Αν η Ήπειρος είχε όρια, τότε εμείς διαλέγουμε το νοτιοανατολικό άκρο της,

εκεί κάτω από την κορυφογραμμή των Τζουμέρκων όπου ανάμεσα στα έλατα κρύβονται

τρεις γεμάτοι εκπλήξεις οικισμοί. Το Βουργαρέλι, το Αθαμάνιο και η Κυψέλη. Και

απ’ όλους τους ήχους που μπορείς να ακούσεις σ’ αυτή τη γωνιά της Ελλάδας,

μονάχα εκείνος του νερού ακούγεται δυνατά.

Αν φτάσεις νύχτα στο Βουργαρέλι θα δεις μόνο τα φώτα του να λαμπυρίζουν αχνά

στην υγρασία που «ξυπνάει» εδώ τα βράδια, κάτω από τις κορυφές των Τζουμέρκων.

Θα έχεις ήδη προσπεράσει την περίφημη εκκλησία της Παναγιάς Βελλάς, που στέκει

άγρυπνη και προβάλλει το κόκκινο χρώμα της ακόμα και στο σκοτάδι, αλλά δεν θα

ξεχωρίζεις τους λόφους του Προφήτη Ηλία και της Ομαλής που αγκαλιάζουν το

χωριό. Σίγουρα θα χάσεις μεγάλο μέρος της ομορφιάς μα θα δικαιωθείς το πρωί,

όταν ανοίξεις το παράθυρο του δωματίου σου και τρυπώσουν μέσα αδιάντροπα

μυρωδιές κι αρώματα. Όταν αφήσεις το βλέμμα σου ελεύθερο στις απέναντι πλαγιές

και ο ήχος του νερού πλημμυρίσει το μυαλό σου απομακρύνοντας κάθε έγνοια.




Μπαλκόνι με θέα

Ο κ. Χρήστος φοράει τα… εργατικά του ρούχα και πιάνει δουλειά γιατί χτίζει

τον δεύτερο ξενώνα της οικογένειας και θέλει να προλάβει τη σεζόν. Όπως λέει

«έρχονται πολλά γκρουπ τουριστών πια στο Βουργαρέλι και δεν τα χωράει ο

άλλος». Στην κουζίνα η γυναίκα του η κ. Σπυριδούλα ετοιμάζει τους καφέδες και

μας βάζει στο αλουμινόχαρτο το κέικ που ακόμα αχνίζει, «για το δρόμο, στα

βουνά».

Ξεκινάμε τη βόλτα στο χωριό, αλλά πρώτα από όλα θα πρέπει να λύσουμε μια

παρεξήγηση: το όνομά του είναι Βουργαρέλι και όχι Βουλγαρέλι και το πήρε από

κάποιον υλοτόμο Βουργαρέλη ενώ στο όνομα Δροσοπηγή που προσπάθησαν βίαια να

του δώσουν – για να μην ακούγεται σαν… ανατολικό μπλοκ – δεν… άκουσε ποτέ!


H αύρα του τόπου είναι ιδιαίτερα ευχάριστη, όταν μάλιστα οι κάτοικοι αρχίζουν

να μας τρατάρουν με καλημέρες επιβεβαιώνουμε… την ηπειρώτικη καταγωγή τους.

Τρυπώνουμε στο στενό πλακόστρωτο και βγαίνουμε στην πλατεία. Μα τι πλατεία!

Μεγάλη, με μια κουκλίστικη γωνιά και μπαλκόνι που προσφέρει θέα στα απέναντι

βουνά και στις στέγες των σπιτιών – άλλες με τη χαρακτηριστική πλάκα και άλλες

με κεραμίδι. Με όμορφα πέτρινα κτίσματα και πολύχρωμα πορτοπαράθυρα. Με τα

καφενεία, τα πλατάνια, το αεράκι που φυσάει αλλιώτικα εδώ. Ο παράδεισος για

τους καλοκαιρινούς μήνες όταν τα τραπεζάκια απλώνονται στη σκιά των πλατάνων

και δεν αδειάζουν ο κόσμος να χαλάσει. Στο βάθος η εκκλησία του Αγίου Νικολάου

(1951) στέκει ψηλά κι απόμερα αφήνοντας χώρο στα παιδιά να παίξουν.

Το Βουργαρέλι όμως έχει και τις «γυναίκες» του… Είναι η Αρχόντω και η

Κρυστάλλω με τα τέσσερα και έξι «στόματα» αντίστοιχα. Όχι, δεν πρόκειται για

μυθικά τέρατα ούτε για πολυλογούδες χωριάτισσες αλλά για τις δύο βρύσες – σήμα

κατατεθέν του χωριού – χτισμένες το 1926. Σύμφωνα με την παράδοση μάλιστα

όποιος περαστικός πιει νερό από αυτές θα παντρευτεί εδώ!



Γενικά θα φάτε νόστιμα τυριά από το οροπέδιο της Κωστηλάτας και καλό κρέας

αφού η κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία. Ειδικά στα

Θεοδώριανα, τα κοπάδια είναι τόσο πολλά ώστε τα υπόλοιπα χωριά παύουν να

διεκδικούν την πρωτιά! Δοκιμάστε ντόπιο τσίπουρο και γλυκό, ελαφρύ κρασί από

το Παλαιοχώρι και μην παραλείψετε να ζητήσετε πίτες που εδώ πάνω έχουν την

τιμητική τους. Εμείς δοκιμάσαμε λαχανόπιτα με τσουκνίδα κι ακόμα τη θυμόμαστε!

Όλες οι ταβέρνες στο Βουργαρέλι σερβίρουν μαγειρευτά και της ώρας. Στις δύο

ταβέρνες-κρεοπωλεία στην αρχή του κεντρικού δρόμου προτιμήστε μπριζόλες και

λουκάνικα και γενικά κρεατικά στη σχάρα. Πολύ καλή η εξυπηρέτηση στου Λάμπρου

Μπακάλη. Στο «Χαγιάτι» δοκιμάστε οπωσδήποτε πίτες αν βρίσκεται εκεί η «κυρία»

της κουζίνας. Απέναντι ο κ. Τάσιος έχει κάποια μεζεδάκια το μεσημέρι όπως

κεφτεδάκια αλλά το βράδυ σερβίρει μόνο ψητά. Στην πλατεία θα βρείτε εξαιρετικό

σουβλατζίδικο.

ΔΙΑΜΟΝΗ

«Γαλήνη», τηλ. 26850-22380, 22135. Περιποιημένα δωμάτια και ωραίο

σαλονάκι με τζάκι στον ξενώνα της οικογένειας Λύτρα. Μεγαλύτερο ατού είναι η

φιλοξενία αφού οι ιδιοκτήτες θα κάνουν τα πάντα για να σας περιποιηθούν και να

σας γνωρίζουν την περιοχή. Μη χάσετε τις διηγήσεις του κ. Χρήστου!

«Βίλα Σοφία», τηλ. 26850-22713. Αναμφισβήτητα ο καλύτερος ξενώνας στην

περιοχή, με πολλά δωμάτια, ωραία διακόσμηση και όλες τις ανέσεις.

«Το Όνειρο», τηλ. 26850-22259, άλλος ένας περιποιημένος ξενώνας, με

ατού τα μεγάλα μπάνια στα δωμάτια.

«Χαγιάτι», τηλ. 26850-22674. Πάνω από την ταβέρνα, μια όμορφη μονάδα με

γλυκιά ατμόσφαιρα και καλή θέα.

«Τάσιου Ειρήνη», τηλ. 26850-22254, με λίγα δωμάτια για την περίπτωση

που δεν βρείτε κάπου αλλού.

«Πάνθωρον», τηλ. 26850-22251.


Γαντζωμένο στην πλαγιά

Αφήνουμε πίσω το Βουργαρέλι, περνάμε το πέτρινο γεφύρι στ’ αριστερά μας και

σκαρφαλώνουμε στο βουνό. Το Αθαμάνιο μας καλεί! Τι εστί όμως Αθαμάνιο; «Ένας

οικισμός αμφιθεατρικά χτισμένος» που λένε κι οι οδηγοί; Σπίτια άτακτα ριγμένα

στην πλαγιά. Τόσο άτακτα που δεν μπορείς να τα χωρέσεις όλα σε ένα φωτογραφικό

κάδρο! H έκπληξη του χωριού βρίσκεται πάνω από την Αγία Κυριακή και είναι ο

νερόμυλος του Γιώργου Τσίρκα. Από το 1800 αντέχει όρθιος αλλά τους τελευταίους

τέσσερις μήνες είναι εκτός λειτουργίας… Προ ετών αντικαταστάθηκαν τα παλιά

πέτρινα αυλάκια με σωλήνες, αλλά επειδή η φύση και το νερό δύσκολα

τιθασεύονται, οι σωλήνες έσπασαν και κανείς δεν λέει να τους φτιάξει. Στον

νερόμυλο γνωρίσαμε τον σούπερ παππού, τον Γιώργο Τσίρκα, και μακάρι να έχετε

κι εσείς αυτή την τύχη γιατί θα το φιλοσοφήσετε και θα πάρετε τις ατάκες του

και τα σόκιν υπονοούμενα μαζί σας. Τέλος, κυκλοφορεί… η φήμη ότι το Αθαμάνιο

έχει τρία εκπληκτικά γεφύρια. Αν δεν είστε διαβασμένοι όμως δεν θα τα δείτε.

Τα δύο είναι στον δρόμο προς Καρδίτσα αλλά πολύ δύσκολα θα τα εντοπίσετε και

το τρίτο θα το περάσετε, θα το ξαναπεράσετε αλλά δεν θα το αναγνωρίζετε…

Είναι ασφαλτοστρωμένο και το περνάτε με το αυτοκίνητο πηγαίνοντας στην

πλατεία!

Από το Αθαμάνιο ξεκινάει ο δρόμος για τα Θεοδώριανα, ένα από τα ομορφότερα σε

τοποθεσία χωριά της Ελλάδας, το οποίο αξίζει να επισκεφθείτε. Εμείς…

«επιφυλασσόμεθα».

ΦΑΓΗΤΟ

Γενικότερα δεν υπάρχουν πολλές ταβέρνες και όσες υπάρχουν βάζουν ψησταριά μόνο

και κυρίως το βράδυ. Στην πλατεία βρίσκεται το καφενείο-ψησταριά «Πλάτανος»

του κ. Λάμπρου Μπασιούκου και προς το κιόσκι της Αγίας Κυριακής η ψησταριά του

Απόστολου Τυρολόγου.

ΔΙΑΜΟΝΗ

«Αρχοντικό το Σαράι», τηλ. 26850-24001, 6938306871. Όμορφο διώροφο

κτίσμα με θέα στην έξοδο του χωριού.

«Hotel Ελατοφίλιτο», τηλ. 26850-22979, 24555. Ξενοδοχείο με εγγύηση του

ΕΟΤ, στον κεντρικό δρόμο του χωριού, με θέα και περιποιημένη αίθουσα πρωινού.

«H Κωστηλάτα», τηλ. 26850-22183, ο Απόστολος Τυρολόγος έχτισε πάνω από

την ταβέρνα του 4 δωμάτια και δύο κοινά μπάνια κυρίως για τους φίλους του που

τον επισκέπτονται τα Σαββατοκύριακα, παρ’ όλ’ αυτά είναι περιποιημένα και

καθαρά.

«Αθάμας», τηλ. 26850-24588, 24122, 6972334945.


Ζωντανό χωριό

Σ’ αυτό το χωριό μπορεί κυψέλες να μη βρείτε αλλά θα δείτε πολύν κόσμο να…

«βουίζει» πέρα – δώθε. Όλα συμβαίνουν γύρω από τη μεγάλη πλατεία με τα

καφενεία-ψησταριές παρατεταγμένα και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (1904) με

τον εντυπωσιακό εσωτερικό διάκοσμο. Αυτό που πραγματικά αξίζει να επισκεφτείτε

είναι το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και Ζωής του Παντελή Καραλή που είναι στην

ουσία μια προσωπική συλλογή του ιδρυτή και μετράει πάνω από 35 χρόνια ζωής.

Εργαλεία, ρούχα, μουσικά όργανα, όπλα, υφαντά και ό,τι άλλο μπορεί να

σχετίζεται με τη ζωή στα Τζουμέρκα. Το μόνο αρνητικό είναι ο υπερβολικά μικρός

χώρος του μουσείου όπου δεν μπορείς να κινηθείς ανάμεσα στα αντικείμενα οπότε

και χάνεται η αξία τους αφού δεν εκτίθενται άνετα. Στην Κυψέλη λειτουργεί

νερόμυλος και νεροτριβή στον Άγιο Παντελεήμονα. Επισκεφτείτε τον οπωσδήποτε κι

αν είστε τυχεροί μπορεί να πετύχετε κάποιον εν ώρα εργασίας, όπως τον κ. Κώστα

που είναι πρόθυμος να εξηγήσει τη διαδικασία. Αν έχουν φτιάξει τον δρόμο

φτάστε ώς το εκκλησάκι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, δίπλα του υπάρχει ένας

βράχος όπου λέγεται ότι δίδαξε ο Πατροκοσμάς, ενώ κοντά του βρίσκεται σπάνιο

δάσος απαλόκεδρων (είδος ελάτου).

H κόκκινη…εκκλησία

Θα τη δείτε στον δρόμο προς Βουργαρέλι, στον οικισμό Παλαιοχώρι. Είναι ένα

σημαντικό βυζαντινό μνημείο αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου που μετρά οκτώ

αιώνες ζωής. Οι κόκκινοι πλίνθοι της είναι αυτοί που της χάρισαν το όνομα αφού

το… επίσημό της είναι Παναγιά Βελλάς, από τη βυζαντινή πόλη Βελλά. Επίσης

την ονόμαζαν και Βασιλομονάστηρο αφού εικάζεται ότι παλιότερα υπήρχε τριγύρω

ολόκληρο μοναστικό συγκρότημα. Σύμφωνα με την παράδοση ο μάστορας που την

έφτιαξε δοκίμασε να κάνει και την εκκλησία της Παναγιάς Παρηγορήτισσας στην

Άρτα. Εκεί τσακώθηκε με το τσιράκι του, τον βοηθό του δηλαδή, και έπεσαν και

οι δύο από τη σκαλωσιά και σκοτώθηκαν!

ΦΑΓΗΤΟ

Πλατεία και πάλι πλατεία. Στη σειρά τα καφενεία-ψησταριές που προσφέρουν τα

ίδια είδη στην ίδια ποιότητα. Εκεί θα βρείτε και του Βασίλη.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Ούτε εδώ έχετε πολλές επιλογές αφού υπάρχει μόνο ένας ξενώνας, του κ.

Βασιλείου Τσίτσα, τηλ. 26850-71373.

Φωτογραφίες: Κώστας Κατσίγιαννης