφηβικής Παιδιατρικής και επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας, Αρτεμις Τσίτσικα.

Συγκεκριμένα στοιχεία από τα περιστατικά της Μονάδας δεν υπάρχουν, ωστόσο, όπως εξηγεί, εκτιμάται ότι τα περιστατικά παιδικής και εφηβικής κατανάλωσης αλκοόλ αυξάνονται. Αιτίες; «Υποθέτουμε ότι η αυξημένη αυτή τάση έχει να κάνει και με την κοινωνική αναστάτωση που ζουν οι οικογένειες. Τα παιδιά ζουν σε ένα περιβάλλον με άνεργους ή υπεραπασχολούμενους γονείς, νιώθουν και τα ίδια την ανασφάλεια, αγωνιούν για το αν ενδεχομένως οι σπουδές που θα κάνουν θα τους δώσουν διέξοδο», προσθέτει η κυρία Τσίτσικα.

Επιρρεπείς και σε άλλες κακές συνήθειες

Από μικρή ηλικία τα παιδιά στη χώρα μας δοκιμάζουν και πολλά αποκτούν τη συνήθεια του καπνίσματος. Ενας στους 10 μαθητές ηλικίας 15-16 ετών καπνίζει συστηματικά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μαθητές 13-14 ετών είναι 1,9%. «Σχετικά με το κάπνισμα διαπιστώνουμε, βάσει ερευνών, ότι τα ποσοστά μειώνονται το τελευταίο διάστημα», λέει η κυρία Τερζίδου. Σημειώνεται ότι ο μέσος όρος τσιγάρων που καπνίζουν οι μαθητές στη χώρα μας σε έναν μήνα είναι 21, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 28. «Πάντως είναι ευρωπαϊκή διαπίστωση ότι όλοι οι νέοι θα πειραματιστούν με το κάπνισμα, ένα μεγάλο ποσοστό όμως θα το κόψει στην ηλικία των 20-22 ετών και αντίστοιχα στα 30 τις ναρκωτικές ουσίες».