Απόμαχοι της επιστήμης

Ο Μέρφι είναι 40 χρονών, έχει ηπατίτιδα C και είναι οροθετικός. Μολύνθηκε σ’ ένα ερευνητικό εργαστήριο των ΗΠΑ, όπου επί 30 χρόνια ζούσε κλεισμένος σ’ ένα δωμάτιο και καθημερινά υποβαλλόταν σε αμέτρητες εξετάσεις και βιοψίες. Πλέον όμως ο Μέρφι έχει τη δυνατότητα να ζήσει περισσότερο φυσιολογικά και ίσως και ευτυχισμένα τα τελευταία χρόνια της τραγικής ζωής του. Λατρεύει να τρέχει στα λιβάδια κρατώντας στα χέρια του μια κούκλα του Μίκι Μάους, την οποία δεν αποχωρίζεται ποτέ, και να ξεκουράζεται σε μια από τις πολλές αιώρες που υπάρχουν στο Καταφύγιο Χιμπαντζήδων στη Λουιζιάνα. Ο Μέρφι είναι ένα από τους δεκάδες χιμπαντζήδες που εξέθρεψαν, ξεκινώντας από τη δεκαετία του ’80, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ με σκοπό να χρησιμοποιηθούν σε ιατρικές έρευνες. Πριν από μερικές ημέρες τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ αποφάσισαν να «συνταξιοδοτήσουν» τους περισσότερους από τους 310 χιμπαντζήδες που βρίσκονται ακόμα κλεισμένοι σε κάποιο εργαστήριο, κρατώντας αιχμάλωτους μόνο 50, στους οποίους έχουν ήδη αρχίσει να διενεργούνται έρευνες για το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας C. Οι βασανισμένοι και βαριά άρρωστοι «συνταξιούχοι» θα καταλήξουν, παρέα με τον Μέρφι, στο μεγάλο καταφύγιο της Λουιζιάνα, το μοναδικό κέντρο προστασίας της άγριας πανίδας στις ΗΠΑ που ειδικεύεται στη φροντίδα ζώων που έχουν μολυνθεί από το ιό του AIDS ή από ηπατίτιδα. «Είναι πολύ ιδιαίτερα ζώα και αξίζουν τον ανάλογο σεβασμό», υπογράμμισε ο επικεφαλής του NIH Φράνσις Κόλινς, ενώ ο Γουέιν Πάσελ από την οργάνωση Humane Society μίλησε για μια «ιστορική απόφαση καθώς αρκετά από τα ζώα αυτά έχουν ζήσει έως και 50 χρόνια κλεισμένα σε τσιμεντένια δωμάτια».

Στο Καταφύγιο η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Εκεί οι χιμπαντζήδες έχουν πρόσβαση σε τεράστια καταπράσινα λιβάδια 24 ώρες το 24ωρο, ευρύχωρες κρεβατοκάμαρες, ενώ καθημερινά μπορούν να πάρουν μέρος σε ασκήσεις δημιουργικότητας, ομαδικά παιχνίδια, τεστ ευφυΐας, ακόμα και σε μαθήματα χορού με εξειδικευμένους δασκάλους. «Προσπαθούμε να τους προσφέρουμε τον ίδιο αριθμό ερεθισμάτων που θα είχαν αν ζούσαν ελεύθεροι», εξηγεί η εκπρόσωπος του Chimp Ηaven Κάρεν Αλεν. Ομως η είδηση της «συνταξιοδότησης» των πιο κοντινών μας συγγενών δεν έγινε δεκτή με χαρά από όλους. «Τα 50 εναπομείναντα ζώα δεν επαρκούν για την ανεύρεση θεραπειών και αποδοτικότερων τρόπων πρόληψης της ηπατίτιδας Β και C, δύο ασθενειών που κάθε χρόνο σκοτώνουν 1 εκατομμύριο ανθρώπους» και για τις οποίες «δεν υπάρχουν άλλα κατάλληλα πειραματόζωα», υπογράμμισε το ανεξάρτητο Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Ερευνών του Τέξας. Ωστόσο, αποτελεί γεγονός ότι οι ΗΠΑ ήταν μια από τις τελευταίες χώρες του κόσμου η οποία εξακολουθούσε να πραγματοποιεί πειράματα στα ζώα, τα οποία πέρα από το ότι έχουν κοινό DNA με τους ανθρώπους σε ποσοστό 98%, μπορούν να σκέφτονται αφηρημένες έννοιες, να νιώθουν συναισθήματα και να επικοινωνούν μεταξύ τους με αγκαλιές και φιλιά.

Εχοντας προσφέρει σχεδόν τη ζωή τους για τη σωτηρία των ανθρώπων, οι 310 επιζήσαντες θα ανταμειφθούν καταλήγοντας στο Καταφύγιο όπου ήδη ζουν 166 χιμπαντζήδες. Ωστόσο, η «συνταξιοδότηση» όλων αυτών των ζώων κοστίζει. Μεγάλη βοήθεια παρείχε ο διάσημος αμερικανός τηλεπαρουσιαστής Μπομπ Μπάρκερ, προσφέροντας στο Καταφύγιο 1 εκατομμύριο δολάρια. Αλλά χρειάζονται τουλάχιστον ακόμα 2 εκατομμύρια καθώς πρέπει να πραγματοποιηθούν εργασίες υποδομής για την εγκατάσταση ειδικών ιατρικών μονάδων. Η υγεία των περισσότερων χιμπαντζήδων είναι ιδιαίτερα κλονισμένη είτε εξαιτίας της ηλικίας τους –ο μεγαλύτερος είναι 59 ετών ενώ ο μικρότερος μόλις 10 μηνών –είτε εξαιτίας των πειραμάτων που πραγματοποίησαν επάνω τους οι άνθρωποι.