Ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα αν είχε περισσότερο ταλέντο στο σχέδιο ή στο μάρκετινγκ. Και μπορεί το επίθετό του να σημαίνει «κατασκευαστής θυρών», αλλά εκείνος αναδείχθηκε σε έναν από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες της Αναγέννησης στη Βόρεια Ευρώπη.

Ο Αλμπρεχτ Ντίρερ δεν έμεινε στην Ιστορία μόνο για τα έργα του, αλλά και ως ο πρώτος ίσως δημιουργός που αγωνίστηκε για τα πνευματικά δικαιώματα. Η φήμη του μάλιστα έφτασε ώς τον Ερμή, καθώς το όνομά του έχει δοθεί σε έναν κρατήρα του κοντινότερου στον ήλιο πλανήτη.

Το τρίτο από τα 18 παιδιά της οικογένειας Ντίρερ, ο Αλμπρεχτ κατάφερε να επιβιώσει όταν τα υπόλοιπα 15 πέθαναν για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Το οικογενειακό επώνυμο δηλώνει πως κάποιος πρόγονος υπήρξε φημισμένος κατασκευαστής θυρών –στον θυρεό της οικογένειας εικονίζεται μια θύρα –ο δε ουγγρικής καταγωγής πατέρας του Αλμπρεχτ ήταν αργυροχρυσοχόος, τέχνη που προοριζόταν να μάθει και ο γιος του.

Το παιδί όμως γρήγορα έδειξε το ταλέντο του στο σχέδιο και ο πατέρας το άφησε να ξεστρατίσει και να δοκιμάσει την τύχη του στην τέχνη. Μαθαίνει πώς να ζωγραφίζει ελαιογραφίες, να φτιάχνει χαλκογραφίες και ξυλογραφίες και ύστερα αρχίζει να ταξιδεύει για να αποκτήσει εμπειρίες και να διευρύνει τις γνώσεις του. Οταν επιστρέφει στη Νυρεμβέργη είναι 24 ετών. Ανοίγει το δικό του εργαστήριο και αναδεικνύεται όχι απλώς σε έναν εξαίρετο καλλιτέχνη, αλλά και σε έναν σπουδαίο επιχειρηματία. Οι παραγγελίες διαδέχονται η μία την άλλη. Τα έργα του –άλλοτε πορτρέτα, άλλοτε έχουν θρησκευτικά θέματα –αναπαράγονται εύκολα. Είναι ελαφρά και μπορούν να μεταφερθούν από το ένα μέρος στο άλλο. Και είναι και οικονομικά και κατά συνέπεια προσιτά σε όλους.

Η ταχύτητα με την οποία διαδίδονται οι δημιουργίες του στην Ευρώπη είναι αστραπιαία για τα δεδομένα της εποχής. Η επιτυχία όμως έχει και συνέπειες. Οσο πιο δημοφιλές γινόταν το έργο του Ντίρερ τόσο αυξάνονταν κι εκείνοι που επιχειρούσαν να το αντιγράψουν.

Για να σταματήσει τους πλαστογράφους αποφασίζει να δημιουργήσει μια υπογραφή-σφραγίδα που θα γινόταν το σήμα κατατεθέν του: Υπογράφει με ένα κεφαλαίο Α ανάμεσα στο οποίο στριμώχνει το D. Το σήμα όμως αποδεικνύεται εξίσου εύκολο να αντιγραφεί και οι πλαστογράφοι εξακολουθούν να αισχροκερδούν εις βάρος του.

Και τότε αποφασίζει να βάλει τα μεγάλα μέσα. Απευθύνεται στον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό και εξασφαλίζει το δικαίωμα της αποκλειστικής παραγωγής και πώλησης του έργου του και γίνεται πρωτοπόρος στην εξασφάλιση των πνευματικών δικαιωμάτων.

Στο μεταξύ λατρεύει τα μαθηματικά και τους κανόνες τους. Διαβάζει με πάθος, ασχολείται με την προοπτική και τις αναλογίες, δημιουργεί την περίφημη «Μελαγχολία» του, μια μορφή που ανάμεσα σε διάφορα σύμβολα έχει πλάι της ένα μαγικό τετράγωνο –ένα τετράγωνο δηλαδή που το σύνολο κάθε στήλης, κάθε γραμμής και γενικά όλων των πεδίων του είναι 34.

Ο Ντίρερ τρέφει ιδιαίτερη αγάπη για τη γεωμετρία, την ακρίβεια, τα μαθηματικά, σε βαθμό μάλιστα που γράφει και σχετικό πόνημα, το οποίο υπήρξε και το πρώτο βιβλίο μαθηματικών που κυκλοφόρησε στη Γερμανία.

Σε ένα από τα ταξίδια του στις Κάτω Χώρες, περί το 1520, κυριεύεται από περιέργεια, λένε οι φήμες, να δει από κοντά έναν καρχαρία που είχαν πιάσει στα δίχτυα τους ντόπιοι ψαράδες. Ο καρχαρίας κείτεται σε στάσιμα νερά όπου τον έχουν αποθέσει και εκείνος με τις ώρες περιφέρεται και τον περιεργάζεται. Η ελονοσία όμως καραδοκεί. Τον χτυπά και τον ταλαιπωρεί για χρόνια. Κάποια στιγμή ο αδύναμος οργανισμός του θα υποκύψει στον υψηλό πυρετό και ύστερα από αρκετές εβδομάδες μεγάλης ταλαιπωρίας πεθαίνει σε ηλικία 57 ετών προκαλώντας θλίψη στους λάτρεις της τέχνης του, ακόμη και στον μεταρρυθμιστή Λούθηρο που τον χαρακτήρισε «θαυμάσιο άνθρωπο».
Ντίρερ

– Οι θαυμαστές του Αλμπρεχτ Ντίρερ δεν τον άφησαν ήσυχο ούτε μετά θάνατον. Τον ξέθαψαν λίγες ημέρες αργότερα για να φτιάξουν εκμαγείο από το πρόσωπό του.

– Ενώ λάτρευε την ακρίβεια, σε ένα από τα πιο δημοφιλή χαρακτικά του απεικονίζει έναν ρινόκερο βασιζόμενος σε μια περιγραφή χωρίς να έχει δει το ζώο. Η εικόνα έχει πολλά λάθη, αλλά ώς τον 18ο αιώνα ολόκληρη η Ευρώπη πίστευε πως ο ρινόκερος φοράει «πανοπλία».

– Αθελά του έγινε σύμβολο για τους Ναζί που τον χαρακτήριζαν ως τον «πιο γερμανό καλλιτέχνη», παρά το γεγονός ότι είχε ουγγρικές ρίζες, μέχρι και ο Χίτλερ είχε αντίγραφα διάσημων έργων του με πρώτο και κύριο το «Ο Ιππότης, ο Θάνατος και ο Διάβολος».

ΑΥΡΙΟ:

Κλοντ Μονέ