Η προώθηση της ανακύκλωσης –με διαλογή στην πηγή -, η μείωση της παραγωγής των απορριμμάτων, η ολοκληρωμένη διαχείρισή τους και η εξάλειψη της ανεξέλεγκτης διάθεσης –με την πλήρη αποκατάσταση των χωματερών (ΧΑΔΑ) –είναι τα βασικά σημεία του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων.

Το σχέδιο δόθηκε χθες σε διαβούλευση η οποία θα διαρκέσει έως τις 8 Ιανουαρίου. Επί της ουσίας, όπως εξηγούν πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, πρόκειται για δυο τμήματα του σχεδίου που αφορούν το ένα την υφισταμένη κατάσταση και το άλλο τους στόχους.

Το μεγάλο αγκάθι εξακολουθεί και παραμένει η παράνομη λειτουργία των ΧΑΔΑ. Η Ελλάδα έχει παραπεμφθεί ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη λειτουργία 396 ΧΑΔΑ οι οποίοι έπρεπε να είχαν κλείσει από το 2008.

Σήμερα έχουν αποκατασταθεί πλήρως οι 73 και οι υπόλοιποι 323 βρίσκονται σε διαδικασία αποκατάστασης. Ωστόσο, 70 από αυτούς εξακολουθούν να λειτουργούν (26 στην Πελοπόννησο και οι υπόλοιποι σε μικρά νησιά και Δυτική Μακεδονία). Και είναι πολύ δύσκολο να έχουν κλείσει και αποκατασταθεί μέσα στο 2014.

Ο σχεδιασμός που υπάρχει σήμερα υφίσταται από το 2003 και τώρα πρέπει να αναθεωρηθεί στο πλαίσιο της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας που προχωράει σε νέα ιεράρχηση δίνοντας έμφαση στην πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, την ανάκτηση και τη διάθεση των απορριμμάτων.

Το νέο δόγμα είναι πλέον «τα σκουπίδια είναι χρήμα» και γι’ αυτό, όπως εξηγούν στελέχη του υπουργείου, «προσπαθούμε να αλλάξουμε την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα αφού το 85% των αποβλήτων θάβεται».

Προς αυτήν την κατεύθυνση, στα μέτρα που έχουν τεθεί προς συζήτηση είναι και η θέσπιση του ειδικού τέλους ταφής μη επεξεργασμένων βιοαποδομήσιμων και αδρανών αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής.

Επιπλέον, στις προτάσεις περιλαμβάνεται η δημιουργία Ηλεκτρονικής Αγοράς Αποβλήτων, προκειμένου, μεταξύ άλλων, οι διαχειριστές να πραγματοποιούν έρευνα αγοράς σχετικά με τα διαθέσιμα είδη και τις ποσότητες αξιοποιήσιμων αποβλήτων.

Παράλληλα, εξετάζεται η θέσπιση Ειδικής Ζώνης Διαχείρισης Αποβλήτων με βάση τη νησιωτικότητα και την κατανομή του τουρισμού, όπου θα πρέπει να ενισχυθεί άμεσα η ανακύκλωση. Αλλά και η θέσπιση ειδικού πλαισίου διαχείρισης αποβλήτων στις επιχειρήσεις.

Εδώ, προτείνεται η θέσπιση ειδικών υποχρεώσεων κατάρτισης σχεδίου διαχείρισης σε ετήσια βάση για επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων. Για επιχειρήσεις με πάνω από 100 άτομα προτείνεται επιπλέον η θέσπιση υπόλογου διαχείρισης, ο οποίος θα είναι φυσικό πρόσωπο.