Ηταν Σάββατο βράδυ, ώρα των φαντασμαγορικών σόου στην ιταλική τηλεόραση. Πρωθυπουργός ήταν ο σοσιαλιστής Μπετίνο Κράξι. Το δεύτερο κανάλι της RAI ήταν δικό του, το πρώτο της Χριστιανικής Δημοκρατίας, το τρίτο της Αριστεράς. Ενας κωμικός από τη Γένοβα είχε μόνο ένα πράγμα στο μυαλό του: να κάνει σε αυτή την τηλεόραση πολιτική σάτιρα. Η ευκαιρία του δόθηκε εκείνο το βράδυ. Στο στούντιο μιμείται έναν υπουργό που υποτίθεται ότι ταξιδεύει μαζί με τον Κράξι στην Κίνα. «Είναι αλήθεια ότι εδώ ζουν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι και ότι είναι όλοι σοσιαλιστές;», ρωτά ο υπουργός. «Ναι, γιατί;» απαντά ο πρωθυπουργός. «Μα αν είναι όλοι σοσιαλιστές, τότε ποιον κλέβουν;», είναι η επόμενη ερώτηση. Αυτή η ατάκα ήταν αρκετή για να ολοκληρώσει ο 38χρονος λογιστής Τζουζέπε Πιέρο Γκρίλο, γνωστός ως Μπέπε, τη λαμπρή καριέρα του στην κρατική τηλεόραση της Ιταλίας. Πιθανότατα δεν φανταζόταν ούτε ο ίδιος ότι αυτή η εξορία από τα τηλεοπτικά στούντιο πριν από 27 χρόνια θα του άλλαζε τη ζωή.
Ή μήπως η εξορία ήταν ακριβώς αυτό που ήθελε; Ο κωμικός που είχε αφήσει πίσω τον ρόλο του εισπράκτορα στην επιχείρηση του πατέρα του και τα λογιστικά βιβλία, ήξερε πολύ καλά τι μπορούσε να ανεχθεί και τι δεν μπορούσε να αντέξει το πολιτικό σύστημα της Ιταλίας έξι χρόνια προτού σκάσει η βόμβα της μιζούπολης. Από τότε αρχίζει η σταδιακή μεταμόρφωσή του. Από ηθοποιός γίνεται προφήτης και από προφήτης επαναστάτης ποπολάρος. Ασφαλώς θα συνέχιζε να κάνει τον κωμικό για πολύ ακόμη. Μόνο που ο προνομιακός χώρος του, μέχρι να διαλυθεί η Πρώτη Δημοκρατία από την επιχείρηση «καθαρά χέρια», γίνεται το θέατρο. Οι καυστικοί μονόλογοί του γεμίζουν πλατείες, εξώστες και θεωρεία, τα σατιρικά βέλη του στοχεύουν την πολιτική, τις επιχειρήσεις, τις στρεβλώσεις του κράτους, τις παθογένειες του συστήματος. Η ουδέτερη Ελβετία, η σοσιαλδημοκρατική Σουηδία, η γειτονική Γαλλία γίνονται τα λαμπρά παραδείγματα που δεν μπορεί να ακολουθήσει η Ιταλία γιατί υπάρχει πάντοτε κάποιος, πάντοτε κάτι, ένας αξιωματούχος ή ένα γρανάζι της διοίκησης, που λειτουργούν ως τροχοπέδη. Ο Γκρίλο άρχιζε από μια λεπτομέρεια, φαινομενικά ήσσονος σημασίας, την οποία μετέτρεπε στο κλειδί που θα άνοιγε την πόρτα για μια καλύτερη ζωή. Αρκούσαν μερικές απλές κινήσεις.
Το «BeppeGrillo Show» που φιλοξένησε η κρατική τηλεόραση στη μετα-Κράξι εποχή ήταν η εκδίκησή του. Κάπου εκεί ο Γκρίλο αρχίζει να εμπλουτίζει το ρεπερτόριό του με το αυτοκίνητο υδρογόνου, για το οποίο διαβεβαίωνε το ακροατήριό του ότι «το έχει δει με τα ίδια του τα μάτια, λειτουργεί και μπορείς να βάλεις τη μύτη σου στην εξάτμιση». Ή με το «biowash ball», τη μαγική μπαλίτσα με την οποία κάνεις ολόκληρη μπουγάδα χωρίς να χρησιμοποιήσεις ούτε ένα γραμμάριο απορρυπαντικού. Μετά είναι κι εκείνη η μαγική τουαλέτα, που «ξεχωρίζει τα κακά από το πιπί» και επιτρέπει στους Σουηδούς να «μειώνουν το κόστος των κοινοχρήστων» πουλώντας τα περιττώματά τους για λίπασμα. Αλλά οι έξυπνες λύσεις για καλύτερη καθημερινότητα δεν τον χόρταιναν. Πόσο μπορούσε να διασκεδάσει ο ίδιος και να κάνει τους άλλους να διασκεδάσουν με μια παρλάτα που αποκαλύπτει την αιτία για την οποία οι οδοντόβουρτσες στην Ελβετία είναι πιο φτηνές από την Ιταλία; Το πιάτο που προτιμούσε ήταν η πολιτική. Ο κόσμος δεν λειτουργεί σωστά –ή, μάλλον, υπάρχει ένας κόσμος που λειτουργεί καλύτερα. Γιατί να πρέπει, άραγε, να ρυπαίνουν οι νταλίκες την ατμόσφαιρα για να φέρουν γουρούνια από το Βέλγιο και έπειτα να τα ξαναπάνε στο Βέλγιο ως προσούτο; Καταγγελίες του είδους αποτελούν την πρώτη ύλη ενός σόου που εξελίσσεται σε μια πραγματική πολιτική εκστρατεία. Το άρμα της είναι η τεχνολογική πρόοδος. Ο Μπέπε Γκρίλο ερωτεύεται τα μικροσωματίδια, ξιφουλκεί κατά των αποτεφρωτηρίων, υποστηρίζει με θέρμη τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συντάσσεται με το πολλές φορές βίαιο μπλοκ που αντιτίθεται στην κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής στη Βόρεια Ιταλία.
η φωνη του λαου. Ημέρα με την ημέρα, οι στόχοι πληθαίνουν. Από την πολιτική-τεχνολογία ο Μπέπε Γκρίλο περνάει στην πολιτική-οικονομία και από εκεί στην πολιτική-πολιτική. Επιτίθεται κατά του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας, κατά τραπεζιτών που χρεοκόπησαν τις τράπεζές τους εις βάρος των φτωχών καταθετών, κατά των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, κατά των φαρμακοβιομηχανιών. Πίσω από κάθε περίπτωση κρύβεται μια απάτη και πίσω από κάθε απάτη μια συνωμοσία. Είναι πλέον ασυγκράτητος. Χαρακτηρίζει «παλιά πουτάνα» τη Ρίτα Λέβι Μονταλτσίνι, την οποία κατηγορεί ότι τιμήθηκε με το Νομπέλ Ιατρικής χάρις στη βοήθεια μιας φαρμακοβιομηχανίας. Ο χαρακτηρισμός δεν θα του στοιχίσει παρά ένα πρόστιμο 4.000 ευρώ. Ο Γκρίλο θεωρείται πια από πολλούς ο υπερασπιστής των μη προνομιούχων, η δυνατή φωνή που έχει ανάγκη ο λαός. Είναι έτοιμος για το επόμενο βήμα. Το 2005 δημιουργεί ένα μπλογκ, κάτι ακόμα άγνωστο στους περισσότερους. Το νέο μεταφέρεται από στόμα σε στόμα. Σε μερικούς μήνες το μπλογκ του Μπέπε Γκρίλο γίνεται το πρώτο στην Ιταλία. Περίπου 150.000 χρήστες του Διαδικτύου διαβάζουν κάθε πρωί τον προφήτη για να του γράψουν ότι συμφωνούν μαζί του. Και έπειτα, ακόμη ένα βήμα: με τα 57.000 ευρώ που μαζεύει με έρανο αγοράζει μια ολόκληρη σελίδα στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» για να φωνάξει σε ολόκληρο τον κόσμο ότι το ιταλικό Κοινοβούλιο είναι γεμάτο υπόδικους και καταδικασμένους. Με την καταχώριση βρίσκει μια θέση στη λίστα του περιοδικού «Τάιμ» ανάμεσα στους Ευρωπαίους της Χρονιάς.
Ο Γκρίλο αποκαλύπτει το σχέδιό του σε συνέντευξή του στη «Ρεπούμπλικα». «Στο Διαδίκτυο γεννιέται μια καινούργια δημοκρατία, που οι παλιοί πολιτικοί δεν μπορούν καν να την καταλάβουν. Εκατομμύρια άνθρωποι παρακολουθούν αυτούς τους ημιθανείς να γυρνάνε δεξιά κι αριστερά και να υπόσχονται το ένα και το άλλο. Θα απολυθούν όλοι. Χωρίς διακρίσεις. Εγώ έχω δημιουργήσει μια δική μου μασονική στοά, λιτή και διαφανή. Είναι ένα δίκτυο με παρουσία σε 95 πόλεις. Συγκροτείται από ομάδες ανθρώπων που συναντιούνται για να κάνουν πράγματα για τα οποία έχουν συμφωνήσει σε ένα μπλογκ. Βλέπετε ο κόσμος είναι πολύ πιο μπροστά από τους θεσμούς».
ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΜΕ ΥΠΟΓΡΑΦΕΣ. Αυτό το δίκτυο είχε το 2005 περίπου 6.000 μέλη. Δύο χρόνια αργότερα εισβάλλει ξαφνικά στις ιταλικές πόλεις ένας ολόκληρος στρατός. Η εισβολή έχει διοργανωθεί στο Διαδίκτυο και φέρει την ονομασία Vaffanculo Day. Είναι μια προτροπή με αποδέκτες τους πολιτικούς, από τους οποίους εξαιρείται ο Αντόνιο ντι Πιέτρο. Στο τέλος της εκδήλωσης ο Γκρίλο μετρά 332.225 υπογραφές που υποστηρίζουν προτάσεις νόμου, προϊόν λαϊκής πρωτοβουλίας. Η πρώτη πρόταση λέει ότι κανένας πολίτης που έχει καταδικαστεί για οποιοδήποτε αδίκημα δεν μπορεί να είναι υποψήφιος στις εκλογές. Η δεύτερη ότι κανένας δεν μπορεί να είναι βουλευτής για περισσότερα από δέκα χρόνια, η τρίτη ότι οι βουλευτές δεν θα εκλέγονται με λίστα. Οι τρεις προτάσεις κατατίθενται στο Κοινοβούλιο. Ο επόμενος σταθμός είναι η Φλωρεντία τον Μάρτιο του 2009. «Πώς μας λένε; Δεν μας λένε, υπάρχουμε». Θα έπρεπε να έρθει η 4η Οκτωβρίου για τα βαφτίσια στο Μιλάνο. Με το Κίνημα Πέντε Αστέρων ολοκληρώνεται η μεταμόρφωση ενός κωμικού σε πολιτικό. Ή μήπως όχι; «Είναι πιο ηθοποιός σήμερα από ό,τι ήταν όταν προσπαθούσε να κάνει τον ηθοποιό», σχολίασε πρόσφατα ο Ντίνο Ρίζι που τον είχε σκηνοθετήσει σε μια ταινία. Αν είναι έτσι, η χώρα του ζει την πιο απρόβλεπτη εκδοχή της κομέντια αλ ιταλιάνα.
Τελευταία Νέα