Ο καθορισµός των ορίων είναι η µεγάλη τέχνη – στη ζωή και την πολιτική. Πού είναι το όριο ανάµεσα στην πείνα και τον κορεσµό, τη χρήση και την κατάχρηση, το δικαίωµα και την υποχρέωση, την ατοµικότητα και τη συλλογικότητα; Η δυσκολία στον καθορισµό του «ορίου» έγκειται στο ότι ως έννοια δεν είναι µια διαχρονική αξία – είναι µια έννοια που αναπλάθεται, µεταπλάθεται και διαµορφώνεται ανάλογα µε τις συνθήκες, τον χρόνο και τα διαθέσιµα µέσα, µια συνισταµένη που διανύουµε µια ζωή προσπαθώντας να τη διακρίνουµε, να τη σεβαστούµε και να µην την υπερβούµε.

Στις µέρες µας αναδεικνύεται µια διάθεση έκφρασης αγανάκτησης ως µορφή διαµαρτυρίας. Η διαµαρτυρία µπορεί είναι γόνιµη διαδικασία – η έγερση ερωτηµάτων, η αµφισβήτηση, η διευκρίνιση, η επιφύλαξη, η ένσταση, είναι διεργασίες που ακονίζουν τη σκέψη και δηµιουργούν µια διαλογική σύγκρουση, που όµως εντέλει πρέπει να υπηρετεί και όχι να καταστρέφει ένα κοινό σύστηµα αξιών που διέπει τη συµβίωση, καλλιεργεί τον σεβασµό των δικαιωµάτων του Αλλου, του διαφορετικού ή του αντιπάλου, και διασφαλίζει τη συνοχή και την ανεκτικότητα σε µια δηµοκρατική κοινωνία. Η διαµαρτυρία δεν είναι αυτοσκοπός, ούτε η αγανάκτηση µπορεί να ‘ναι στόχος. Η αντίσταση και η ανυπακοή πρέπει να ανοίγουν τον δρόµο για θετικές συνθέσεις, για νέες κοινωνικές συναινέσεις και όχι για ένα σύστηµα αυθαιρεσίας, ανοµίας και έναν µηχανισµό χύδην ισοπέδωσης. Αλλωστε, οι κοινωνίες εκτός από διαµαρτυρία και αγανάκτηση χρειάζονται αναστοχασµό και αυτογνωσία. Να καταλάβουµε τι µας συµβαίνει για να µπορέσουµε να δράσουµε και να πράξουµε.

ο Γιάννης Καλογήρου είναι αναπληρωτής καθηγητής Τεχνολογικής οικονοµικής και Βιοµηχανικής Στρατηγικής του ΕΜΠ

Τελευταία Νέα