Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που συμπληρώνει 50 χρόνια λειτουργίας, είναι η αποκατάσταση αδικιών και η διάθεση των κρατών να εναρμονιστούν σε μια πανευρωπαϊκή προστασία, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρό του κ. Χρήστο Ροζάκη. Περίπου 110.000 υποθέσεις εκκρεμούν αυτή την περίοδο και οι ενδιαφερόμενοι περιμένουν τη λύση που δεν βρήκαν στα δικαστήρια της χώρας τους. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, οι αποφάσεις του αγγίζουν ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Υποθέσεις με πολιτική βαρύτητα, όπως η Τσετσενία, η Γεωργία, η Αμπχαζία, αλλά και το Κυπριακό, έχουν φτάσει στην έδρα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.


Πενήντα χρόνια από την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ). Θεσμός επιτυχημένος;

Το έργο μιλάει από μόνο του. Αρκεί να συγκρίνετε την κατάσταση της προστασίας των δικαιωμάτων στην Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του ΄50 και σήμερα. Δεν οφείλονται βέβαια όλα στο Δικαστήριο, το οποίο παίζει έναν εναρμονιστικό, πανευρωπαϊκό ρόλο. Τα κράτη έχουν συμβάλει σημαντικά σε αυτήν την πρόοδο με τις εσωτερικές δυνάμεις τους και με την εναρμόνισή τους με τα ευρωπαϊκά θέσφατα.

Τα χρόνια της λειτουργίας του θεωρείτε αποτελεσματική την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αποτελούν τον «πυρήνα» του ΕΔΔΑ;

Είναι δύσκολη μια γενίκευση. Οι παραβιάσεις είναι συχνές ακόμα και για τα παραδοσιακά δημοκρατικά κράτη, ενώ τα νεοφερμένα κράτη τού πρώην σοσιαλιστικού κόσμου έχουν αρκετή διαδρομή να διανύσουν. Ιδιαίτερα για τα τελευταία, διαπιστώνεται μια ποικιλία προσαρμογών στα ευρωπαϊκά κεκτημένα. Αν και υπάρχει θέληση, οι δομές δεν βοηθούν πάντοτε στην άμεση προσαρμογή.

Οι αποφάσεις γίνονται σεβαστές από τις κυβερνήσεις των κρατών- μελών;

Στη συντριπτική πλειονότητά τους, κάτι που φανερώνει την καλή πίστη τους και τη διάθεσή τους να εναρμονιστούν σε μια πανευρωπαϊκή προστασία.

Μπορεί το ΕΔΔΑ να υποκαταστήσει την εγχώρια Δικαιοσύνη;

Με κανένα τρόπο. Παραμένουμε μια επικουρική πηγή προστασίας. Το ιδανικό είναι οι εσωτερικές αρχές, και ιδιαίτερα τα δικαστήρια, όλο και περισσότερο να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες προστασίας ακολουθώντας την ευρωπαϊκή νομολογία. Κάτι που δεν θα μειώσει απλά το έργο μας, αλλά θα συμβάλει και στην αύξηση του κύρους της χώρας.

Τα ελληνικά δικαστήρια ακολουθούν τα ίχνη της νομολογίας του ΕΔΔΑ;

Όλο και συχνότερα. Ιδιαίτερα το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και σε αυξανόμενους ρυθμούς ο Άρειος Πάγος.

Οι δικαστές του Ουσιαστικού Δικαίου σάς αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικά;

Είναι φυσικό και ανθρώπινο. Αλλά είναι λάθος να θεωρούμαστε ένα υπερδικαστήριο. Είμαστε απλά ένα εξειδικευμένο δικαστήριο προστασίας, που τις περισσότερες φορές δεν αναμειγνύεται με την ουσία των αποφάσεών τους.

Σε τι μπορεί να προσβλέπει ο πολίτης που αποφασίζει να προσφύγει σε αυτό;

Στην αποκατάσταση, υλική και ηθική, μιας παραβίασης. Αν διαπιστωθεί.

Οι αποφάσεις που συνδέονται με μεμονωμένες υποθέσεις μπορούν να διαμορφώσουν ένα κοινό πλαίσιο Ευρωπαϊκού Δικαίου;

Ακριβώς αυτή είναι η «μακροσκοπική» λειτουργία των αποφάσεων.

Ο νομικός και δικαστικός κόσμος του κάθε κράτους- μέλους αξιοποιεί τις δυνατότητες προσφυγής στο ΕΔΔΑ;

Σε ποικίλο βαθμό, ανάλογα με τον νομικό πολιτισμό του κάθε κράτους.

Ποια χώρα έχει στο «μητρώο» της τις περισσότερες προσφυγές;

Αυτή τη στιγμή η Ρωσία. Η εικόνα της χώρας μας;

Δεν είμαστε δακτυλοδεικτούμενοι. Έχουμε ορισμένες αδυναμίες που βαίνουν βελτιούμενες. Πού επικεντρώνονται οι προσφυγές κατά της Ελλάδας;

Σε θέματα διαδικασίας στις δίκες, συμπεριφοράς στην «ετερότητα» και στις κοινωνικές μειοψηφίες, σε περιουσιακές διαφορές με το κράτος, ιδιαίτερα απαλλοτριώσεις.

Η χώρα που βρίσκεται πρώτη στον «χάρτη» των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Πέντε χώρες κυριαρχούν. Απ΄ αυτές Ρωσία, Ουκρανία, Τουρκία παραμένουν στατιστικά πολύ ψηλά.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα

που προσφέρει το ΕΔΔΑ;

Αποκατάσταση αδικιών, εναρμόνιση της προστασίας στην Ευρώπη.

Η «αχίλλειος πτέρνα» στη λειτουργία του;

Ο μεγάλος αριθμός υποθέσεων. Πόσες υποθέσεις εκκρεμούν αυτή την περίοδο;

Γύρω στις 110.000! Χρειάζονται αλλαγές για την πιο ευέλικτη και άμεση προστασία από το ΕΔΔΑ;

Αναμφίβολα, βυθιζόμαστε. Οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ για κρίσιμα ζητήματα επηρεάζουν την εξωτερική πολιτική κρατών;

Σε ορισμένες περιπτώσεις. Τα τελευταία χρόνια το Δικαστήριο έχει αναγκαστικά αναμειχθεί σε υποθέσεις με πολιτική βαρύτητα, όπως η Τσετσενία, η Γεωργία, η Αμπχαζία. Και μην ξεχνάμε το Κυπριακό.

Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο κέρδος από τη θητεία σας;

Η δυνατότητα του να ζήσω σε ένα περιβάλλον που συναιρεί 47 διαφορετικές αντιλήψεις κοινωνίας και ζωής. Μια συγκομιδή πλούτου που, αναμφίβολα, ωριμάζει τον αποδέκτη της.

Και ποιο το προσωπικό σας «στοίχημα»;

Να συμβάλω σε αυτό που για μένα αποτελεί τον πραγματικό πατριωτισμό: μια Ελλάδα ανοικτή στα ευρωπαϊκά μηνύματα, στις σύγχρονες αντιλήψεις, ισότιμη και υπερήφανη μέσα στην οικογένεια της ηπείρου μας.

Τελευταία Νέα