Σε όλη τη διάρκεια της μακράς Μεταπολίτευσης, ένας μόνο πρωθυπουργός προσπάθησε να δώσει ξεκάθαρα το ιδεολογικό στίγμα του κεντροαριστερού εκσυγχρονιστή. Ηταν ο Κώστας Σημίτης. Η όποια μεταρρυθμιστική ατζέντα του, ωστόσο, έμεινε ανενεργή μετά την ήττα στην προσπάθεια εξορθολογισμού του ασφαλιστικού συστήματος. Και μετά το 2004, στο πάρτι, και ο εκσυγχρονισμός και οι μεταρρυθμίσεις ξεχάστηκαν. Οπως ξεχάστηκε και η ανάγκη μιας σύγχρονης Κεντροαριστεράς.

Η κατάρρευση της χώρας και του παραδοσιακού δικομματισμού δημιούργησε ακόμα μια έκτακτη ανάγκη, στην οποία οι ιδεολογίες πέρασαν σε δεύτερη μοίρα. Η χώρα διχάστηκε σε «μνημονιακούς» και «αντιμνημονιακούς», η αντιπαράθεση πήρε πολωτικό χαρακτήρα και χρειάστηκε η ανώμαλη προσγείωση των τελευταίων εκλογών, με τη Χρυσή Αυγή, ένα καθαρόαιμο ναζιστικό κόμμα, να μπαίνει στη Βουλή, για να γίνει κατανοητό ότι τα σχήματα περιορίζουν την πραγματικότητα αντί να την εκφράζουν. Η συνέχεια μάλιστα επιβεβαίωσε την ανάγκη ύπαρξης ισχυρής Κεντροαριστεράς. Για καιρό πολλοί πίστεψαν ότι αυτή θα δημιουργούνταν γύρω από τη ΔΗΜΑΡ, η συμμετοχή της οποίας στο κυβερνητικό εγχείρημα συνέβαλε στη θεμελίωση της τόσο αναγκαίας πολιτικής σταθερότητας. Ως γνωστόν την προνομιούχο θέση του το κόμμα της Δημοκρατικής Ανανέωσης την υπονόμευσε με μια κλωτσιά στην καρδάρα με το γάλα.

Για το ΠΑΣΟΚ, η οικειοθελής απόσυρση της ΔΗΜΑΡ από τη θέση του κρίσιμου παράγοντα στη διαμόρφωση μιας νέας Κεντροαριστεράς εμφανίστηκε σαν ένα δώρο και, ταυτόχρονα, σαν μια μεγάλη υπαρξιακή ευκαιρία. Οχι μια ευκαιρία ανασύστασης του μεγάλου κομματικού μηχανισμού που αποδοκιμάστηκε στην πράξη. Αλλά ως ευκαιρία να αποτελέσει το κόμμα αυτό τον συγκολλητικό παράγοντα των σκόρπιων δυνάμεων της Κεντροαριστεράς, που αισθάνονται όλο και εντονότερο το ιδεολογικό και πολιτικό κενό της ανυπαρξίας τους.

Αυτή τη φορά, το ΠΑΣΟΚ μοιάζει να έχει κατανοήσει την καινούργια δυναμική που του προσδίδει η συγκυρία. Και ήδη παίρνει πρωτοβουλίες, στις οποίες μάλιστα δεν πρωτοστατούν τα κομματικά στελέχη. Κάθε άλλο. Στόχος είναι να βγουν μπροστά νέα πρόσωπα, πολίτες που έχουν ταυτίσει τη δημόσια παρουσία τους με την υπεράσπιση του μεταρρυθμιστικού μετώπου –καθηγητές, πετυχημένοι επαγγελματίες, παράγοντες της Αυτοδιοίκησης. Στόχος, ένα νέο σχήμα που θα υπερβαίνει τα ήδη υπάρχοντα και θα προσπαθήσει να συγκολλήσει κόμματα, κινήσεις, κομματικά άστεγους και ανένταχτους. Θα μπορέσει το σημερινό ΠΑΣΟΚ να λειτουργήσει ως η μαγιά αυτού του νέου σχήματος;

Θα δείξει. Το ραντεβού πάντως ήδη έχει δοθεί για τη συμβολική 3η του Σεπτέμβρη. Στην πραγματικότητα, την ημέρα που συμβολίζει τη μεταπολιτευτική ισχύ του ΠΑΣΟΚ που μας άφησε χρόνους, δεν θα γίνει τίποτα παραπάνω από μια ημερίδα. Θα ακουστούν και θα ζυμωθούν απόψεις. Κι ανάμεσα σε αυτούς που θα παρευρεθούν, έχει αναγγελθεί η παρουσία και του Κώστα Σημίτη.

Συστηματικά προσηλωμένος στο μεταρρυθμιστικό στρατόπεδο, ο πρώην πρωθυπουργός θα είναι εκεί με το συμβολικό βάρος της παρουσίας του. Διεκδικώντας αυτό που σήμερα λείπει: μια νέα δημιουργική, παρεμβατική, ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά. Η Ελλάδα την έχει ανάγκη.