Αναζήτηση
|
|
H Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται σήμερα να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για την
ένταξη της Τουρκίας. Μια σειρά από ευρωπαϊκές, αλλά και εθνικές στρατηγικές
των κρατών – μελών συναντώνται ή συγκρούονται. H συνολική κατάσταση στην
Ευρώπη, στα Βαλκάνια, στην Τουρκία είναι διαφορετική απ’ ό,τι ένα χρόνο πριν.
H ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας παραμένει ένας κοινός στόχος αλλά η «Ευρώπη με
τη σημερινή Τουρκία πλήρες μέλος» γίνεται για πολλούς εφιάλτης.
Μετά και τα όσα μεσολάβησαν τους τελευταίους μήνες η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα
στρατηγική, η οποία θα ενσωματώνει με σαφή τρόπο το εθνικό συμφέρον στο
ευρωπαϊκό, δηλαδή θα επαναφέρει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε ευρωπαϊκό
πλαίσιο. Ταυτόχρονα η ελληνική στρατηγική θα πρέπει να θέτει συνολικά το θέμα
της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ως προτεραιότητα στην ευρωπαϊκή ατζέντα. Πρέπει να
ανακτήσουμε, όσο πλέον είναι εφικτό, το χρονοδιάγραμμα και το πλαίσιο
ενεργειών που είχαμε πετύχει στο Ελσίνκι και εγκατέλειψε η κυβέρνηση τον
Δεκέμβριο του 2004.
Τα επιχειρήματά μας θα πρέπει να πείθουν ότι προωθούν την ειρήνη σε όλη την
ήπειρο, την πολιτική ισχύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την οικονομική της
ανάπτυξη. Ιδιαίτερα ως προς την Τουρκία πρέπει να υπάρχει σαφής εκτίμηση της
αναγκαιότητας, της διάρκειας αλλά και της κατάληξης των
διαπραγματεύσεων. H αναγκαιότητα είναι προφανής! Μια Τουρκία που αποδέχεται το
ευρωπαϊκό κεκτημένο και προχωρά, έστω και αργά, σε μεταρρυθμίσεις, είναι μια
θετική εξέλιξη για την ίδια, για την Ευρώπη και φυσικά για την Ελλάδα.
Όσον αφορά όμως τη διάρκεια και την κατάληξη θα διατυπώσω την άποψη ότι η
Τουρκία δεν αποκλείεται να οδηγηθεί, με δική της επιλογή, στην
αναζήτηση μιας ειδικής σχέσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κι αυτό για δύο
λόγους:
Ο πρώτος είναι η φιλοσοφία δόμησης του τουρκικού κράτους, που έχει ως κεντρικό
πυρήνα το «Ενιαίο και Λαϊκό» κράτος.
* Το Ενιαίο αφορά κυρίως την άρνηση αναγνώρισης του έθνους των Κούρδων.
* Το Λαϊκό στη μη ανοχή των θρησκευτικών δράσεων.
H ανατροπή αυτού του δίπτυχου – ώστε να υπάρξει συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά
δεδομένα – σημαίνει για πολλούς στην Τουρκία τη διάλυση της χώρας με τη μορφή
που την ξέρουμε σήμερα, έστω και αν για άλλους, επίσης στην Τουρκία, φαίνεται
ως μονόδρομος για την εσωτερική ειρήνη και τον εκδημοκρατισμό της.
O δεύτερος λόγος είναι το μέγεθος των επιπτώσεων από τις μεταρρυθμίσεις που
πρέπει να υλοποιήσει, όπως η απελευθέρωση των αγορών, οι τρομακτικές αλλαγές
στην αγροτική οικονομία, το κοινωνικό ευρωπαϊκό κεκτημένο στην αγορά εργασίας
και στις συντάξεις, οι προδιαγραφές σε προϊόντα και υπηρεσίες, τα
περιβαλλοντικά πρότυπα κ.λπ. Το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας και το σύνολο
των σημερινών κοινωνικών και οικονομικών φορέων θα πρέπει να δημιουργήσουν τις
προϋποθέσεις υποδοχής και αποδοχής αυτών των αλλαγών, όταν πολλές από αυτές θα
έχουν μακροπρόθεσμη θετική προοπτική αλλά άμεσες αρνητικές επιπτώσεις. Το
τεράστιο μέγεθος, οι τεράστιες οικονομικές κοινωνικές ανισότητες και το
διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο μεταξύ των περιφερειών (μια παλιά τουρκική
παροιμία λέει ότι στην Τουρκία υπάρχουν 72,5 έθνη) καθιστούν εξαιρετικά
δύσκολο το εγχείρημα.
Γι’ αυτό και η Ελλάδα δεν μπορεί να εξαρτά τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών
σχέσεων μόνο από την τελική έκβαση της ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης. Τέτοιου
είδους ανοιχτά ζητήματα έχουν τεράστιο διπλωματικό κόστος (υπάρχει πάντα αυτή
η προτεραιότητα που υπερσκελίζει όλα τα άλλα ποικίλα εθνικά συμφέροντα) αλλά
και ένα τεράστιο οικονομικό κόστος που μεταφράζεται σε εξοπλισμούς και στερεί
τη χώρα από πόρους χρήσιμους για την ανάπτυξη. Κυρίως όμως είναι σαφές ότι οι
ελληνοτουρκικές σχέσεις επηρεάζονται και θα επηρεάζονται άμεσα και καταλυτικά
από το Κυπριακό.
H έλλειψη χρονοδιαγράμματος και μηχανισμών ελέγχου των συμφωνημένων
δημιουργούν τον κίνδυνο να αφεθεί στο διηνεκές ένα διπλωματικό παιχνίδι, που
από την σταδιακή – έστω έμμεση – αναγνώριση του ψευδοκράτους από τον διεθνή
παράγοντα θα οδηγηθούμε στην αποδοχή μιας ψευδοαναγνώρισης της Κύπρου από την
Τουρκία. Στις εξωτερικές σχέσεις τίποτε δεν είναι απόλυτα καθαρό, όμως
προϋπόθεση κάθε επιτυχίας είναι καθαρός στόχος και πλαίσιο επίτευξής του. Αυτά
απαιτούν όραμα και εμπνευσμένο ηγέτη… Ζητείται.
