Η λεύκα μέσα στο περιβόλι η ανάσα της μετρά τις ώρες σου μέρα και νύχτα κλεψύδρα που γεμίζει ο ουρανός.
Στη δύναμη του φεγγαριού τα φύλλα της Σέρνουν μαύρα πατήματα στον άσπρο τοίχο… Γ. Σεφέρης (Τρία κρυφά ποιήματα 1966) Στη Συζήτηση με τους σπουδαστές της Αρχιτεκτονικής (Εtretien) ο Le Corbusier προτείνει ένα εργαστήριο στο οποίο το κάθε κτίσμα- από το μικρό σπίτι ώς το μεγάλο οικοδόμημα- θα αντιμετωπίζεται στις διαφορετικές ενσαρκώσεις του όπως αναπτύσσεται το δέντρο: με το πρόγραμμα, τη δομή, τα υλικά, τις αντοχές, την πλαστικότητα, τα διαφορετικά δεδομένα του τόπου, τις αναλογίες, τις τεχνικές που απαιτεί το είδος του.
Το δέντρο, γράφει, αυτό το εξαίσιο σύμβολο με τις ρίζες,τον κορμό,τα κλαδιά, τα άνθη και τους καρπούς του…
Κι ο Αldo Van Εyck εικονογραφεί την εξίσωση: «το δέντρο είναι φύλλο και το φύλλο είναι δέντρο», με ένα φύλλο και ένα δέντρο στο ίδιο μέγεθος, όπου το κοτσάνι και τα νεύρα του φύλλου αντιστοιχούν στον κορμό και στα κλαδιά του δέντρου. Η πρότασή του παραπέμπει στα αρχέτυπα: σπίτι- πόλη και στις αντιστοιχίες μικρής και μεγάλης κλίμακας.
Ο πλούσιος κόσμος του δέντρου- οι ρίζες, ο κορμός, οι κλάδοι, οι βλαστοί και τα αναρίθμητα φύλλα του- αναπτύσσεται οργανικά με ελεύθερη συμμετρία, ανοιχτή γεωμετρία, αυστηρό και ταυτόχρονα ευέλικτο δομικό σύστημα, με όρια μεταβλητά και κατασκευή που αντιστέκεται στον άνεμο αναζητώντας με επιμονή το φως.
Στον ποιητικό αυτό κόσμο ο Ρaul Valery αφιέρωσε τον « διάλογο με το δέντρο».
Το κοσμολογικό δέντρο του συνοψίζει ένα σύμπαν, καταλαμβάνει τον χώρο αυτοσχεδιάζοντας ένα όνειρο κλάδων και φυλλώματος και φέρει στο φως το αινιγματικό βάρος τουμεσημεριού.
Η ανεστραμμένη εικόνα του δέντρου διαμορφώνεται καθώς οι ρίζες απλώνονται βαθιά στη σκοτεινιά της γης, γλιστράνε με μια λαβυρινθώδη διαδρομή ανοίγοντας ρωγμές στο χώμα, και αντλούν από αυτό το νερό και τους χυμούς που προσδίδουν χρώμα στα φύλλα, στα άνθη, στους καρπούς.
Στο δέντρο-ποτάμι οι ρίζες ανοίγουν καθώς διακλαδίζονται στους δρόμους της μυστηριώδους δίψας τους, αναπτύσσοντας μια παράξενη χθόνια θέληση.
Η ρίζα- άξονας του βάθους- συνδέει το παρελθόν με το παρόν, οδηγεί στη «ρίζα» των λέξεων, κατευθύνει τα όνειρα και τη φαντασία των ποιητών.
Ο Οδυσσέας περιγράφει στην Πηνελόπη πώς κατασκεύασε με μαστοριά τη ριζωμένη κλίνη τους, από τον κορμό της μακρόφυλλης ελιάς που φύτρωνε στον περίβολο του σπιτιού: «Με το σκεπάρνι τον πελέκησα,τον στάθμισα για να ισώσει,τον δούλεψα να γίνει κλινοπόδαρο κι άνοιξα πάνω του τρύπες με το τρυπάνι.Αρχίζοντας μετά τον πλάνησα και πάνω άπλωσα του κρεβατιού την τάβλα,τελειώνοντας μ΄ ασήμι,μάλαμα και φίλντισι την κλίνη στόλισα…» (Ομήρου Οδύσσεια, ραψωδία Ψ, μετάφραση Δ. Μαρωνίτη).
Το δέντρο- κόσμος- με το διπλό όνομα της ελληνικής λέξης κόσμος: σύμπαν και κόσμημα μαζί, προσφέρει στους δασκάλους αστείρευτη πηγή άσκησης της ευαισθησίας και της φαντασίας των μαθητών τους.
Πλήθος ιστορίες, μύθοι, ποιήματα, δοκίμια θα οδηγήσουν τα παιδιά από μικρά στην αγάπη αυτού του αρχέτυπου της ζωής, που όλο και απομακρύνεται από την καθημερινότητά μας.
Στη μνήμη των θυμάτων του καλοκαιριού, με την ελπίδα να ξαναβλαστήσει η καμένη γη, ας θυμηθούμε το διήγημα του Παπαδιαμάντη Υπό τηνβασιλικήν δρυν: «… Το περικαλλές δένδρον μεμονωμένον,πελώριον.
Εφάνταζεν εις το όμμα,έμελπε εις το ους,εψιθύριζε εις την ψυχήν φθόγγους αρρήτου γοητείας…
Από τα φύλλα της εστάλαζε κι έρρεεν ολόγυρά της «μάννα ζωή,δρόσος γλυκασμού,μέλι το εκ πέτρας»…
Και ήτον εκείνη άνασσα του δρυμού,δέσποινα αγρίας καλλονής,βασίλισσα της δρόσου…» *Παράφραση του τίτλου της ταινίας του Δήμου Αβδελιώδη Η Σουζάνα Αντωνακάκη είναι αρχιτέκτονας.
ΠΛΗΘΟΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, ΜΥΘΟΙ,
ποιήματα, δοκίμια θα οδηγήσουν τα παιδιά από μικρά στην αγάπη αυτού του αρχέτυπου της ζωής, που όλο και απομακρύνεται από την καθημερινότητά μας
