Τρομάζουν οι φάλαινες από τα συστήματα ηχοεντοπισμού (σόναρ) που χρησιμοποιούν τα πολεμικά πλοία για να ανιχνεύουν την παρουσία υποβρυχίων. Σύμφωνα με νέες έρευνες, τα σόναρ είναι μία από τις αιτίες που οδηγούν διάφορα είδη φαλαινών και δελφινιών στο να εκβράζονται μαζικά στις ακτές και να πεθαίνουν.

Οι ζιφιοί είναι οι φάλαινες που εκβράζονται πιο συχνά στις ακτές. Πρόκειται για κητώδη που έχουν μήκος μέχρι έξι μέτρα και τα οποία καταδύονται για να βρουν τροφή ακόμη και σε βάθος 2.000 μέτρων. Η κατάδυσή τους διαρκεί από 20 έως 80 λεπτά και οι νέες έρευνες που έγιναν έδειξαν ότι πρόκειται για τα θαλάσσια θηλαστικά που πλήττονται περισσότερο από τη λειτουργία των σόναρ. Οι ερευνητές διαπίστωσαν προς έκπληξή τους ότι ακόμη και οι μπλε φάλαινες, που είναι τα μεγαλύτερα πλάσματα στη Γη και των οποίων ο πληθυσμός συρρικνώθηκε κατά 95% τον 20ό αιώνα, επηρεάζονται ιδιαίτερα από τα σόναρ με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν το φαγητό τους και να απομακρύνονται έντρομες από το βεληνεκές των συστημάτων ηχοεντοπισμού. Μάλιστα οι ζιφιοί έδειξαν, σύμφωνα με τις έρευνες, να επηρεάζονται από τα σόναρ ακόμα και όταν λειτουργούσαν σε συχνότητες χαμηλότερες από εκείνες που προβλέπονται από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ στο πλαίσιο στρατιωτικών ασκήσεων.

«Η διαπίστωση αυτή πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από εκείνους που θέτουν τους κανονισμούς και καταστρώνουν τα επιχειρησιακά σχέδια των ασκήσεων» ανέφερε η δρ Στέισι ντε Ρούιτερ από το Πανεπιστήμιο του St Andrews στη Σκωτία, η οποία ήταν επικεφαλής της μιας εκ των δύο ερευνητικών εργασιών.

«Για τις φάλαινες και τα δελφίνια η ακοή είναι τόσο σημαντική όσο η όραση για τους ανθρώπους» ανέφερε η Σάρα Ντόλμαν, επικεφαλής στην Οργάνωση για την Προστασία των Φαλαινών και των Δελφινιών. «Η ηχορρύπανση απειλεί ευαίσθητους πληθυσμούς, αναγκάζοντάς τους να εγκαταλείψουν περιοχές που είναι σημαντικές για την επιβίωσή τους. Μπορεί ακόμη να προκαλέσει τον τραυματισμό ή και τον θάνατο φαλαινών και δελφινιών». Προσθέτει μάλιστα ότι δεν έχουν θεσμοθετηθεί διεθνώς αποδεκτά όρια θορύβου από τα σόναρ και πως είναι επιτακτική ανάγκη να επανεκτιμηθεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των στρατιωτικών ασκήσεων.

Ο μαζικός εκβρασμός φαλαινών και δελφινιών στις ακτές άρχισε να παρατηρείται από τη δεκαετία του 1950, όταν εγκαινιάστηκε η χρήση στρατιωτικών συστημάτων ηχοεντοπισμού. Οι εκβρασμοί καταγράφονται κάθε χρόνο και μάλιστα τα σημαντικότερα περιστατικά με εκβρασμούς μέχρι και 15 θαλάσσιων θηλαστικών καταγράφηκαν στα Κανάρια Νησιά, τις Μπαχάμες και την Ελλάδα.

Οι επιστήμονες από τη Σκωτία μελέτησαν στη Νότια Καλιφόρνια την επίδραση των σόναρ στους ζιφιούς. Τοποθέτησαν σε ορισμένες φάλαινες ψηφιακές συσκευές για να δουν τον τρόπο αντίδρασής τους στον θόρυβο. Προσομοίωσαν τον ήχο στρατιωτικού σόναρ στα 200 dB και διαπίστωσαν ότι σε απόσταση τριών έως 10 χιλιομέτρων από την πηγή, οι φάλαινες σταμάτησαν αμέσως να τρέφονται και να κολυμπούν. Αρχισαν να απομακρύνονται γρήγορα και ορισμένες έκαναν ασυνήθιστες βαθιές βουτιές μακράς διάρκειας. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι σταμάτησαν να τρέφονται για 6 με 7 ώρες, κάτι που είναι επίσης παράξενο. «Αν εγκαταλείψουν το φαγητό τους, η υγεία τους γίνεται περισσότερο ευάλωτη», ανέφερε η δρ Ντε Ρούιτερ.

Η πρώτη έρευνα

Η πρώτη έρευνα που συνέδεσε τους μαζικούς εκβρασμούς θαλάσσιων θηλαστικών με τη χρήση σόναρ έγινε το 1998 από τον δρα Αλέξανδρο Φρατζή, διευθυντή του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος. Η έρευνα αφορούσε τον μαζικό εκβρασμό 12 φαλαινών στον Κυπαρισσιακό Κόλπο το 1996 και δημοσιεύτηκε στο «Nature». Προκλήθηκε παγκόσμια αίσθηση από την έρευνα και έντονες αντιδράσεις από το ΝΑΤΟ και το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό απέναντιστον κ. Α. Φρατζή.

Τελευταία Νέα