Ο Γιούργκεν Χάμπερμας, σε μια έμπρακτη απόδειξη της αλληλεγγύης του στην Ελλάδα, ήρθε στην Αθήνα και μίλησε για την αλληλεγγύη που οφείλουμε ο ένας στον άλλον ως ευρωπαίοι πολίτες και ως ευρωπαϊκοί λαοί. Η αλληλεγγύη αυτή, όπως την ανέλυσε, δεν ταυτίζεται με τη δικαιοσύνη, δεν απαιτεί ανιδιοτέλεια, δεν είναι επιτακτικό ηθικό καθήκον ούτε την επιβάλλουν νόμοι που αξιώνουν υπακοή και σεβασμό. Είναι μία πολιτική πράξη που προϋποθέτει μία κοινότητα πολιτών και βασίζεται στην προσδοκία της αμοιβαιότητας και στην εμπιστοσύνη ότι αυτή η αμοιβαιότητα δεν είναι συγκυριακή. Η αλληλεγγύη που οφείλουμε ο ένας στον άλλον προϋποθέτει κοινά πολιτικά ενδιαφέροντα και ένα δίκτυο σχέσεων και θεσμών στα οποία μετέχουμε. Ζήτησε περισσότερη δημοκρατία στην Ευρώπη και αλλαγή συνθηκών για να ενισχυθεί η θεσμική συνεργασία.

Η επιβλητική παρουσία του στην AULA της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έμοιαζε με τον στιβαρό κορμό ενός δένδρου που απλώνει τα κλαδιά του και ρίχνει προστατευτικά τη σκιά του πάνω από τα ευρωπαϊκά έθνη και τους πολίτες της Γης για να τους δώσει τη δύναμη, τα εργαλεία και την έμπνευση να ενισχύσουν τον συντονισμό και τη συνεργασία τους για την ευημερία όλων. Παρά το μέγεθος του ονόματός του και τη λάμψη του παγκόσμιου διανοούμενου, συγκίνησε με τη σεμνότητά του (ρώτησε εάν υπάρχει χρόνος να ολοκληρώσει την ομιλία του) και μίλησε ως ακαδημαϊκός, ως ίσος προς ίσον, στους συναδέλφους του και συγχρόνως ως πολίτης της Ευρώπης και του κόσμου. Η φιλοσοφία, όπως εκφράστηκε με την παρουσία του Χάμπερμας στην Αθήνα, δικαιώνει τη σημασία της χωρίς να γίνεται διδακτική. Είναι ένα απτό υπόδειγμα λόγου, έργου και ζωής.

Η Βάσω Κιντή είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο ΜΙΘΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών

Τελευταία Νέα